ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΩ ΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΤΡΟΦΙΜΑ ΜΕ ΓΛΟΥΤΕΝΗ;

Τον τελευταίο καιρό ακούμε διάφορες πληροφορίες για τα οφέλη που έχει στον οργανισμό μας μια διατροφή ελεύθερη γλουτένης. Οι πιο συχνοί ισχυρισμοί είναι ότι θα μειωθεί η αίσθηση πρηξίματος, θα βοηθήσει στην απώλεια βάρους και θα βελτιώσει την υγεία μας. Τι ισχύει όμως τελικά;

Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Υπάρχει σε πολλά τρόφιμα, όπως το ψωμί, τις φρυγανιές, τα παξιμάδια και άλλα αρτοσκευάσματα, τα δημητριακά πρωινού, τα ζυμαρικά και στα περισσότερα γλυκά.

Ορισμένα άτομα μπορεί να εμφανίζουν δυσανεξία στην γλουτένη ή αλλιώς κοιλιοκάκη. Περίπου το 1% του πληθυσμού παγκοσμίως εμφανίζει δυσανεξία στην γλουτένη, ενώ μόλις στο 30% από αυτούς έχει γίνει η διάγνωση.

Ουσιαστικά πρόκειται για ένα αυτοάνοσο νόσημα κατά το οποίο ο οργανισμός αντιδρά κάθε φορά που καταναλώνει γλουτένη. Αυτή η ανοσολογική απόκριση έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή των τοιχωμάτων του λεπτού εντέρου και τη δυσαπορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. Μερικά από τα συμπτώματα που εμφανίζονται είναι το φούσκωμα, η διάρροια ή η δυσκοιλιότητα, η κούραση, η ανεπάρκεια βιταμινών, η αναιμία, τάση για εμετό ακόμα και αμηνόρροια.

Freepik

Πέρα όμως από την κοιλιοκάκη, ορισμένα άτομα μπορεί να εμφανίσουν ευαισθησία στην γλουτένη. Πρόκειται για μια κατάσταση στην οποία το άτομο εμφανίζει πρήξιμο, φούσκωμα, διάρροια ή δυσκοιλιότητα όταν καταναλώνει τρόφιμα με γλουτένη, χωρίς όμως να υπάρχουν τα αντισώματα που εμφανίζονται στην κοιλιοκάκη. Δηλαδή, το άτομο βιώνει τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης αλλά χωρίς να υπάρχουν αλλοιώσεις στο λεπτό έντερο. Και στις δύο περιπτώσεις συστήνεται περιορισμός της γλουτένης προκειμένου το άτομο να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα αυτά.

Τι χάνεις αν δεν τρως γλουτένη χωρίς λόγο

Έχει κάποιο όφελος για την υγεία μας μια διατροφή ελεύθερη γλουτένης αν δεν εμφανίζουμε δυσανεξία ή ευαισθησία;

Αρχικά, η γλουτένη βρίσκεται όχι μόνο σε πολλά ανθυγιεινά τρόφιμα, όπως μπισκότα, κρουασάν, σφολιάτες κτλ. αλλά και σε αρκετές τροφές οι οποίες είναι θρεπτικές και αποτελούν τη βάση της μεσογειακής διατροφής, όπως για παράδειγμα ψωμί, παξιμάδια, μακαρόνια και δημητριακά ολικής άλεσης. Τα τρόφιμα αυτά περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες, οι οποίοι δίνουν στον οργανισμό μας την απαραίτητη ενέργεια, βιταμίνες και πολλά ιχνοστοιχεία.

Freepik

Τα προϊόντα χωρίς γλουτένη έχουν μικρότερη περιεκτικότητα σε σίδηρο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, φυλλικό οξύ και βιταμίνη D σε σχέση με τα αντίστοιχα συμβατικά προϊόντα. Η αφαίρεση από τη διατροφή μας όλων των τροφίμων που περιέχουν γλουτένη μπορεί να επηρεάσει την επάρκεια του οργανισμού σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Επιπλέον, τα προϊόντα χωρίς γλουτένη συνήθως περιέχουν λιγότερες φυτικές ίνες, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης δυσκοιλιότητας.

Ακόμα, στην γλουτένη οφείλεται η ελαστικότητα και η σωστή σύσταση που έχει το ζυμάρι. Στα περισσότερα προϊόντα χωρίς γλουτένη προστίθενται διάφορα άμυλα και κορεσμένα λιπαρά προκειμένου να βελτιωθεί η σύστασή τους. Ταυτόχρονα, τα τρόφιμα χωρίς γλουτένη συνήθως περιέχουν περισσότερο αλάτι ή ζάχαρη σε σχέση με το αντίστοιχο κανονικό προϊόν.

Τέλος, τα προϊόντα χωρίς γλουτένη εμφανίζουν μεγαλύτερη συγκέντρωση σε υδράργυρο και αρσενικό. Η κατανάλωση τροφίμων με υψηλότερη συγκέντρωση σε αυτές τις ενώσεις αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, καρδιαγγειακών νοσημάτων και νευρολογικών διαταραχών.

Τι κάνω τελικά;

Συμπερασματικά, η υιοθέτηση μιας gluten-free διατροφής είναι αναγκαία σε κάποιες περιπτώσεις. Ωστόσο, αν δεν υπάρχουν ιατρικοί λόγοι που να επιβάλλουν την αφαίρεση αυτών των προϊόντων, τότε δεν υπάρχει λόγος να περιορίσουμε την διατροφή μας.

Αντιθέτως, φαίνεται ότι η διατροφή χωρίς γλουτένη είναι λιγότερο θρεπτική, αυξάνει την έκθεση του οργανισμού μας σε βαρέα μέταλλα και αυξάνει την πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών, αλατιού και ζάχαρης.

Η Νίκη Παπασπύρου MSc είναι διαιτολόγος–διατροφολόγος.