ΞΕΡΕΙΣ ΟΤΙ Η ΠΡΩΤΕΪΝΙΚΗ ΜΠΑΡΑ ΣΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΒΡΩΣΙΜΑ ΕΝΤΟΜΑ;

Τα έντομα αποτελούν μια εναλλακτική πηγή πρωτεΐνης που διευκολύνει τη στροφή προς μια υγιεινή και βιώσιμη διατροφή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη αποδεχτεί τη χρήση 4 εντόμων σε προϊόντα προς κατανάλωση. Πώς θα τα αναγνωρίσεις;

Η κατανάλωση εντόμων ως εναλλακτική πηγή πρωτεΐνης δεν είναι κάτι καινούργιο, παρόλο που πιθανότατα σου προκαλεί αηδία και μόνο στη σκέψη. Σε πολλά μέρη του κόσμου οι άνθρωποι τρώνε έντομα, με πρώτους και καλύτερους τους Κινέζους που τα γεύονται ακόμη και σε... σουβλάκια.

Όσο αυξάνονται οι διατροφικές μας ανάγκες σε πρωτεΐνη, ενώ θέλουμε να μειωθούν οι ζωικές πηγές προέλευσής της (τόσο για λόγους υγείας όσο και για λόγους οικολογίας), τα έντομα αποτελούν μια καλή εναλλακτική λύση.

Τα έντομα έχουν περισσότερη πρωτεΐνη από το κρέας και τα ψάρια, και μπορούν να συμπληρώσουν αποτελεσματικά τη διατροφή μας. Αν σκεφτείς ότι χρειάζονται 10 κιλά φυτικής τροφή για να παραχθεί 1 κιλό µοσχάρι, σύμφωνα με τον Arnold van Huis, εντοµολόγο στο Πανεπιστήµιο του Wageningen (Ολλανδία), αλλά μόλις 1-2 κιλά για να παραχθεί η ίδια ποσότητα βρώσιµων εντόµων, θα καταλάβεις γρήγορα τη σημασία της διαφοράς.

Ποια έντομα «τρώμε» στην Ευρώπη;

Το εντυπωσιακό είναι ότι αποτελούν και μια σχετικά υγιεινή επιλογή. Σύμφωνα με τη διαιτολόγο Μαρία Μεντζέλου, αποτελούν σημαντική πηγή πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας, ενώ είναι πλούσια σε μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, βιταμίνες, μέταλλα και χιτίνη, κι έχουν κριθεί ασφαλή για κατανάλωση. Για την ακρίβεια, χρησιμοποιούνται ήδη με τη μορφή σκόνης σε διάφορα προϊόντα που διατίθενται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

iStock

Μεταξύ των ετών 2014 και 2023 υπολογίζεται ότι έχουν κυκλοφορήσει στην ευρωπαϊκή αγορά 148 νέα προϊόντα με βάση 3 εγκεκριμένα για βρώση είδη εντόμων. Πρόκειται κυρίως για σνακ και αρτοσκευάσματα που περιέχουν μεταναστευτική ακρίδα (Locusta migratoria), προνύμφη σκαθαριού (Alphitobius diaperinus) και τριζόνι ή αλλιώς οικόσιτο γρύλο (Acheta domesticus) σε κατεψυγμένη, παστεριωμένη, αποξηραμένη και κονιοποιημένη μορφή – κοινώς σε μορφή σκόνης.

Όλα τα παραπάνω, μαζί με τη σκόνη αλευροσκώληκα ή κίτρινου σκουληκιού (Tenebrio molitor larva) που εγκρίθηκε τελευταία, έχουν πάρει το ΟΚ από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA : European Food Safety Authority), έναν οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ιδρύθηκε για να παρέχει ανεξάρτητες επιστημονικές συμβουλές και επικοινωνία σχετικά με υφιστάμενους κινδύνους που συνδέονται με την τροφική αλυσίδα.

Τα έντομα εκτρέφονται ειδικά για την επεξεργασία και μεγαλώνουν κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες – οι γρύλοι, για παράδειγμα, δεν τρέφονται για 24 ώρες πριν από την επεξεργασία τους, ώστε να μην υπάρχουν ακαθαρσίες στον εντερικό σωλήνα τους.

iStock

Σε ποιες τροφές περιέχονται και πόσο «κοστίζουν»;

Η έγκριση αφορά τη χρήση αυτής της σκόνης σε μια πληθώρα προϊόντων, από ψωμιά, γλυκίσματα, μπισκότα και ζύμες, μέχρι τυριά και κομπόστες φρούτων, με υποχρέωση αναγραφής της παρουσίας εντόμου εντός του καταλόγου συστατικών, που συνήθως παρουσιάζεται με πολύ μικρή δυσδιάκριτη γραμματοσειρά στο πίσω μέρος των συσκευασιών.

Αφού λοιπόν οι εταιρείες πήραν το πράσινο φως από την Ευρώπη, άρχισαν να προσθέτουν έξτρα πρωτεΐνη σε αρκετά προϊόντα, με πιο δημοφιλή τις πρωτεϊνικές μπάρες. Με βάση τα οικονομικά δεδομένα, η αγορά βρώσιμων εντόμων προβλέπεται να φτάσει στα 17,95 δισ. δολάρια έως το 2033 από 1,49 δισ. δολάρια που ήταν το 2023.

Πιθανοί κίνδυνοι και αλλεργίες

Αν αναρωτιέσαι για τους πιθανούς κινδύνους, να σε πληροφορήσουμε ότι το μόνο πρόβλημα που διαφαίνεται είναι οι τροφικές αλλεργίες. Για να πάρουν έγκριση όλα τα παραπάνω, ο νόμος υποχρεώνει τους παραγωγούς τροφίμων να επισημαίνουν τα συστατικά και να τονίζουν τις πιθανότητες αλλεργικών αντιδράσεων όπως κάνουν και με άλλα συστατικά τροφίμων, π.χ. γλουτένη, αβγά, γαλακτοκομικά κ.τ.λ.

Επιπλέον, σύμφωνα με το κέντρο συμβουλών καταναλωτών, τα προϊόντα που περιέχουν έντομα πρέπει να αναφέρουν πιθανές διασταυρούμενες αντιδράσεις σε περίπτωση αλλεργίας. Ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είναι όσοι έχουν αλλεργία στα οστρακοειδή και τα μαλάκια, όπως οι γαρίδες, τα μύδια ή τα σαλιγκάρια, ή στα ακάρεα.

Πώς καταλαβαίνει κανείς αν τρώει έντομα;

iStock

Παρά τις διαβεβαιώσεις των ειδικών, το να τα αποδεχτεί το ευρύ κοινό στην Ευρώπη στο διαιτολόγιό του παραμένει μια μεγάλη πρόκληση. Το γνωρίζει όμως; Πώς καταλαβαίνει κανείς αν τρώει έντομα; Όπως έχουμε πει πολλές φορές, ο μοναδικός τρόπος είναι να διαβάζει προσεκτικά τις ετικέτες και να αποφεύγει εκείνες με συστατικά τα οποία δεν αναγνωρίζει και δεν θα μπορούσε να έχει στο ντουλάπι ή το ψυγείο του ως ξεχωριστά τρόφιμα.

Αυτή είναι μια πολύ γενική οδηγία, ώστε να αποφεύγεις τις επεξεργασμένες τροφές και όχι απαραιτήτως τα έντομα. Αξίζει όμως να θυμάσαι ότι κι αυτά μέσα σε επεξεργασμένα σνακ θα τα βρεις, είτε ως έλαιο εντόμων είτε ως άλευρο και σκόνη πρωτεΐνης που προέρχεται από έντομα.

Στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ η κατανάλωση ολόκληρων εντόμων, που θα είχε μεγαλύτερο διατροφικό ενδιαφέρον, δεν έχει εδραιωθεί. Και φυσικά στην Ελλάδα δεν υπάρχουν εστιατόρια που να τα έχουν προσθέσει στο μενού τους. Μέχρι να γίνει, έχεις χρόνο να σκεφτείς αν θα δοκίμαζες ζαχαρωτά µε σκορπιούς, φρυγανισµένα γιγάντια µυρµήγκια ή ταραντούλες στον φούρνο.