ΤΙ ΣΧΕΣΗ ΕΧΕΙ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΑΝΟΙΑΣ;

Είναι πολλά τα όσα λέγονται και γράφονται για το κόκκινο κρέας, αλλά τώρα μια νέα έρευνα έρχεται να προστεθεί στο κατηγορητήριο: κόκκινο κρέας και άνοια βρέθηκε ότι σχετίζονται, και όσο πιο γρήγορα μειώσεις την κατανάλωσή του, τόσο το καλύτερο για την υγεία του εγκεφάλου σου.

Το κόκκινο κρέας αναδεικνύεται σε τεράστιο θέμα για την υγεία –πέρα από την περιβαλλοντική του διάσταση– καθώς οι έρευνες που το συνδέουν με ένα σωρό δεινά πληθαίνουν. Είναι πλέον ξεκάθαρη η συσχέτισή του με καρκινογένεση και η επίδρασή του στο καρδιαγγειακό σύστημα, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας το έχει κατατάξει στην ομάδα 2Α (πιθανώς καρκινογόνων ουσιών) και συστήνει περιορισμό στην κατανάλωσή του. Από την άλλη, «παραδέχεται» ότι το κόκκινο κρέας είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες και σίδηρο, και αποτελεί πηγή ψευδάργυρου και βιταμίνης Β12, που είναι συστατικά ζωτικής σημασίας για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Πιθανότατα λοιπόν να αναρωτιέσαι αν πρέπει να κόψεις το κόκκινο κρέας ή κατά πόσο να το μειώσεις για να νιώθεις μεγαλύτερη ασφάλεια... Ίσως έχεις κάνει ήδη την αρχή. Αν πάντως χρειάζεσαι έναν ακόμη λόγο, τώρα τον έχεις, χάρη σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο τελευταίο τεύχος του επιστημονικού περιοδικού Neurology.

Σε αυτήν, ο Dr Daniel Wang, επίκουρος καθηγητής Ιατρικής στο Brigham and Women's Hospital και στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, και η ομάδα του αναφέρουν ότι οι άνθρωποι που τρώνε περισσότερο επεξεργασμένο κόκκινο κρέας για περισσότερες από 4 δεκαετίες έχουν 14% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας από εκείνους που καταναλώνουν ελάχιστες ποσότητες.

Unsplash Nathan Dumlao

Για να βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά, όταν λέμε κόκκινο κρέας εννοούμε το μοσχαρίσιο, το χοιρινό, το αρνί και το κατσίκι, το πρόβειο, αλλά και το ελάφι. Και όταν λέμε επεξεργασμένο κόκκινο κρέας, εννοούμε τα προϊόντα που έχουν παραχθεί με τεχνητά μέσα από τα παραπάνω κρέατα, όπως το μπέικον, τα αλλαντικά, τα λουκάνικα και διάφορα έτοιμα, συσκευασμένα μπιφτέκια.

Τι έδειξε η μελέτη;

Η μελέτη ανέλυσε δεδομένα από περισσότερους από 130.000 επαγγελματίες υγείας σε βάθος χρόνου, οι οποίοι κάθε 2 έως 4 έτη συμπλήρωναν λεπτομερή διατροφικά ερωτηματολόγια σχετικά με περισσότερες από 150 τροφές. Οι ερευνητές συνέλεξαν επίσης δεδομένα σχετικά με τη νευρολογική υγεία των συμμετεχόντων, όπως τυχόν διαγνώσεις άνοιας, και ζήτησαν από τους ίδιους να απαντήσουν σε σύντομες ερωτήσεις ενδεικτικές για τη μνήμη τους.

«Με βάση αυτά τα δεδομένα, διαπιστώσαμε ότι οι άνθρωποι που είχαν υψηλότερη πρόσληψη επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος παρουσίασαν υψηλότερο κίνδυνο άνοιας, υψηλότερο κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης και χειρότερη γνωστική λειτουργία», ανέφερε ο Dr Wang.

Οι επιστήμονες είδαν αυξημένο κίνδυνο όλων αυτών των αποτελεσμάτων με οποιαδήποτε κατανάλωση επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος. Μάλιστα, ο κίνδυνος συνέχισε να αυξάνεται όσο περισσότερο κρέας κατανάλωνε ένα άτομο. Το ποσοστό του 14% για τον κίνδυνο άνοιας ήταν το ανώτατο.

iStock

Δεν χρειάστηκε πολύ κρέας για να φτάσει κανείς σε αυτό το ανώτατο όριο. Υψηλότερο κίνδυνο άνοιας κατά 14% είχαν όσοι έτρωγαν τουλάχιστον το 1 τέταρτο μιας μερίδας κόκκινου κρέατος καθημερινά, ποσότητα που ισοδυναμεί με 2 φέτες μπέικον, μιάμιση φέτα σαλάμι ή 1 λουκάνικο, σε σύγκριση με εκείνους που έτρωγαν λιγότερο από 1 φέτα μπέικον την ημέρα.

Υγεία εγκεφάλου και κρέας

Πώς επηρεάζει τον εγκέφαλο το επεξεργασμένο κόκκινο κρέας, οδηγώντας πιθανώς σε άνοια; Η μία εξήγηση λέει ότι το επεξεργασμένο κρέας, λόγω των κορεσμένων λιπαρών και της μεγάλης ποσότητας αλατιού που περιέχει, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο διαβήτη και καρδιαγγειακών παθήσεων, αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση και βλάπτοντας έτσι τον εγκέφαλο.

Μία άλλη εξήγηση βασίζεται στο γεγονός ότι ορισμένες από τις ενώσεις που παράγει το σώμα όταν διασπά το επεξεργασμένο κόκκινο κρέας μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο άνοιας. Σε εργαστηριακά πειράματα έχει βρεθεί ότι μερικές από αυτές τις ενώσεις προκαλούν τη συσσώρευση αμυλοειδούς πρωτεΐνης, που αποτελεί σήμα κατατεθέν της νόσου του Αλτσχάιμερ. Τέλος, τα νιτρώδη άλατα που βρίσκονται στα επεξεργασμένα κόκκινα κρέατα μπορεί να βλάψουν ακόμη και το DNA και να προξενήσουν τραυματισμό στα εγκεφαλικά κύτταρα.

Γιατί είναι αξιόπιστα τα συμπεράσματα;

Προηγούμενες μελέτες για το επεξεργασμένο κόκκινο κρέας και την άνοια ήταν ασυνεπείς, με κάποιες να βρίσκουν μια σύνδεση και άλλες όχι. Αυτές οι μελέτες όμως ήταν μικρότερης εμβέλειας και δεν παρακολούθησαν τους συμμετέχοντες σε βάθος χρόνου, ώστε να αξιολογήσουν τη διατροφή τους αρκετές φορές. Η τωρινή προσέγγιση κατέγραψε τις αλλαγές στη διατροφική πρόσληψη κατά τη διάρκεια δεκαετιών παρακολούθησης, γι' αυτό και φαίνεται να είναι πιο αξιόπιστη.

Τα στοιχεία που συγκέντρωσαν επέτρεψαν επίσης στους μελετητές να εκτιμήσουν τι επίδραση θα είχε η αντικατάσταση του κόκκινου κρέατος στον κίνδυνο άνοιας. Αποδείχτηκε ότι:

• Η αντικατάσταση μίας μερίδας επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος την ημέρα με ξηρούς καρπούς ή όσπρια συνέβαλε σε 19% χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας.
• Η αντικατάσταση του κόκκινου κρέατος με ψάρι συνδέθηκε με 28% χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας.
• Η κατανάλωση κοτόπουλου αντί για κόκκινο κρέας για μία μερίδα ημερησίως συνέβαλε σε 16% χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας.

iStock

Τα δεδομένα επέτρεψαν επίσης στην ομάδα του Wang να συγκρίνει τους ανθρώπους που έτρωγαν περισσότερο επεξεργασμένο κόκκινο κρέας με εκείνους που έτρωγαν περισσότερο μη επεξεργασμένο κόκκινο κρέας, αλλά δεν φάνηκε να υπάρχουν σημαντικές διαφορές. Και πάλι εκείνοι που έτρωγαν περισσότερο μη επεξεργασμένο κόκκινο κρέας είχαν ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο άνοιας σε σύγκριση με τους ανθρώπους που έτρωγαν ελάχιστες ποσότητες.

Γνωστική εξασθένηση και διατροφικές συνήθειες

Αυξημένα προβλήματα μνήμης και γνωστικής λειτουργίας παρατηρήθηκαν σε όσους έτρωγαν κόκκινο κρέας, είτε επεξεργασμένο είτε μη. Όταν μιλάμε για τέτοια προβλήματα, αναφερόμαστε σε δυσκολίες να θυμηθούν ονόματα φίλων ή τον δρόμο για το σπίτι, ενδείξεις δηλαδή που έχουν να κάνουν με τη γνωστική εξασθένηση, αλλά δεν είναι απαραίτητα σημάδια άνοιας.

Ο Dr Wang σκοπεύει να συνεχίσει να παρακολουθεί αυτούς τους ανθρώπους, προκειμένου να καθορίσει εάν τα μικροπροβλήματα μνήμης οδηγούν σε περισσότερα ευρήματα άνοιας σε τυποποιημένες δοκιμές με την πάροδο του χρόνου. Προς το παρόν, ισχυρίζεται ότι η έρευνά του μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την προειδοποίηση των γιατρών για πιθανά αναδυόμενα γνωστικά προβλήματα.

Όσο για εμάς τους υπόλοιπους, που δεν είμαστε γιατροί, η οδηγία είναι απλή: περιορίστε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Όσο πιο νωρίς στη ζωή σας, τόσο το καλύτερο.