ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΑ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ ΣΤΑ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

Καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι μεγάλες ποσότητες επικίνδυνων φυτοφαρμάκων εισάγονται παράνομα στη χώρα μας, αναρωτιόμαστε πόσο πραγματικά ασφαλή είναι τα φρούτα και τα λαχανικά που καταναλώνουμε.

Μια παλιά καλή ρήση λέει ότι αν μάθεις πώς φτιάχνονται τα τρόφιμα που φτάνουν στο πιάτο σου, είναι πολύ πιθανό να μην θελήσεις να τα καταναλώσεις ξανά, φράση που μάλλον δεν φανταζόμουν ότι θα χρησιμοποιούσα (ακόμα και) για τα φρούτα και τα λαχανικά.

Με μια γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο, μπορεί κανείς να αποκτήσει μια εικόνα για τις απαγορευτικές συγκεντρώσεις φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται στη γεωργία. Μια πρώτη επαφή με λέξεις όπως «γλυφοσάτη», «θειαμεθοξάμη», «κυπροκοναζόλη» δεν είναι αρκετή, όμως, για να αντιληφθείς το μέγεθος του προβλήματος.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι η παγκόσμια κατανάλωση φυτοφαρμάκων αυξάνεται, παρόλο που οι προειδοποιήσεις για τις επικίνδυνες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον πληθαίνουν. Φυτοφάρμακα που έχουν απαγορευτεί για χρήση στην Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και δεκαετίες, ανιχνεύονται ακόμα σε φρούτα και λαχανικά που πωλούνται στην ευρωπαϊκή αγορά και καταλήγουν –πιθανότατα– στο πιάτο μας...

4 στοιχεία για τη χρήση φυτοφαρμάκων

Στην έκθεση του Pesticide Atlas 2022, σχετικά με τη χρήση τοξικών χημικών ουσιών στη γεωργία, εντοπίζουμε αρκετά ενδιαφέροντα ευρήματα:

• 385 εκατομμύρια άνθρωποι αρρωσταίνουν κάθε χρόνο λόγω δηλητηρίασης από φυτοφάρμακα.
• Μερικές μόνο συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία από τη χρήση τους περιλαμβάνουν νευρολογικές επιπτώσεις, παχυσαρκία, διαβήτη και προβλήματα αναπαραγωγής.
• Οι δραστικές ουσίες των φυτοφαρμάκων συνήθως δεν παραμένουν στον τόπο που εφαρμόστηκαν. Μπορούν να διευσδύσουν στο έδαφος, στα υπόγεια ύδατα, ή στον αέρα, και ορισμένα από αυτά μπορούν να εντοπιστούν ακόμα και σε απόσταση άνω των 1.000 χιλιομέτρων.
• Οι επιπτώσεις τους στο έδαφος μπορεί να διαρκέσουν ακόμα και δεκαετίες.

iStock

Τι γίνεται με τα παράνομα φυτοφάρμακα

Το πρόβλημα φαίνεται ότι είναι ακόμα πιο σοβαρό όταν στη συζήτηση μπαίνουν οι απαγορευτικές συγκεντρώσεις φυτοφαρμάκων, αυτό που ονομάζουμε «παράνομα φυτοφάρμακα». Παρόλο που όπως διαβάζουμε σε ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το νομικό πλαίσιο της χρήσης φυτοφαρμάκων «η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα φυτοφάρμακα είναι η αυστηρότερη στον κόσμο», πολλά παραμένουν τα ερωτηματικά ως προς την εφαρμογή της.

Δημοσιογραφικές έρευνες έχουν δείξει ότι φυτοφάρμακα που δεν επιτρέπονται να χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη λόγω των επιπτώσεών τους στο περιβάλλον και την υγεία, εξακολουθούν να παράγονται σε ευρωπαϊκό έδαφος και να εξάγονται σε άλλες χώρες. Παράλληλα, όμως, μάλλον συμβαίνει και το αντίθετο. Επικίνδυνα φυτοφάρμακα εισάγονται στην Ευρώπη αλλά και την Ελλάδα, όπου το μεγαλύτερο μέρος αυτών έρχεται από την Τουρκία.

Σύμφωνα με στοιχεία που φέρνει στη δημοσιότητα το 24 MEDIA LAB, τα τουρκικά φυτοφάρμακα είναι πολύ πιο φτηνά, για την ακρίβεια κοστίζουν όσο και το 1/3 της τιμής των εγκεκριμένων σκευασμάτων στην Ελλάδα, γι' αυτό και πολλοί Έλληνες αγρότες φαίνεται να τα προτιμούν. Η χαμηλή τιμή, ωστόσο, οφείλεται στο γεγονός ότι περιέχουν τοξικές και καρκινογόνες ουσίες που έχουν απαγορευτεί εδώ και δεκαετίες στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα, μέρος της τουρκικής παραγωγής φρούτων και λαχανικών με απαγορευτικές συγκεντρώσεις φυτοφαρμάκων περνά ή καταναλώνεται στην Ελλάδα.

Αν και το πρόβλημα μοιάζει έντονο στη χώρα μας, δεν αφορά αποκλειστικά αυτή. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, το Ευρωπαϊκό Σύστημα για την Ασφάλεια των Τροφίμων κατέγραψε την προηγούμενη χρονιά 831 περιπτώσεις υπερβολικής συγκέντρωσης φυτοφαρμάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως όλα δείχνουν, παρά τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μείωση της χρήση και των κίνδυνων των φυτοφαρμάκων έως το 2030, ο προβληματισμός παραμένει μεγάλος.