ΜΑΡΤΥΡΙΑ: ΠΩΣ ΚΑΤΑΛΑΒΑ ΟΤΙ ΟΛΗ ΜΟΥ ΤΗ ΖΩΗ ΕΙΧΑ ΛΑΘΟΣ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΟΥ

Πώς διαμορφώνεται η σχέση που θα έχεις με το σώμα σου; Εμένα μου πήρε μια ζωή να καταλάβω πως από το αδύνατη ήθελα να φτάσω στο δυνατή. Μια ζωή, αλλά –ευτυχώς– έφτασα.

Η σχέση που θα έχεις με το σώμα σου μεγαλώνοντας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Τα μηνύματα που λαμβάνεις από τα μέσα ενημέρωσης, οι προσδοκίες της κοινωνίας, το παράδειγμα των κοντινών σου ανθρώπων, γράφουν πολλές φορές ένα προσωπικό αφήγημα που μπορεί να φτάσει στα όρια της αυτοκαταστροφής.

Η δική μου ιστορία ξεκίνησε από την ψύχωση με τη ζυγαριά και το size zero, για να καταλήξει σε μία συνειδητή σχέση αποδοχής κι ενδυνάμωσης με το σώμα μου. Από αδύνατη, έγινα δυνατή.

Η σχέση με το σώμα μου στην εφηβεία

Το έχετε δει σε ταινίες των eighties, έτσι ήταν και η δική μου εφηβεία. Τα teenage περιοδικά όπως το Seventeen συμβούλευαν, εγώ ακολουθούσα τυφλά. «Ανέβα στη ζυγαριά και φάε μέχρι να δεις τη βελόνα (δεν υπήρχαν ψηφιακές ζυγαριές τότε) να κουνιέται». «Επανάσταση! Το σκέτο ποπ κορν έχει αρνητικές θερμίδες, αφού το σώμα καταναλώνει πολλή ενέργεια για να το χωνέψει. Φάτε ελεύθερα».

Γιατί να αμφισβητήσω όσα διάβαζα; Ό,τι έγραφαν τα αγαπημένα μου περιοδικά, το έβλεπα live και γύρω μου. Η μητέρα μου, όσο τη θυμόμουν, έκανε στερητικές δίαιτες, οι οποίες με μάγευαν με τα αποτελέσματά τους. Ο μικρός οδηγός με τις θερμίδες που κυκλοφορούσε τότε στα βιβλιοπωλεία ήταν το δικό μας κόκκινο βιβλιαράκι του Μάο. Καθόμασταν όλοι στο τραπέζι κι εκείνη μας κοίταζε με σταυρωμένα χέρια και άδειο πιάτο. Τα grapefruit έμπαιναν στο σπίτι κάθε Σάββατο που είχε λαϊκή, με τα κιλά. Το λάχανο γινόταν κυρίως γεύμα.

Μία στο τόσο όμως, μετά από ημέρες στέρησης, την έβλεπα να «τσακίζει» μισή φρατζόλα ψωμί με βούτυρο. Κι αυτό με μπέρδευε, αλλά έγραψε μέσα μου. Και βοηθούμενη από τον ταχύτατο μεταβολισμό της ηλικίας μου, πίστεψα ότι εγώ θα «το είχα» στο τσεπάκι.

Έτσι, στα είκοσι κάτι, όποτε ήθελα να πάω σε ένα πάρτι ή να βγω το Σάββατο, σταματούσα το φαγητό από την Τετάρτη. Στην πενταήμερη, έβαλα στοίχημα με την κολλητή μου ότι θα τη βγάλουμε μόνο με μισό σοκολατούχο γάλα και μισή τυρόπιτα την ημέρα η καθεμία. Τα καταφέραμε. Φυσικά, στην πρώτη έξοδο της τάξης που συνοδεύτηκε από αλκοόλ, έπαθα δηλητηρίαση.

Στο μπαλέτο που λάτρευα, όταν το σώμα μου πρόδιδε την όποια μικρή παρασπονδία, έτρωγα ξύλο. Ο δάσκαλός μας είχε κάποιον γνωστό που κατασκεύαζε στέκες του μπιλιάρδου και τον τροφοδοτούσε συχνά, αφού μέσα στη βδομάδα κανά δυο έσπαγαν πάνω μας και ήθελαν αλλαγή. Οι μαμάδες που παρακολουθούσαν το μάθημά του χαμογελούσαν ευγενικά, κλείνοντάς μας με νόημα το μάτι από το σαλονάκι υποδοχής. Μιλάμε για μία εποχή που τέτοιες κακοποιητικές συμπεριφορές ήταν νομιμοποιημένες και η πειθαρχία εκλαμβανόταν ως πανάκεια.

Έγκλημα και τιμωρία

«Exercise teaches you the pleasure of discipline. Can you feel that pressure?» ρωτούσε η Τζέιν Φόντα στη κασέτα με τα προγράμματα αεροβικής που είχαμε λιώσει στο βίντεο με την αδελφή μου. Η φωνή της, αυστηρή και ενθαρρυντική ταυτόχρονα, ενσωματώθηκε αυτόματα στον εγκέφαλό μου κι έγινε σιγά σιγά η φωνή της συνείδησής μου, στον τρόπο που προσέγγιζα τον εαυτό μου και την αγάπη μου για το φαγητό.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Φορούσα πάντα στενά ρούχα, προκειμένου να ελέγχω αυτόματα την όποια αλλαγή στο σώμα μου και να το επαναφέρω. Μετρούσα γραμμάρια, θερμίδες, μπουκιές. Όταν παρέκκλινα από το πρόγραμμά μου, λειτουργούσα τιμωρητικά. Ένα μικρό κομματάκι σοκολάτας ήταν αρκετό να «χαλάσει» τη δίαιτά μου και ό,τι είχα χτίσει –στο μυαλό μου– μέχρι εκείνη τη στιγμή. Συνεπώς μέχρι το τέλος της ημέρας φρόντιζα να φάω οτιδήποτε είχα στερηθεί, ώστε να μπω ξανά σε αυστηρό πρόγραμμα το επόμενο πρωί.

Θυμάμαι ένα Πάσχα, αμέσως μετά από ένα κομμάτι σοκολατένιο αβγό, που δεν το ευχαριστήθηκα καν, έφαγα τρία τσουρέκια κι ένα οικογενειακό παγωτό. Η μητέρα μου, στην προσπάθειά της να με απομακρύνει από την τάση μου να ακολουθήσω τα βήματά της, με έβαλε κάποια στιγμή να γράψω και να υπογράψω ένα συμβόλαιο με τον εαυτό μου και με εκείνη, ότι δεν θα σπάω τη δίαιτά μου. Καταλαβαίνετε πώς πήγε αυτό…

Πώς επηρέασε τη σχέση με το σώμα μου η πρώτη μου εγκυμοσύνη

Το αποκορύφωμα ήρθε στα mid 20s μου, όταν έμεινα έγκυος στον πρώτο μου γιο. Ξαφνικά είχα μπροστά μου εννέα μήνες ελευθερίας, ή τουλάχιστον έτσι τους είδα εγώ. Ήμουν έγκυος, το σώμα μου άλλαζε έτσι κι αλλιώς, λίγα παραπάνω κιλά δεν θα πείραζαν, σωστά;

Στην πρώτη μου επίσκεψη στον γυναικολόγο ζύγιζα 52 κιλά και μέχρι τη μέρα που γεννήθηκε ο γιος μου είχα πάρει ήδη 23. Στα 29 μου, τέσσερα χρόνια μετά, ζύγιζα 47 κιλά. Έπρεπε να αποδείξω στον εαυτό μου και στους άλλους ότι μία εγκυμοσύνη δεν «χαλάει» το σώμα σου, όπως μου έλεγαν. Με «βοήθησε» και το γεγονός ότι δούλευα σε lifestyle περιοδικά της εποχής, μίας εποχής όπου το size zero ήταν επίτευγμα.

Ήμουν αδύνατη, φορούσα ό,τι ήθελα, αλλά ταυτόχρονα ήμουν κουρασμένη, αδύναμη. Ο γιος μου με χρειαζόταν, αλλά έπρεπε να τηρήσω το «συμβόλαιο» που είχα υπογράψει κάποτε, νοητά και κυριολεκτικά.

Ο λαβύρινθος των εξωσωματικών

Λίγα χρόνια αργότερα, μπήκα σε έναν λαβύρινθο εξωσωματικών, προκειμένου να αποκτήσω παιδί με τον δεύτερο σύζυγό μου. Κάθε φορά, σε κάθε προσπάθεια, «κανάκευα» το σώμα μου και φρόντιζα να μην το ζορίζω. Όποτε με έπιανε η επιθυμία να ξεκινήσω γυμναστήριο, έλεγα στον εαυτό μου «περίμενε μήπως έχεις μείνει έγκυος και κάνεις καμία ζημιά».

Τώρα καταλαβαίνω ότι αυτό που μου συνέβαινε τότε ήταν το απαύγασμα χρόνων έλλειψης εμπιστοσύνης στο σώμα μου. Κανείς δεν μου είχε δείξει πώς να το αγαπάω, κανείς δεν μου είχε πει πόσο δυνατό είναι. Τα μυώδη πόδια μου ήταν πηγή κόμπλεξ. «Φταίνε τα πολλά χρόνια μπαλέτου», έλεγε η μητέρα μου. Κανείς δεν μου είπε ότι έχω πόδια δυνατά, ιδανικά για τρέξιμο. Τα πάντα γύρω μου, από τα ΜΜΕ μέχρι την οικογένειά μου, συνηγορούσαν στο να μην τολμήσω ποτέ, μετά τα εννιά μου, να φορέσω σορτσάκι. Ο ήχος της στέκας του μπιλιάρδου όπως έσκιζε τον αέρα με ακινητοποιούσε.

«ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΜΟΥ ΕΙΧΕ ΠΕΙ ΠΩΣ ΝΑ ΑΓΑΠΑΩ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΟΥ Ή ΠΟΣΟ ΔΥΝΑΤΟ ΕΙΝΑΙ. ΤΑ ΜΥΩΔΗ ΠΟΔΙΑ ΜΟΥ ΗΤΑΝ ΠΗΓΗ ΚΟΜΠΛΕΞ. ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΜΟΥ ΕΙΠΕ ΟΤΙ ΕΧΩ ΠΟΔΙΑ ΔΥΝΑΤΑ, ΙΔΑΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΡΕΞΙΜΟ».

Αυτό που άλλαξε τη σχέση με το σώμα μου ήταν μια δύσκολη συγκυρία

Το καταλυτικό γεγονός που άλλαξε τη σχέση μου με το σώμα μου δεν ήταν άλλο παρά μία δύσκολη συγκυρία: Μετά από οκτώ και βάλε χρόνια αποτυχημένων προσπαθειών, είχα μείνει έγκυος με τρόπο φυσικό. Το σώμα μου είχε μεγαλουργήσει. Την ίδια εποχή όμως, η μητέρα μου ανακάλυψε ότι έχει καρκίνο στο στήθος.

Στα 40 μου πια, είχα έρθει αντιμέτωπη με το θαύμα της ζωής και τον φόβο του θανάτου, ταυτόχρονα. Έκανα τότε ένα νέο συμβόλαιο με τον εαυτό μου. Τα παιδιά μου θα με έχουν δίπλα τους για όσα περισσότερα χρόνια μπορώ. Θα είμαι δυνατή, υγιής. Θα αγαπάω και θα σέβομαι αυτό το σώμα που μου έδωσε βουτιές σε υπέροχες θάλασσες, περιπάτους σε λιβάδια, αγκαλιές, γεύσεις, κουβαλήματα, τρεξίματα, ξενύχτια ατέλειωτου χορού, δύο ολόκληρους ανθρώπους που γέννησα και έθρεψα.

Μετά τη γέννα του δεύτερου γιου μου, άρχισα να ακολουθώ μία vegan διατροφή προκειμένου να τον βοηθήσω, μιάς και αποδείχτηκε ότι είχε δυσανεξία σε διάφορες τροφές που κατανάλωνα και περνούσαν μέσα από το γάλα μου. Με ένα μωρό αγκαλιά κι άπλετο ελεύθερο χρόνο λόγω άδειας μητρότητας, παρακολούθησα ακόμη και μαθήματα με μία υπέροχη vegan chef, η οποία μου άνοιξε έναν νέο κόσμο γεύσεων και συνδυασμών σε vegan συνταγές. Είδα ότι αυτή η διατροφή μου ταίριαζε, αλλά μου έκανε και καλό. Από τότε δεν έχω ξαναφάει κρέας και δεν έχω ξαναπιεί γάλα.

Παράλληλα, ξεκίνησα να γυμνάζομαι συστηματικά. Στην αρχή έκανα pilates και αργότερα άρχισα το CrossFit. Σταδιακά, στις προπονήσεις, έβλεπα το σώμα μου να μπορεί να σηκώσει όλο και μεγαλύτερα βάρη, να αντέχει όλο και περισσότερη αερόβια άσκηση. Το ένα push up έγινε πέντε, τα πέντε δέκα. Ένιωθα σαν τον Ρόκι Μπαλμπόα, στο θρυλικό μοντάζ προπόνησης που συνοδεύεται από το ηχητικό χαλί με τις λέξεις getting stronger σε λούπα. Αυτός έγινε και ο τίτλος της σχέσης μου με το σώμα μου, από εκείνη τη στιγμή και ύστερα.

Όχι δίαιτες, αλλά ισορροπημένο διαιτολόγιο

Κάθε τροφή την έβλεπα, όχι σαν πιθανό εχθρό που θα κατέστρεφε τη λεπτεπίλεπτη σιλουέτα που κάποτε φανταζόμουν ότι οφείλω να έχω, αλλά σαν υποψήφιο σύμμαχο για το δυνατό σώμα που ήξερα ότι κρύβω. Οι δίαιτες καταργήθηκαν, δίνοντας τη θέση τους σε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο.

Μιλώντας με αρκετούς διατροφολόγους για τους σκοπούς ενός ρεπορτάζ, διαπίστωσα πως όλοι είχαν σαν κεντρικό άξονα τα πέντε μικρά γεύματα τη μέρα, και υιοθέτησα αυτό το pattern που με κρατάει μέχρι σήμερα σταθερά γεμάτη ενέργεια. Κι αν φάω ένα κομματάκι σοκολάτας, ένα παγωτό, ή πιω ένα κοκτέιλ, το ευχαριστιέμαι όχι σαν αμαρτία ή παρασπονδία, μιάς και δεν το βλέπω σαν σαμποτάζ, αλλά σαν μία μικρή παρένθεση/απόλαυση.

Πόσα κιλά είμαι σήμερα;

Πόσα κιλά είμαι σήμερα; Δεν έχω ιδέα. Κάπου γύρω στα εξήντα; Το σώμα μου όμως είναι στα καλύτερά του. Τα πόδια μου, που κάποτε μισούσα, είναι τα δυνατά πόδια που με έκαναν κάποτε καλή στο ποδόσφαιρο, όχι τα πόδια που έτσουζαν κάτω από τη στέκα. Είναι τα πόδια που έχει και ο μικρός μου γιος, τα πόδια του μπαμπά μου. Είναι τα πόδια που με βγάζουν για τρέξιμο, άλλη μία κατάκτηση που έρχεται σιγά σιγά, βήμα-βήμα. Είναι τα πόδια που κρατάνε την μπάρα στο γυμναστήριο καθώς αυτή ολοένα και βαραίνει, παρά τα 51 μου χρόνια (ο Ρόκι κάποια στιγμή εξελίχθηκε σε Πύρρος Δήμας. Εννοείται ότι όταν ζορίζομαι λέω στον εαυτό μου, από μέσα μου, «κράτα. Κράτααα» με τη φωνή του Χρήστου Ιακωβίδη).

Πριν από μερικούς μήνες γύρισα το γόνατό μου στην προπόνηση και σήκωσα το κολάν μου για να δω αν είχα κάποια ζημιά. Μία συμμαθήτρια που έσκυψε από πάνω μου για να με βοηθήσει, είπε «ωχ, πρήστηκε», και η προπονήτριά μας γύρισε και της είπε με απόλυτη φυσικότητα «όχι, αυτό που κοιτάς είναι το μπούτι της, η ποδάρα της η δυνατή».

Από το ξύλο στην ενδυνάμωση, μου πήρε μία ζωή. Αλλά έφτασα.