ΜΗΠΩΣ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΝΕΙΣ ΜΕ ΤΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ;

Η λήψη τους είναι πια διαδεδομένη. Ωστόσο, αν αρχίσεις να παίρνεις συμπληρώματα διατροφής χωρίς παρακολούθηση και έλεγχο, μπορεί να υπάρξουν από ήπιες έως σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Πολλοί άνθρωποι δεν καταναλώνουν τόσα φρούτα και λαχανικά όσα θα έπρεπε. Ένας από αυτούς είναι ο φίλος μου ο Κώστας, που το ντουλάπι της κουζίνας του είναι γεμάτο κουτάκια από διάφορα συμπληρώματα διατροφής.

Σύμφωνα με τα ευρήματα δημοσκόπησης της εταιρείας Ipsos (2022), η τακτική λήψη βιταμινών και συμπληρωμάτων διατροφής για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού ή ως μια μορφή αυτοφροντίδας είναι μια διαδεδομένη τάση στην Ευρώπη. Ειδικότερα, το 88% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι είχαν λάβει συμπληρώματα κάποια στιγμή της ζωής τους.

Τα πέντε πιο δημοφιλή συμπληρώματα διατροφής στην Ε.Ε. (με βάση το ποσοστό των ερωτηθέντων που είχαν χρησιμοποιήσει καθένα τους προηγούμενους 12 μήνες) ήταν:

• η Βιταμίνη D (46%),
• η Βιταμίνη C (36%),
• το μαγνήσιο (33%),
• οι πολυβιταμίνες/μεταλλικά συστατικά (29%) και
• τα Ωμέγα 3/ιχθυέλαιο (19%).

iStock

Οι κύριοι λόγοι για τους οποίους τα έπαιρναν ήταν η προστασία της συνολικής τους υγεία, η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και η βελτίωση των επιπέδων ενέργειας και της υγείας του πεπτικού συστήματος, του δέρματος και της καρδιάς.

Ενώ τα συμπληρώματα μπορεί να είναι χρήσιμα, δεν είναι πάντα ο καλύτερος τρόπος για να βελτιώσεις ή να διατηρήσεις την υγεία σου. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να τη βλάψουν. Αν το παρακάνεις, ορισμένα από αυτά μπορεί να γίνουν τοξικά. Η διαιτολόγος Beth Czerwony αναφέρει κάποια από τα συμπληρώματα διατροφής που μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες, αν ληφθούν σε υπερβολικές ποσότητες.

Βήτα-καροτίνη και βιταμίνη Α

Αν φας το πρωί δημητριακά ή πιεiς γάλα εμπλουτισμένα με βιταμίνη Α, φας το μεσημέρι κάποιο πορτοκαλί τρόφιμο (π.χ. καρότα και γλυκοπατάτες) και πάρεις μετά μια πολυβιταμίνη για την υγεία των ματιών, πιθανότατα έχεις καταναλώσει πάνω από τη συνιστώμενη ποσότητα βήτα-καροτίνης και βιταμίνης Α. Στην περίπτωση αυτή, μπορεί να εκδηλώσεις υπνηλία, ευερεθιστότητα, ναυτία και έμετο.

Ασβέστιο

Ωφελεί την υγεία των οστών, βελτιώνει τη λειτουργία των μυών και παίζει ρόλο στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Τα συμπληρώματα μπορούν να βοηθήσουν στην κάλυψη της ημερήσιας συνιστώμενης ποσότητας ασβεστίου, αλλά η αυξημένη πρόσληψη μπορεί να οδηγήσει σε υπερασβεστιαιμία, που με τη σειρά της προκαλεί μια σειρά από ανεπιθύμητες ενέργειες, π.χ. γνωστικές διαταραχές, ναυτία, δυσκοιλιότητα, νεφρολιθίαση.

iStock

Φολικό οξύ

Είναι η συνθετική μορφή του φυλλικού οξέος, μιας σημαντικής βιταμίνης του συμπλέγματος Β (βιταμίνη Β9). Μπορεί να ληφθεί ως συμπλήρωμα ή να προστεθεί σε τρόφιμα, όπως ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι και αλεύρι. Η Β9 είναι απαραίτητη για την υγιή ανάπτυξη και λειτουργία των κυττάρων και υποστηρίζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Είναι δύσκολο να λάβεις μεγάλη ποσότητα χωρίς συμπληρώματα διατροφής. Ωστόσο, η υπερβολική λήψη μπορεί να κρύψει μια ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, ενώ άλλες παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν το φούσκωμα, τη ναυτία και τον έμετο.

Σίδηρος

Τα συμπληρώματα σιδήρου είναι ευρύτατα χρησιμοποιούμενα διατροφικά συμπληρώματα. Όμως, ο σίδηρος είναι τοξικός όταν κάποιος λαμβάνει υπερβολική δόση συμπληρωμάτων σιδήρου ή άλλων πολυβιταμινών που τον περιέχουν. Αν καταναλώνεις πολύ σίδηρο, μπορεί να εμφανίσεις ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως δυσκοιλιότητα, ναυτία και έμετο, πόνο στο στομάχι, διάρροια. Η σοβαρή υπερδοσολογία σιδήρου μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερες βλάβες, όπως ηπατική ανεπάρκεια, κώμα.

Βιταμίνη Β3

Γνωστή ως νιασίνη, είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της υγείας της καρδιάς, των αιμοφόρων αγγείων και του μεταβολισμού. Βρίσκεται σε ζωικά προϊόντα, καθώς και σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης, όπως τα μανιτάρια, το αβοκάντο και ο αρακάς. Η υπερβολική ποσότητα μπορεί να προκληθεί από τη λήψη συμπληρωμάτων. Στις παρενέργειες, κατά τη Mayo Clinic, μπορεί να περιλαμβάνονται η ερυθρότητα του δέρματος, ο κνησμός, ο πόνος στην κοιλιά, η διάρροια, η ταχυκαρδίας, η ηπατική βλάβη.

Βιταμίνη C

Η βιταμίνη C (ασκορβικό οξύ) είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη που υποστηρίζει την ανάπτυξη. Επίσης, βοηθά το σώμα να απορροφήσει τον σίδηρο. Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να πάρουν αρκετή από το φαγητό τους. Ένα πορτοκάλι, μια ψιλοκομμένη κόκκινη πιπεριά ή λίγο μπρόκολο παρέχουν αρκετή ποσότητα για να καλύψεις τις ανάγκες της μέρας. Αν και η λήψη υπερβολικής ποσότητας από τη διατροφή είναι απίθανο να είναι επιβλαβής, μεγάλες δόσεις συμπληρωμάτων της συγκεκριμένης βιταμίνης μπορεί να προκαλέσουν διάρροια, ναυτία, έμετο, καούρα, πονοκέφαλο.

Βιταμίνη D

Η τοξικότητα της βιταμίνης αυτής προκαλείται συνήθως από μεγάλες δόσεις συμπληρωμάτων βιταμίνης D και όχι από τη διατροφή ή την έκθεση στον ήλιο. Η κύρια συνέπεια της τοξικότητάς της είναι η συσσώρευση ασβεστίου στο αίμα (υπερασβεστιαιμία), η οποία μπορεί να προκαλέσει ναυτία και έμετο, αδυναμία και συχνουρία. Η κατάσταση αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε πόνο στα οστά και σε προβλήματα στα νεφρά, όπως ο σχηματισμός λίθων ασβεστίου.

iStock

Βιταμίνη Ε

Είναι απίθανο να πάρεις υπερβολική ποσότητα βιταμίνης Ε από τα τρόφιμα που καταναλώνεις καθημερινά, π.χ. από ξηρούς καρπούς και πράσινα λαχανικά. Αλλά αν παίρνεις κάποιο συμπλήρωμα, το σώμα αποθηκεύει την περίσσεια στο συκώτι και στους ιστούς. Η υπερβολική ποσότητα βιταμίνης Ε μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο πήξης του αίματός, να προκαλέσει αιμορραγίες, ακόμη και να οδηγήσει σε αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Ψευδάργυρος

Μπορεί να χρειάζεσαι μια μικρή ποσότητα από το συγκεκριμένο μέταλλο, ωστόσο τα οφέλη του στην υγεία σου είναι μεγάλα. Ο ψευδάργυρος αποτρέπει την καταστροφή των κυττάρων, προστατεύει την όραση και βοηθά στη μείωση του σακχάρου και της χοληστερόλης στο αίμα. Αν λάβεις μεγάλες ποσότητες, μπορεί να εμφανίσεις ναυτία και έμετο, διάρροια, κράμπες στο στομάχι.

Μην ξεχνάς, επομένως, πριν ξεκινήσεις τη λήψη οποιουδήποτε σκευάσματος, να συμβουλευτείς τον γιατρό σου και να μελετήσεις με προσοχή το φυλλάδιο οδηγιών. Αν παρουσιάσεις οποιαδήποτε ανεπιθύμητη ενέργεια, αναζήτησε ιατρική βοήθεια.