ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΥΣΑΝΕΞΙΑ ΣΤΗ ΛΑΚΤΟΖΗ;

Η δυσανεξία στη λακτόζη εμφανίζεται νωρίς στη ζωή του ανθρώπου και τον ακολουθεί για πάντα. Τι πρέπει να γνωρίζεις αν την εμφάνισε το παιδί σου;

Έχεις δει τον «Εξορκιστή», την ταινία του 1973; Θυμάσαι τη σκηνή που η Regan, κυριευμένη από μία δαιμονική οντότητα, στριφογυρίζει το κεφάλι της κατά 360 μοίρες και ξερνοβολά (λυπάμαι, δεν υπάρχει πιο ακριβής λέξη γι’ αυτό) τα έντερά της; Κάτι αντίστοιχο ζούσαμε πριν από πολλά χρόνια στο σπίτι, αφού η μόλις λίγων μηνών κόρη μου άρχισε να πίνει γάλα φόρμουλας.

Μέχρι να ανακαλύψουμε ότι το παιδί υπέφερε από δυσανεξία στη λακτόζη είχαμε αλλάξει κάθε πιθανό βρεφικό γάλα σε σκόνη. Ταυτόχρονα, η μικρή είχε και διαγνωσμένη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση που έκανε τα πράγματα ακόμα χειρότερα. Τουλάχιστον μέχρι που έγινε ενός έτους, οπότε ξεκίνησε να πίνει φρέσκο γάλα χωρίς λακτόζη και ησύχασε.

Πλέον, στα 13 της, και έχοντας αντιμετωπίσει ξανά γαστρεντερικές διαταραχές τρώγοντας π.χ. σπιτικές τούρτες με φρέσκο γάλα, ξέρει πολύ καλά ότι η λακτόζη είναι απαγορευτική για τον οργανισμό της, άρα αποφεύγει όσα τρόφιμα την περιέχουν. Και το πρόβλημα σταματά εκεί. Τι είναι, όμως, η δυσανεξία στη λακτόζη, πώς διαφέρει από την αλλεργία στο γάλα και γιατί την εμφανίζουν κάποιοι άνθρωποι;

iStock

Τι είναι η δυσανεξία στη λακτόζη;

Σύμφωνα με τον Γαστρεντερολόγο-Ηπατολόγο, κ. Δημήτρη Κούνιο: «Η δυσανεξία στη λακτόζη είναι μία παθολογική κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο δεν είναι ικανό να απορροφήσει πλήρως το σάκχαρο που υπάρχει φυσικά στο γάλα, δηλαδή τη λακτόζη».

Όπως εξηγεί ο γιατρός, ο λόγος αυτής της αδυναμίας είναι η ανεπάρκεια ενός ενζύμου, της λακτάσης, που παράγεται στο λεπτό έντερο του ατόμου και διασπά τη λακτόζη σε γλυκόζη και γαλακτόζη. «Αν δεν υπάρχει αρκετή λακτάση, η λακτόζη πηγαίνει αδιάσπαστη στο παχύ έντερο και καταναλώνεται από τη βακτηριακή χλωρίδα του εντέρου εκεί, δημιουργώντας τα συμπτώματα».

Ορισμένοι άνθρωποι μπορούν να παράγουν έστω και μικρή ποσότητα αυτού του ενζύμου, συνεπώς η δυσανεξία τους δεν είναι τόσο έντονη και ίσως μάλιστα να μη χρειάζεται να αφαιρέσουν όλα τα γαλακτοκομικά από τη διατροφή τους. Πάντως, μεγαλώνοντας κανείς, μπορεί να παρατηρήσει το πρόβλημα της δυσανεξίας του να γίνεται πιο έντονο.

Είναι μία επικίνδυνη κατάσταση;

Η πάθηση αυτή, που συχνά αναφέρεται ως δυσαπορρόφηση λακτόζης, είναι συνήθως αθώα αλλά τα συμπτώματά της ταλαιπωρούν τους ασθενείς. Αυτά, τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες, ξεκινούν περίπου 30 λεπτά μετά την κατανάλωση του προϊόντος που περιέχει λακτόζη και μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Κοιλιακό άλγος
• Ναυτία και τάση για εμετό
• Αέρια
• Διάρροια
• Μετεωρισμός

Η δυσανεξία στη λακτόζη μπορεί να είναι κληρονομική, πρωτογενής (δηλαδή να εμφανίζεται τυχαία ή λόγω προωρότητας) ή να προέκυψε στο πλαίσιο κάποιου άλλου νοσήματος του πεπτικού (π.χ. του λεπτού εντέρου). Ενίοτε θεραπείες για την αντιμετώπιση του καρκίνου μπορεί να προκαλέσουν αυτή την πάθηση.

Πώς διαφέρει από την αλλεργία στο γάλα;

Όπως εξηγεί στο OW ο αλλεργιολόγος παίδων-ενηλίκων, Σταύρος Γαβριλιάδης, «η αλλεργία στο γάλα εκδηλώνεται ως δυσκολία στην πέψη του γάλακτος. Αν υπάρχει τυμπανισμός, αέρια, διάρροια θα πρέπει κανείς να απευθυνθεί σε γαστρεντερολόγο. Αν, όμως, πιει ένα παιδί γάλα και εμφανίσει εξάνθημα στο σώμα, φαγούρα, δύσπνοια, πρήξιμο στα χείλια και στα μάτια, εμετό, διάρροια κ.λ.π. θα πρέπει να απευθυνθεί σε αλλεργιολόγο».

Πώς διαγιγνώσκεται η δυσανεξία στη λακτόζη;

Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας, Ηπατολογίας και Διατροφής, η διάγνωση γίνεται με τη δοκιμασία ανοχής στη λακτόζη μέσω της μέτρησης του υδρογόνου στον εκπνεόμενο αέρα, που γίνεται με τη χρήση ειδικής συσκευής, σε νοσοκομείο ή στο ιατρείο. Το παιδί, λοιπόν, φυσά σε έναν ειδικό σωλήνα, στη συνέχεια του χορηγείται ένα διάλυμα λακτόζης και για τις επόμενες ώρες συνεχίζει να φυσά ώστε να φανεί αν το έντερο έχει αφομοιώσει ή όχι τη λακτόζη. Σε περίπτωση δυσανεξίας λίγη ώρα μετά τη λήψη του διαλύματος. διαπιστώνεται αιφνίδια αύξηση του υδρογόνου.

Διάγνωση μπορεί να γίνει, επίσης, με τη μέτρηση του pH των κοπράνων στην περίπτωση διαρροιών ή με βιοψία του λεπτού εντέρου.

iStock

Και πώς αντιμετωπίζεται;

Οριστική θεραπεία για την πάθηση αυτή δεν υπάρχει. Το άτομο με δυσανεξία στη λακτόζη, πρέπει απλά να την αποφεύγει, επιλέγοντας γάλα και λοιπά προϊόντα από τα οποία αυτή έχει αφαιρεθεί.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι πέρα από τα γαλακτοκομικά προϊόντα, λακτόζη μπορεί ακόμα να προστίθεται σε ορισμένα τρόφιμα όπως το ψωμί και τα αρτοσκευάσματα, τα δημητριακά, οι σάλτσες για σαλάτα, οι καραμέλες και κάποια σνακ.

Η Ελληνική Εταιρεία Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας αναφέρει, πάντως, ότι αν πρόκειται για παιδί, μπορεί ο γαστρεντερολόγος να συστήσει την κατά καιρούς σταδιακή αύξηση της χορηγούμενης ποσότητας των γαλακτοκομικών προϊόντων, με στόχο τη βελτίωση της ανοχής του εντέρου. «Έχει φανεί σε μελέτες, ότι κάποια άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη, είναι ενδεχόμενο να ανέχονται με την πάροδο του χρόνου μεγαλύτερη σε σχέση με πριν, ποσότητα γαλακτοκομικών προϊόντων, λόγω της σταδιακής προσαρμογής της μικροβιακής χλωρίδας του εντέρου τους στις αλλαγές της δίαιτας».