ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΟΥ ΣΥΣΤΗΝΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ;

Είναι η απάντηση στην ορθορεξία, την υπερφαγία και την τοξικότητα των διαιτών. Η διαισθητική διατροφή είναι ένας τρόπος να αγαπήσουμε το σώμα μας και να του το δείξουμε. Δες πώς.

Ο όρος διαισθητική διατροφή δεν είναι καινούργιος. Μίλησαν πρώτες γι' αυτόν το 1995 οι Αμερικανίδες διαιτολόγοι Evelyn Tribole και Elyse Resch στο βιβλίο τους Intuitive Eating (το οποίο πλέον κυκλοφορεί στην αναθεωρημένη 4η έκδοσή του) ως απάντηση στην καταιγίδα των διατροφικών διαταραχών, των τοξικών διαιτών και της συναισθηματικής υπερφαγίας, συνήθειες που άρχισαν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους εκείνα τα χρόνια.

Σήμερα βέβαια, που όλα τα παραπάνω όχι μόνο έχουν αυξηθεί αλλά και έχει αποδειχθεί πόσο επικίνυδνα μπορεί να γίνουν, η διαισθητική διατροφή προκύπτει ως ανάγκη. Συστήνεται μάλιστα από τους ειδικούς, ψυχολόγους και διαιτολόγους που εξειδικεύονται στις διατροφικές διαταραχές, και έχει γίνει τάση στη διατροφή.

Τι σημαίνει διαισθητική διατροφή

Η διαισθητική διατροφή είναι το αντίθετο της περιοριστικής διατροφής που θέτει άκαμπτους κανόνες και απαγορεύσεις. Επικεντρώνεται σε σωματικές ενδείξεις, όπως η πείνα και η πληρότητα, και διατηρεί απόλυτη ευελιξία: δεν υπάρχουν περιορισμοί στο τι, στο πόσο και στο πότε θα φας.

Με απλά λόγια, η διαισθητική διατροφή είναι να μάθεις να τρως όταν πεινάς και να σταματάς όταν χορταίνεις, να μάθεις δηλαδή να ακούς το σώμα σου, αλλά διαφέρει από την ενσυνείδητη διατροφή ή mindful eating.

Ίσως αυτό ακούγεται κάτι εύκολο, αλλά δεν είναι. Διότι δεν μπορείς να συνειδητοποιήσεις πόσες φορές όταν τρως στην πραγματικότητα δεν ακούς τις ανάγκες του σώματός σου, αλλά ακολουθείς άλλες, περισσότερο συναισθηματικές παρορμήσεις.

Γιατί τρώμε;

Στην κοινωνία μας, η σωματική πείνα δεν είναι ο μόνος λόγος που τρώμε. Η όρεξή μας διεγείρεται συνεχώς από οπτικές εικόνες (εκπομπές μαγειρικής, διαφημίσεις τροφίμων), άβολα συναισθήματα (θλίψη, μοναξιά, άγχος, βαρεμάρα), μυρωδιές (οι φούρνοι που μυρίζουν φρεσκοψημένο ψωμί και σφολιάτα) ή κοινωνικές εκδηλώσεις (οικογενειακά δείπνα τις Κυριακές, εταιρικά καλέσματα ή έξοδοι με φίλους).

Καθώς όμως το φαγητό ως απόκριση σε μη σωματικά ερεθίσματα μπορεί να προκαλέσει αισθήματα απουσίας αυτοελέγχου, ενοχές και αυστηρή αυτοκριτική –τα οποία με τη σειρά τους μπορεί να διαιωνίσουν τις ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες και να οδηγήσουν είτε σε αύξηση είτε σε μείωση βάρους–, η διαισθητική διατροφή σε καλεί να αναγνωρίσεις τη συγκεκριμένη αιτία της πείνας σου και να ανταποκριθείς σε αυτή με επίγνωση και πρόθεση.

Διαισθητική διατροφή και απώλεια βάρους

Η διαισθητική διατροφή δεν στοχεύει στην απώλεια βάρους, δεν συστήνεται σε παχύσαρκα άτομα ή σε ανθρώπους με προβλήματα υγείας που πρέπει να χάσουν άμεσα βάρος, ωστόσο μπορεί και να οδηγήσει στην απώλεια βάρους.

Αυτό συμβαίνει επειδή η υπερφαγία μπορεί να προκύψει από συναισθηματικούς λόγους, οπότε αν κάποιος μάθει να αναγνωρίζει τις συναισθηματικές ενδείξεις της πείνας και ανταποκρίνεται μόνο στη σωματική πείνα του οργανισμού του με τροφή, η απώλεια βάρους μπορεί να ακολουθήσει φυσικά.

Ξεχώρισε γιατί «πεινάς»

Για να σε βοηθήσουμε να αναγνωρίσεις τα σημάδια της σωματικής και της συναισθηματικής πείνας, ετοιμάσαμε δύο λίστες, σύμφωνα με τις Evelyn Tribole και Elyse Resch.

Σημάδια σωματικής πείνας

• Κόπωση, ζαλάδα.
• Ευερεθιστότητα.
• Πονοκέφαλος.
• Στομάχι που γουργουρίζει.
• Η πείνα σταδιακά εντείνεται.
• Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες επιθυμίες, οποιοδήποτε φαγητό θα την ικανοποιήσει.

Σημάδια συναισθηματικής πείνας

• Το στομάχι δεν στέλνει ειδοποιήσεις.
• Η επιθυμία για φαγητό εμφανίζεται ξαφνικά (π.χ. λόγω ενός συναισθήματος όπως ο θυμός ή το άγχος, ή από εξωτερικά ερεθίσματα, όπως η παρακολούθηση μιας τηλεοπτικής διαφήμισης ή αν περάσεις έξω από ένα ζαχαροπλαστείο).
• Η επιθυμία είναι πάντα για ένα συγκεκριμένο φαγητό ή γεύση, αλμυρό, γλυκό, τραγανό, κρεμώδες κ.λπ.
• Οι ενοχές συνδέονται με το φαγητό.

Πώς να ακολουθήσεις τη διαισθητική διατροφή

Η διαισθητική διατροφή βασίζεται σε 10 αρχές. Γνωρίζοντάς τις, μπορείς να προσαρμόσεις τη συμπεριφορά σου και να εκπαιδευτείς στην υιοθέτηση μιας πιο υγιούς σχέσης με το φαγητό, που θα σε απαλλάξει από την τοξικότητα των περιοριστικών διαιτών, τα ενοχικά συναισθήματα και ενδεχομένως το περιττό βάρος.

1. Αποδέξου το σώμα σου

Όλα τα σώματα είναι διαφορετικά! Ακόμη κι αν όλοι τρεφόμασταν και ασκούμασταν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, πάλι τα σώματά μας θα διέφεραν. Είναι σημαντικό να αποδεχτείς τα γονίδιά σου και να σταματήσεις να συγκρίνεις το σώμα σου με των άλλων.

2. Συμφιλιώσου με το φαγητό

Δώσε στον εαυτό σου την άδεια να φάει ό,τι μπορεί να έχει ανάγκη. Αν βρίσκεσαι διαρκώς σε κατάσταση στέρησης, το πιο πιθανό είναι στην πρώτη ευκαιρία να καταναλώσεις μεγάλες ποσότητες απαγορευμένων τροφίμων.

3. Απόρριψε τη «νοοτροπία της δίαιτας»

Η απώλεια βάρους μετά από μια περιοριστική δίαιτα είναι δύσκολο να διατηρηθεί. Οι δίαιτες συχνά όχι μόνο δεν δουλεύουν με τον τρόπο που υπόσχονται, αλλά μπορεί να είναι και τοξικές, αφού σε κάνουν να αισθάνεσαι άσχημα με τον εαυτό σου.

4. Ικανοποίησε την πείνα σου

Ερμήνευσε σωστά τα σημάδια της πείνας σου και φάε για να χορτάσεις. Φυσικά, θα υπάρξουν και φορές που θα φας για κοινωνικούς λόγους, αλλά αν έχεις μάθει να ακούς τις σωματικές σου ανάγκες, δεν θα το παρακάνεις ούτε εκεί.

5. Αμφισβήτησε τη φωνή που σου λέει τι πρέπει να φας

Άκου την εσωτερική σου φωνή. Τι λες στον εαυτό σου όταν τρως μακαρόνια ή γλυκά και τι όταν τρως φρούτα και λαχανικά; Είναι αλήθεια ότι οι υδατάνθρακες δεν σου κάνουν καλό; Διάβασε, ενημερώσου και προσπάθησε να αμφισβητήσεις την επικριτική και ενοχική φωνή μέσα σου που διαχωρίζει τα φαγητά σε υγιεινά και γουρουνιές.

6. Απόλαυσε το φαγητό σου

Οι άνθρωποι είναι προγραμματισμένοι να αντλούν ευχαρίστηση από το φαγητό. «Όταν απολαμβάνουμε το φαγητό που τρώμε, διεγείρουμε την ντοπαμίνη, και έτσι χωνεύουμε και μεταβολίζουμε την τροφή μας πιο αποτελεσματικά», λέει η διαιτολόγος Aleta Storch.

7. Νιώσε και σεβάσου τον κορεσμό σου

Στην Ιαπωνία, υπάρχει μια γενική αρχή ότι κανείς δεν τρώει ή πίνει υπερβολικά. Είναι γνωστός ο κανόνας των Ιαπώνων να τρώνε μέχρι να νιώσουν «γεμάτοι» σε ποσοστό 80%. Το ονομάζουν hara hachi bu και κυριολεκτικά σημαίνει «στομάχι 80%».

8. Αποδέξου τα συναισθήματά σου με ευγένεια, χωρίς φαγητό

«Όσοι τρώνε συναισθηματικά απευθύνονται στο φαγητό και βιολογικά (για να πάρουν τα αγχολυτικά καταπραϋντικά του οφέλη) και ψυχολογικά (για να δώσουν μια αίσθηση παρηγοριάς, φροντίδας, κανακέματος)» έχει αναφέρει η ψυχολόγος Καλλιόπη Εμμανουηλίδου σε συνέντευξή της στο OW. Προσπάθησε να ανακαλύψεις ποιο συναίσθημα κρύβεις κάτω από την ανάγκη σου να φας και αποδέξου το. Στη συνέχεια, βρες άλλους τρόπους να το διαχειριστείς.

9. Βάλε κίνηση στη ζωή σου

Η άσκηση δεν είναι μόνο ένας τρόπος να κάψεις θερμίδες. Σταμάτα να τη βλέπεις έτσι και άρχισε να τη βλέπεις σαν διασκέδαση, σαν έναν τρόπο να φροντίσεις τον εαυτό σου. Επίλεξε ένα διασκεδαστικό είδος άσκησης, όπως χορό, ποδήλατο, κολύμπι, ακόμη και περπάτημα και βάλτη συστηματικά στη ζωή σου.

10. Φρόντισε την υγεία σου

Αντιμετώπισε το σώμα σου ως ένα σύνολο εμπειριών, συναισθημάτων, επιθυμιών και υλικής υπόστασης και όχι απλώς σαν μια μάζα που έχει ένα συγκεκριμένο βάρος. Προσανατόλισε όλες τις δραστηριότητές σου, ώστε να χαίρεσαι και να απολαμβάνεις αυτό το σώμα, με βασικό γνώμονα την υγεία σου. Φρόντισε όσα κάνεις, συμπεριλαμβανομένης της διατροφής σου, να κάνουν καλό στην υγεία και τη διάθεσή σου.