5 ΛΟΓΟΙ ΝΑ ΔΕΙΣ ΤΑ «ΦΤΗΝΑ ΤΣΙΓΑΡΑ» ΣΕ ΜΙΟΥΖΙΚΑΛ

Η ομότιτλη ταινία του Ρένου Χαραλαμπίδη –που δεν γνώρισε την επιτυχία όταν προβλήθηκε, αλλά μετά– είναι η βάση για το μιούζικαλ «Φτηνά τσιγάρα», στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Το είδαμε και καταγράφουμε ό,τι μας έκανε εντύπωση και μπορεί να σε παρακινήσει να το δεις.

Για να περιγράψω την αίσθηση που μου άφησε το μιούζικαλ «Φτηνά τσιγάρα», θα δανειστώ μια φράση που μου είχε πει φίλη για μια πολύ αγαπημένη μας (ξένη) τηλεοπτική σειρά: Είναι σαν κουβερτούλα που σε τυλίγει στον καναπέ μια κρύα νύχτα του χειμώνα.

Κάπως έτσι ένιωθα βλέποντας πώς η ομότιτλη ταινία του Ρένου Χαραλαμπίδη έχει μετατραπεί  σε «ρομαντική οπερέτα» στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, με 34 σκηνές και 19 τραγούδια. Ειδικά στο τελευταίο μισάωρο, ένα μόνιμο χαμόγελο ήταν χαραγμένο στο πρόσωπό μου (κάτω από τη μάσκα που συνεχίζω να φοράω σε πολυσύχναστους χώρους, αν και δεν είναι υποχρεωτικό).

Δεν είχα δει τα «Φτηνά τσιγάρα» στον κινηματογράφο όταν είχαν βγει, στα τέλη του 2000, και απ’ ό,τι διαβάζω στο δελτίο Τύπου της τωρινής παράστασης δεν ήμουν η εξαίρεση αλλά μάλλον ο κανόνας. Η ταινία έκοψε ελάχιστα εισιτήρια –οπότε έμεινε στις αίθουσες μία και μοναδική εβδομάδα–, ενώ απέσπασε κατεξοχήν κακές κριτικές.

Ο Ρένος Χαραλαμπίδης, σεναριογράφος σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής σε αυτή τη δεύτερη κινηματογραφική του απόπειρα, λέει σήμερα πως τα «Φτηνά τσιγάρα» του έχουν δώσει «και τις μεγαλύτερες θλίψεις. Έχασα την πίστη μου. Με συνέτριψε όλο αυτό. Τι να κάνεις δηλαδή όταν προβάλλεις μια ταινία και πάει άπατη; Έπεσα, μου κόπηκαν τα φτερά. Σκέφτηκα ότι η ταινία ήταν ένα προσωπικό μου καπρίτσιο, μια προσωπική μου τρέλα. Και ότι απέτυχα στους στόχους μου».

Γυρισμένη μέσα σε είκοσι τρεις ημέρες του Αυγούστου του 1999, η ταινία ήταν ένας φόρος τιμής στο κέντρο της Αθήνας και στον ανεκπλήρωτο έρωτα.

Τα «Φτηνά τσιγάρα» γίνονται must

Αρκετά χρόνια μετά την παταγώδη εμπορική αποτυχία στις αίθουσες, τα «Φτηνά τσιγάρα» πήραν το αίμα τους πίσω μέσα από άλλα κανάλια. «Έρχονταν στο δρόμο έχοντας δει την ταινία προφανώς από βιντεοκλάμπ και μου μιλούσαν», θυμάται ο Ρένος Χαραλαμπίδης. «Και με το YouTube το όλο πράγμα εκτινάχτηκε!»

Τα «Φτηνά τσιγάρα» στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. © Λάμπρος Ρουμελιωτάκης

Το Φεβρουάριο του 2022, η ταινία μετατράπηκε σε μιούζικαλ στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Η παράσταση αναβιώνει τώρα εκεί μέχρι τις 5 Ιανουαρίου 2023 (μάλιστα, η τελευταία της παρουσίαση θα γίνει σε συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας).

Ο Ρένος Χαραλαμπίδης, ντυμένος στα λευκά, κρατάει ρόλο αφηγητή και παρακολουθεί τον νεότερο εαυτό του, μαυροντυμένο όπως στην ταινία, τον οποίο ενσαρκώνει επί σκηνής με αέρα ζεν πρεμιέ ο Νίκος Λεκάκης.

«Πλέον ζει στην κάψουλα της μνήμης του», λέει Κωνσταντίνος Ρήγος, διευθυντής του μπαλέτου της ΕΛΣ, που υπογράφει τη σκηνοθεσία, την κινησιολογία και το σκηνικό. Ο ίδιος χαρακτηρίζει την παράσταση «group therapy lounge μιούζικαλ».

5 λόγοι να δεις τα «Φτηνά τσιγάρα»

Η αλήθεια είναι ότι στην αρχή θέλεις λίγο χρόνο να μπεις στο πνεύμα της υπόθεσης. Οι χαρακτήρες μπαίνουν στο σκηνικό πριν αρχίσει η παράσταση, με ένα παιχνίδι παντομίμας όσο οι θεατές κάθονται στις θέσεις τους, που δεν είσαι σίγουρος πόσο αυθόρμητο ή πόσο σκηνοθετημένο είναι. Όσο όμως κυλάει η παράσταση, σε βάζει στο πνεύμα της με κέφι, συγκίνηση και χιούμορ.

Αν έπρεπε να διαλέξω τα highlights που κρατάω από τη βραδιά, θα έλεγα τα εξής:

1. Η μουσική του Παναγιώτη Καλαντζόπουλου

Ο συνθέτης που υπέγραφε και το soundtrack της ταινίας πρόσθεσε δεκαέξι τραγούδια στην αρχική παρτιτούρα και παίζει ζωντανά επί σκηνής, μαζί με τους υπόλοιπους μουσικούς.

«Το μιούζικαλ έχει τους κανόνες του», αναφέρει σε μια συνομιλία με τον Χαράλαμπο Γωγιό, που περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα της παράστασης. «Αυτοί οι κανόνες δίνουν την έμφαση στα τραγούδια, αλλά συμφωνήσαμε, με τον Πέτρο βουνισέα που έκανε τη διασκευή, οι ατάκες και οι χαρακτήρες να μείνουν ανέπαφοι. Είναι μια απόπειρα μεταφοράς στο θέατρο του απόλυτου ρομαντισμού στα τέλη του προηγούμενου αιώνα στην Αθήνα. Ένας ύμνος στην Αθήνα που έφυγε, με μάτι σημερινό. Η εποχή του ’90, η απομόνωση της νύχτας και η δύναμη της βωμολοχίας στο μουσικό θέατρο».

Τότε που επιτρεπόταν το κάπνισμα παντού και πάντα, να προσθέσω. Οπότε στην παράσταση κυκλοφορούν πολλά –τύπου– τσιγάρα, αλλά κανένα φυσικά δεν ανάβει πραγματικά. Η μόνη «κάπνα» προέρχεται από τον αθώο ξηρό πάγο, πάντως δημιουργεί ατμόσφαιρα.

2. Τα κοστούμια του Απόστολου Μητρόπουλου

Πώς να χαρακτηρίσεις τον σχεδιαστή μόδας Απόστολο Μητρόπουλο; Μπορείς να τον πεις ευρηματικό, αλλά αυτή η λέξη δεν αποδίδει όλη τη δημιουργική του τρέλα. Για να την καταλάβεις, ρίξε μια ματιά στα κοστούμια που σχεδίασε για τα «Φτηνά τσιγάρα» – και όχι μόνο: ο ίδιος έχει φτιάξει τα σχέδια των υφασμάτων από τα οποία ράφτηκαν και τα οποία αποτυπώθηκαν επίσης σε ταπετσαρίες στα έπιπλα του σκηνικού. Έτσι, οι ήρωες κάθονται σε ασορτί πολυθρόνες, ενώ οι μουσικοί «μπλεντάρουν» με το σκηνικό. Στα εμπριμέ θα δεις από animal prints μέχρι τάβλι, κι εγώ προσωπικά ευχαρίστως μερικά θα τα δοκίμαζα!

O Κωνσταντίνος Μπιμπής και o Πάρις Θωμόπουλος, με τα κοστούμια που σχεδίασε ο Απόστολος Μητρόπουλος. Φωτογραφία: Ανδρέας Σιμόπουλος

3. Οι ερμηνευτικές εκπλήξεις

Υπάρχουν σκηνές που είναι μικρά ρεσιτάλ από ηθοποιούς όπως ο Τάκης Βαμβακίδης, που υποδύεται τον Τέλη (στον ρόλο που είχε στην ταινία ο Κώστας Τσάκωνας). Και ναι, είναι όλοι πολύ καλοί, αλλά η μεγάλη αποκάλυψη είναι κατά τη γνώμη μου ο Κωνσταντίνος Μπιμπής. Ειδικά στον ρόλο του Μάκη, μπολιάζει με αναπάντεχη κωμική φλέβα τις κινήσεις του, ενώ είναι απολαυστικά τα ντουέτα του με τον Σάκη του Πάρι Θωμόπουλου, όπως και τα σκέρτσα αλά Έλβις στο «Coffe Power».

4. Τα τραγούδια

Στο πρώτο μέρος η Idra Kayne σαρώνει με μπρίο τη σκηνή αλλά δεν τη βλέπεις να έρχεται στο προσκήνιο. Κάτι που συμβαίνει στο δεύτερο, με τις υπέροχες ερμηνείες της στο «Summertime in Prague» και το «Λευκό μου γιασεμί». Αυτά τα δυο κομμάτια ακούγονταν στην ταινία με τη φωνή της Έλλης Πασπαλά και πολλοί ξέρουμε να τα σιγοψιθυρίζουμε. Και ήδη θυμόμαστε στίχους από τα νέα κομμάτια της παράστασης, όπως το –με το συμπάθειο– «Μου να ρα», που τραγουδά η επίσης εξαιρετική Σοφία Κουρτίδου.

5. Το γιορτινό ΚΠΙΣΝ

Το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος κάθε Χριστούγεννα είναι από μόνο του πόλος έλξης. Βγαίνοντας από την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ συναντάς δίπλα στο κανάλι, κάτω από τα φωτισμένα πλατάνια, ένα τρόλεϊ από την εποχή της ταινίας που σε καλεί να βγάλεις φωτογραφία. Το ίδιο και τα ringlights  και οι πέντε εντυπωσιακές φωτιστικές εγκαταστάσεις που έχουν τοποθετηθεί σε πολλά σημεία του πάρκου, τέσσερις από κορυφαίους ξένους δημιουργούς και μία ελληνική, που επιλέχθηκε μέσα από ανοιχτή πρόσκληση.

Μπορείς φυσικά να τα επισκεφθείς ανεξαρτήτως παραστάσεων, μέχρι τις 8 Ιανουαρίου 2023. Όμως, μετά τα «Φτηνά τσιγάρα», είναι ό,τι πρέπει για να περάσεις από τη γλύκα της μουσικοθεατρικής περιπλάνησης στην Αθήνα του 20ού αιώνα σε μια γιορτινή βραδινή βόλτα σε ένα από τα σημαντικότερα ορόσημα της πόλης στον 21ο αιώνα.

– Βγάλε εισιτήρια