ΣΕ ΠΟΙΕΣ ΤΡΟΦΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙΣ ΔΥΣΑΝΕΞΙΑ;

Η δυσανεξία στη γλουτένη είναι ίσως η πιο πολυσυζητημένη από τις τροφικές δυσανεξίες, υπάρχουν όμως κι άλλες, λιγότερο γνωστές.

Ακόμα και στον χώρο της υγείας και της διατροφής υπάρχει θα έλεγε κανείς ανισότητα. Κάποιες παθήσεις και καταστάσεις δέχονται μεγαλύτερη προβολή, τις γνωρίζουμε οι περισσότεροι, γεμίζουν σελίδες σε περιοδικά, δημιουργούν ακόμα και τάσεις στην αγορά. Σε αυτές περιλαμβάνονται διάφορες τροφικές δυσανεξίες, με πιο «διάσημες» μάλλον τις δυσανεξίες στη γλουτένη και στη λακτόζη.

Υπάρχουν, ωστόσο, και άλλες, λιγότερο γνωστές μορφές δυσανεξίας. Ποιες είναι αυτές και ποια τρόφιμα τις προκαλούν;

Δυσανεξία στη λακτόζη

Αν έχετε παρακολουθήσει την τηλεοπτική σειρά «The Big Bang Theory», θα θυμάστε τον Λέοναρντ, τον φυσικό που δεν μπορεί να φάει παγωτό, λόγω της δυσανεξίας που έχει στη λακτόζη (ένα σάκχαρο το οποίο βρίσκεται στο γάλα και στα προϊόντα που το περιέχουν). Τη συγκεκριμένη δυσανεξία εμφανίζουν όσοι δεν διαθέτουν το ένζυμο λακτάση, που απαιτείται για τη σωστή πέψη και απορρόφηση της λακτόζης από τον οργανισμό.

iStock

Εάν πιστεύετε ότι πάσχετε από τη συγκεκριμένη δυσανεξία, αποφύγετε το γάλα και τα προϊόντα που το περιέχουν, όπως κάποια παγωτά. «Τα τυριά και άλλα προϊόντα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το κεφίρ, μπορεί να είναι ευκολότερα στην πέψη για εσάς, γιατί τα μικρόβια και οι μύκητες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τους έχουν ήδη υποβάλει τη λακτόζη σε διαδικασία πέψης, πριν να φτάσει σε εσάς. Αξίζει να σημειωθεί πως, αν δεν καταναλώνετε γάλα για μεγάλο διάστημα, τα επίπεδα της λακτάσης στο πεπτικό σας σύστημα μειώνονται δραματικά. Έτσι, την επόμενη φορά που θα πιείτε γάλα θα εμφανίσετε δυσανεξία, η οποία θα εξαφανιστεί με τον καιρό, αν βέβαια επιμείνετε να το χρησιμοποιείτε», εξηγεί ο Κυριάκος Ρέππας, Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος.

Δυσανεξία στη γλουτένη

Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που υπάρχει στα περισσότερα δημητριακά, όπως το σιτάρι, το κριθάρι και η σίκαλη, ενώ απουσιάζει από το καλαμπόκι και το ρύζι. «Η δυσανεξία στη γλουτένη ονομάζεται κοιλιοκάκη. Πρόκειται για μια αυτοάνοση απόκριση του συστήματος στη γλουτένη και όσοι πάσχουν από κοιλιοκάκη πρέπει να αποφεύγουν τελείως τη συγκεκριμένη ουσία.

»Ωστόσο, η κοιλιοκάκη αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου για τις δυσανεξίες στην παραπάνω πρωτεΐνη. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν ήπια δυσανεξία στη γλουτένη και μπορούν να αναπτύξουν κάποια ανοχή. Τα συμπτώματα που ενδέχεται να εμφανίσουν μοιάζουν με αυτά της κοιλιοκάκης, είναι όμως ηπιότερα και τις περισσότερες φορές σταματούν σε ένα “φούσκωμα” όταν καταναλώνονται προϊόντα που την περιέχουν», συμπληρώνει ο κ. Ρέππας.

Για να τη διαχειριστείτε, υιοθετήστε μια διατροφή χαμηλή σε γλουτένη. Αν τα συμπτώματα είναι έντονα ακολουθήστε μια διατροφή χωρίς γλουτένη, απαλλαγμένη από τρόφιμα και προϊόντα όπως ψωμί, ζυμαρικά, μπίρα, κράκερ και κάποιες έτοιμες σάλτσες.

Δυσανεξία στη φρουκτόζη

Η φρουκτόζη είναι το κυρίαρχο σάκχαρο που υπάρχει στα φρούτα, στη ζάχαρη, καθώς και σε τροφές όπως το μέλι, η αγαύη και το σιρόπι καλαμποκιού. Στα άτομα με τη συγκεκριμένη δυσανεξία, η φρουκτόζη δεν διασπάται αποτελεσματικά στο έντερο, προκαλώντας πεπτικές διαταραχές.

iStock

Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματά της, πρέπει να αποφεύγονται τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη, όπως οι χυμοί, το μέλι, η αγαύη, οι μαρμελάδες, αλλά και φρούτα όπως το μήλο, το καρπούζι, τα κεράσια και τα αχλάδια.

Δυσανεξία στα σαλικυλικά

Τα σαλικυλικά είναι φυσικές χημικές ουσίες που παράγονται από φυτά ως άμυνα ενάντια σε στρεσογόνους περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως τα έντομα και οι ασθένειες. Βρίσκονται σε μια ευρεία γκάμα τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων φρούτων, λαχανικών, μπαχαρικών, ξηρών καρπών και του μελιού. Εκτός από φυσικό συστατικό πολλών τροφίμων, τα σαλικυλικά χρησιμοποιούνται και ως συντηρητικό αυτών.

Στην πράξη, είναι σχεδόν αδύνατο να αφαιρέσετε εντελώς τα σαλικυλικά από τη διατροφή σας. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να αποφεύγετε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε αυτά, όπως μπαχαρικά, σταφίδες, πορτοκάλια, καθώς και καλλυντικά ή φάρμακα που τα περιέχουν.

Τροφικές δυσανεξίες λόγω πρόσθετων

Στη βιομηχανία τροφίμων χρησιμοποιούνται συχνά πρόσθετα, ως ενισχυτικά γεύσης, για να γίνονται τα τρόφιμα πιο ελκυστικά, αλλά και για να αυξηθεί η διάρκεια ζωής τους και να γίνουν ασφαλέστερα στην κατανάλωση. Από τα δεκάδες πρόσθετα που χρησιμοποιούνται, οι ειδικοί πιστεύουν ότι μόνο ένας σχετικά μικρός αριθμός προκαλεί προβλήματα, τα οποία με τη σειρά τους επηρεάζουν έναν μικρό αριθμό ατόμων. Ανάμεσα στα πρόσθετα που μπορεί να σας επηρεάσουν είναι τα νιτρικά άλατα, που χρησιμοποιούνται συχνά στα επεξεργασμένα κρέατα και σε όλα σχεδόν τα αλλαντικά, το γλουταμινικό νάτριο ή MSG, που είναι ενισχυτικό γεύσης, και τα θειώδη, που χρησιμοποιούντι κυρίως ως συντηρητικά σε τρόφιμα και ποτά, αλλά βρίσκονται και φυσικά σε ορισμένα τρόφιμα, όπως σταφύλια και παλαιωμένα τυριά.

iStock

«Στην περίπτωση αυτή, η σύσταση δεν μπορεί να είναι άλλη από την εξής: Αν δείτε ότι κάποιο τρόφιμο ή κάποιο συστατικό σας πειράζει, μη διστάσετε να το αποφύγετε. Αν μετά από λίγο καιρό το δοκιμάσετε ξανά και βιώσετε ανάλογα συμπτώματα, τότε δεν έχετε λόγο να το καταναλώνετε», καταλήγει ο κ. Ρέππας.

Για περισσότερες και αναλυτικότερες οδηγίες σχετικά με τις τροφικές δυσανεξίες απευθυνθείτε στον γιατρό ή τον διαιτολόγο σας.

Ο Κυριάκος Ρέππας είναι Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος (Χαροκόπειο Παν/μιο Αθηνών), MBA in Agriculture and Food Companies (Γεωπονικό Παν/μιο Αθηνών), Υποψήφιος Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών, Υπεύθυνος Δικτύου Διαιτολογικών Γραφείων Τροποποίησης Συμπεριφοράς και Ελέγχου Βάρους nutrimed.