ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΟ TIKTOK ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΣΟΥ

Πώς το δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης TikTok διαιωνίζει μια τοξική διατροφική κουλτούρα μεταξύ εφήβων και νεαρών ενηλίκων.

Δεν είναι κάτι νέο. Τα τελευταία χρόνια, η πίεση που δέχονται οι νέοι, προκειμένου η εμφάνισή τους να μπαίνει σε... κουτάκια, να συμβαδίζει με μια συγκεκριμένη εικόνα, αυξάνεται διαρκώς. Τα πρότυπα ομορφιάς και υγείας που προβάλλονται τόσο από τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης όσο και από τα social media είναι πολύ συγκεκριμένα και όποιος παρεκκλίνει από αυτά μπορεί να θεωρεί ότι δεν είναι όμορφος ή υγιής.

Το TikTok είναι πλέον ένα από τα πιο δημοφιλή μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τον Σεπτέμβριο του 2021, η πλατφόρμα ανακοίνωσε ότι έφτασε το 1 δισ. ενεργούς χρήστες, νούμερο που αναμένεται μέχρι το τέλος του χρόνου να πλησιάσει τα 2 δις. Είναι, επίσης, από τις πλατφόρμες με τη μεγαλύτερη αλληλεπίδραση. Η πλειοψηφία των χρηστών είναι γυναίκες και το μεγαλύτερο μέρος τους ανήκει στις ηλικιακές ομάδες 18-24 και 25-34.

Αν είσαι χρήστης της συγκεκριμένης πλατφόρμας, θα έχεις διαπιστώσει ότι ένα σημαντικό μέρος του περιεχομένου της αφορά τη διατροφή και την απώλεια βάρους. «Καλό», ίσως να σκεφτείς. Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά. Η σταθερή ροή του παραπάνω περιεχομένου αποδεικνύεται ολίγον προβληματική, ιδίως για τους νεότερους. Τι σημαίνει αυτό;

Unsplash Olivier Bergeron

Το βάρος ως απόλυτος δείκτης υγιεινής ζωής

Έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Βερμόντ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το περιεχόμενο σχετικά με τα τρόφιμα, τη διατροφή και το βάρος που έχει τις περισσότερες προβολές διαιωνίζει μια τοξική διατροφική κουλτούρα μεταξύ των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων.

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLOS One, διαπίστωσε ότι μηνύματα που βασίζονται στην ιδέα ότι το βάρος είναι ο πιο σημαντικός δείκτης υγείας ενός ατόμου κυριαρχούν σε μεγάλο βαθμό στο TikTok. Τα πιο δημοφιλή βίντεο, μάλιστα, εξυμνούν την απώλεια βάρους και χαρακτηρίζουν το φαγητό ως μέσο για την κατάκτηση της υγείας και την επίτευξη της απώλειας βάρους.

Τα ευρήματα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά, αν αναλογιστούμε ότι οι ειδικοί εδώ και καιρό μιλούν για το πώς η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από εφήβους και νεαρούς ενήλικες σχετίζεται με διαταραγμένη διατροφή και αρνητική εικόνα σώματος.

«Κάθε μέρα, εκατομμύρια έφηβοι και νεαροί ενήλικες τροφοδοτούνται με περιεχόμενο στο TikTok, το οποίο δίνει μια μη ρεαλιστική και ανακριβή εικόνα για τα τρόφιμα, τη διατροφή και την υγεία», δήλωσε η βασική ερευνήτρια Lizzy Pope, αναπληρώτρια καθηγήτρια και διευθύντρια του Didactic Program in Dietetics στο Πανεπιστήμιο του Βερμόντ.

ΤΟ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΕ ΤΙΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΔΙΑΙΩΝΙΖΕΙ ΜΙΑ ΤΟΞΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΜΕΤΑΞΥ ΕΦΗΒΩΝ ΚΑΙ ΝΕΑΡΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ.

Πού βασίστηκαν τα συμπεράσματα για τη διατροφική κουλτούρα των νέων

Τα ευρήματα βασίζονται σε ανάλυση των 100 κορυφαίων βίντεο από 10 δημοφιλή hashtags σχετικά με τη διατροφή, τα τρόφιμα και το βάρος. Καθένα από τα hashtags αυτά είχε πάνω από ένα δισεκατομμύριο προβολές όταν ξεκίνησε η μελέτη, το 2020.

«Μας εξέπληξε το πόσο διαδεδομένο ήταν το θέμα του βάρους στο TikTok. Το γεγονός ότι δισεκατομμύρια άνθρωποι έβλεπαν το περιεχόμενο αυτό λέει πολλά για τον ρόλο που παίζει η διατροφική κουλτούρα στην κοινωνία μας», δήλωσε η δεύτερη συγγραφέας, Marisa Minadeo.

«Όπως οι άνθρωποι έχουμε διαφορετικά ύψη, έχουμε και διαφορετικά βάρη», συμπληρώνει η Pope. Χρειαζόμαστε μια πιο συμπεριληπτική προσέγγιση στο ζήτημα του βάρους και όχι να διαιωνίζουμε την προκατάληψη που υπάρχει γύρω από τα κιλά μας. Η πρώτη συμβάλλει σε μια πιο ολιστική αξιολόγηση της υγείας μας».

iStock

Μα πού είναι οι ειδικοί;

Ένα ακόμα σημείο το οποίο τονίζουν οι επιστήμονες είναι το γεγονός ότι οι φωνές των ειδικών φαίνεται να απουσιάζουν σε μεγάλο βαθμό από τη συζήτηση και να μην συμβάλλουν σημαντικά στο συνολικό τοπίο του διατροφικού περιεχομένου. Πολύ λίγοι από τους δημιουργούς, στην πλειοψηφία τους λευκές γυναίκες στην εφηβεία και νεαροί ενήλικες, προσδιορίζονταν ως ειδικοί (αυτοπροσδιορίζονταν ως εγγεγραμμένοι διαιτολόγοι, γιατροί ή πιστοποιημένοι προπονητές).

«Πρέπει να βοηθήσουμε τους νέους να αναπτύξουν δεξιότητες κριτικής σκέψης και τη δική τους εικόνα για το σώμα τους, πέρα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όμως, αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι μια ριζική επανεξέταση του τρόπου με τον οποίο σχετιζόμαστε με το σώμα μας, με το φαγητό και την υγεία», καταλήγει.