ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΕΝΟΣ ΑΤΟΜΟΥ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΒΟΗΘΗΣΕΙ

Ένα νέο πρόγραμμα στήριξης του περιβάλλοντος ατόμων με διαταραχές πρόσληψης τροφής ξεκινά η ΑΝΑΣΑ και η Ζέτα Δούκα μιλά για το πώς εκείνη βίωσε την κατάσταση αυτή ως έφηβη.

«Η περιπέτειά μου με τις διαταραχές πρόσληψης τροφής ξεκίνησε στην ηλικία των 15 χρονών, όταν άρχισα να προσέχω τι τρώω, πόσο τρώω, να αποκλείω ολόκληρες ομάδες τροφής, όπως υδατάνθρακες και γλυκά, αποκτώντας σταδιακά μια εμμονή γύρω από το φαγητό.

»Ήμουν δυσαρεστημένη με το σώμα μου που άλλαζε, προσπαθούσα να ελέγξω το βάρος μου καθημερινά και με έβλεπα συνεχώς και πιο παχιά – πράγμα οξύμωρο αφού ήμουν χορεύτρια και πάντοτε εξαιρετικά αδύνατη.

»Δύο χρόνια αργότερα κι ενώ είχα χάσει την περίοδο μου για εννέα μήνες, ήμουν συνεχώς εκνευρισμένη και χωρίς χαρά, βυθισμένη για τα καλά στην ανορεξία, που με «εξαφάνιζε» λιγοστεύοντας το βάρος μου, η μητέρα μου με οδήγησε στον Γυναικολόγο της, ο όποιος μου συνέστησε να τρώω περισσότερο και μου έδωσε ορμόνες για την επαναφορά της περιόδου μου. Όλα λάθος, δηλαδή, αφού δεν έκανε καμία αναφορά στις ψυχικές αυτές νόσους και δεν έδωσε ως εκ τούτου καμία κατεύθυνση σε σχέση με τη σωστή αντιμετώπισή τους».

Η μαρτυρία της Ζέτας Δούκα στο OW.gr δεν είναι πρωτοφανής. Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής αποτελούν μάστιγα για τους έφηβους χρόνια τώρα και λίγοι είναι οι γονείς ή οι κηδεμόνες που έχουν τις γνώσεις για να βοηθήσουν τα παιδιά τους σωστά. Το αποτέλεσμα, μάλιστα, πολλές φορές είναι να κάνουν τα πράγματα χειρότερα:

«Το αποτέλεσμα ήταν να πάρω κάποια κιλά, να είμαι ακόμα πιο δυστυχισμένη και να μεταπηδήσω –όπως συχνά γίνεται– στην βουλιμία. Ένα τυχαίο τραυματικό περιστατικό στα 20 μου με οδήγησε στην πόρτα ενός ψυχοθεραπευτή, στον οποίο μεταξύ άλλων και μετά από πολλές συνεδρίες, ομολόγησα ότι έπασχα από διαταραχές πρόσληψης τροφής.

»Ήταν η πρώτη φορά που άκουσα και κατάλαβα ότι αυτές οι αρρώστιες αφορούν στην ψυχή κι έχουν να κάνουν με την έλλειψη αυτοεκτίμησης που πηγάζει από βαθύτερα ελλείμματα στην αγάπη και την ασφάλεια, που έχουν βάσεις στα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Ξεκίνησα λοιπόν να δουλεύω μαζί του, κάνοντας ένα γενναίο και ταυτόχρονα τραυματικό σκάψιμο στις βαθύτερες στοιβάδες του εαυτού μου, για περίπου τρία χρόνια».

Η Ζέτα Δούκα. Φωτογραφία: Ανδρέας Σιμόπουλος

Η Ζέτα Δούκα κατάφερε στα 26 της να θεραπευτεί εντελώς. Μερικά χρόνια αργότερα, το 2007, ορμώμενη από τη δική της εμπειρία, αποφάσισε να σταθεί στο πλευρό άλλων εφήβων –και όχι μόνο– και να δημιουργήσει την ΑΝΑΣΑ, την πρώτη μη κερδοσκοπική εταιρία στην Ελλάδα που δημιουργήθηκε με στόχο την ενημέρωση, την πρόληψη και τη θεραπεία  των ανθρώπων που πάσχουν από Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής. Έναν χρόνο μετά, δημιούργησε και το Κέντρο Ημέρας, για την διάγνωση, την θεραπεία και την υποστήριξη εκείνων που νοσούν.

Η ΑΝΑΣΑ σήμερα καλύπτει το τεράστιο αυτό κενό που η Ζέτα Δούκα κάποτε συνάντησε. Τα στελέχη της διαθέτουν όχι μόνο τις επιστημονικές γνώσεις και την εξειδίκευση σε θεραπευτικά εργαλεία, αλλά και μια μεγάλη ανοιχτή αγκαλιά «για να ακουμπήσεις την ψυχή σου και να ξέρεις, ότι θα την περιποιηθούν», όπως λέει η ίδια.

Το πρόγραμμα υποστήριξης περιβάλλοντος ατόμων με Διαταραχή Πρόσληψης Τροφής

Το βήματα εξέλιξης για την ΑΝΑΣΑ συνεχίζονται, αφού μπορεί να παρέχει πλέον ένα πολύτιμο πρόγραμμα υποστήριξης για το περιβάλλον των ατόμων με Διαταραχή Πρόσληψης Τροφής (ΔΠΤ). Για τη νέα αυτή παροχή μίλησε στο OW.gr η Λίλα Παπαδοπούλου, Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπεύτρια MSc, Επιστημονικά Υπεύθυνη ΚΗ ΑΝΑΣΑ.

Η Επιστημονικά Υπεύθυνη του ΚΗ ΑΝΑΣΑ, κ. Λίλα Παπαδοπούλου, Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπεύτρια MSc.

– Μιλήστε μας για το «The New Maudsley Model» στο οποίο τα στελέχη από την ΑΝΑΣΑ εκπαιδεύτηκαν πρόσφατα. Γιατί ήταν τόσο χρήσιμο; Τι μάθατε εκεί;

Το «The New Maudsley Model», είναι ένα εξιδεικευμένο εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται για να βοηθήσει και να υποστηρίξει τα άτομα του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος των πασχόντων από διαταραχές πρόσληψης τροφής (ΔΠΤ). Τις περισσότερες φορές οι οικείοι των πασχόντων από ΔΠΤ, καλούνται να διαχειριστούν ένα πολύ μεγάλο βάρος της ασθένειας των δικών τους ανθρώπων, χωρίς ωστόσο να διαθέτουν τις κατάλληλες γνώσεις και την απαραίτητη καθοδήγηση.

Ειδικότερα, μέσω αυτού επιτυγχάνεται η υποστήριξη και η ανάπτυξη δεξιοτήτων στα άτομα του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος των πασχόντων από διαταραχές πρόσληψης τροφής, μέσα από:

• πρακτικές συμβουλές και τεχνικές διαχείρισης του ασθενούς,
• μεθόδους αποτελεσματικής επικοινωνίας με τον δικό τους άνθρωπο που νοσεί από ΔΠΤ,
• ανάπτυξη δεξιοτήτων ενσυναίσθησης, κατανόησης και προσέγγισης του πάσχοντα,
• ανάπτυξη πλαισίου φροντίδας, για τους ίδιους τους οικείους.

To πρόγραμμα με την χρήση του The New Maudsley Model, υλοποιείται από τους κλινικούς συνεργάτες του Κέντρου Ημέρας της ΑΝΑΣΑ, που έχουν ειδικώς εκπαιδευτεί στην εφαρμογή του συγκεκριμένου Μοντέλου και αποτελεί μία νέα υπηρεσία που θα παρέχεται δωρεάν στους οικείους των πασχόντων. Η έναρξη του προγράμματος έχει σχεδιαστεί για το Φθινόπωρο του 2023 και πρόκειται να αποτελέσει ένα πολύ σημαντικό εργαλείο ψυχοεκπαίδευσης και υποστήριξης για τους οικείους των ατόμων που νοσούν από διαταραχές πρόσληψης τροφής.

– Πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα των διαταραχών πρόσληψης τροφής στην Ελλάδα σήμερα; Πώς γίνεται να είμαστε ένας από τους πιο παχύσαρκους λαούς του κόσμου και να αντιμετωπίζουμε πρόβλημα με την πρόσληψη τροφής;

Δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία των ΔΠΤ στην Ελλάδα, αλλά εμπειρικά διαπιστώνεται να υπάρχει μια αυξημένη συχνότητα των διαταραχών αυτών. Η παχυσαρκία δεν θεωρείται ψυχιατρική νόσος, αλλά το τελικό ίσως αποτέλεσμα μιας δυσκολεμένης σχέσης με το φαγητό. Η σχέση του ανθρώπου  με το φαγητό, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, ψυχολογικούς, οικογενειακούς, αλλά και κοινωνικούς.

– Ποια είναι τα πρώτα σημάδια ότι ένα μέλος της οικογένειας εμφανίζει ΔΠΤ;

Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι ψυχιατρικές διαταραχές, με συγκεκριμένα συμπτώματα και για τη διάγνωση τους χρειάζεται η εκτίμηση από έναν ψυχίατρο ή παιδοψυχίατρο. Αυτό που θα παρατηρήσει κάποιος σε έναν άνθρωπο με ΔΠΤ είναι συμπτώματα, όπως μεγάλες αυξομειώσεις του βάρους, ιδιαίτερη ενασχόληση με το φαγητό, το σώμα, την ζύγιση και άλλα.

– Τι γίνεται όταν το πρόβλημα αφορά το παιδί σου; Τι πρέπει να προσέξεις για να μην κάνεις λάθη;

Δεν υπάρχουν μαγικές συμβουλές, είναι δεδομένο ότι ο γονέας θα κάνει λάθη. Το ζητούμενο είναι να παραμείνει κοντά στο παιδί του και να προσπαθήσει να κρατήσει ανοιχτό έναν δίαυλο επικοινωνίας και υποστήριξης.

– Η Ελληνίδα μαμά είναι συχνά πιεστική με το φαγητό, το βλέπουμε όχι μόνο στις παλαιότερες αλλά και στις πιο νέες γενιές. Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτή η συμπεριφορά και τι θα συμβουλεύατε εσείς;

Η σχέση με το φαγητό δεν είναι μόνο συμπεριφορική, αλλά είναι κυρίως συναισθηματική. Οι ακραίες συμπεριφορές μάλλον δεν οδηγούν στην υγιή ανάπτυξη της σχέσης του παιδιού με το φαγητό, άρα και με την μητέρα. Αν μπορούσα να συμβουλέψω κάτι την Ελληνίδα μάνα, θα ήταν να υπάρχει το μέτρο και να μην αποκλείονται τροφές από την καθημερινότητα του παιδιού της. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι το φαγητό δεν μπορεί να είναι η απάντηση σε κάθε συναισθηματική δυσκολία του παιδιού.

– Μπορεί ένα άτομο με ΔΠΤ να επανέλθει οριστικά και αμετάκλητα; Θα χρειάζεται πάντα την «επιτήρηση» του περιβάλλοντος;

Θεωρητικά μιλώντας, ο στόχος θα ήταν να μη χρειάζεται να υπάρχει η επιτήρηση και το άτομο που πάσχει να μπορεί από μόνο του να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του και να αναζητά βοήθεια σε κάθε πιθανή υποτροπή, όμως αυτό δεν είναι πάντα τόσο εύκολο. Αρκετοί ασθενείς δεν θα υποτροπιάσουν ξανά στην ζωή τους, όμως ένα μεγάλο ποσοστό θα έχει εξάρσεις και υφέσεις και θα επέλθει σε μια χρόνια μορφή της νόσου.

– Πώς μπορείτε εσείς να στηρίξετε την οικογένεια ενός τέτοιου ατόμου;

Η οικογένεια φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη και θεραπεία της νόσου. Πιο συγκεκριμένα, στους ανήλικους ασθενείς με ΔΠΤ, είναι πολύ σημαντική η συμβουλευτική ψυχοθεραπευτική παρακολούθηση των γονέων, παράλληλα με την ατομική θεραπεία του παιδιού τους. Στους ενήλικες ασθενείς με ΔΠΤ βοηθητική φαίνεται να είναι μια ψυχοεκπαιδευτική και υποστηρικτική παρέμβαση.

Στο ΚΗ ΑΝΑΣΑ παρέχουμε συμβουλευτική ψυχοθεραπευτική παρακολούθηση στους γονείς των ανήλικων ασθενών μας, ενώ μέσα από το νέο πρόγραμμα που βασίζεται στο The New Maudsley Model, πρόκειται να καλύψουμε και την στήριξη των μελών της οικογένειας, ενηλίκων και ανηλίκων ασθενών.