ΓΙΑΤΙ ΘΕΣ ΠΑΝΤΑ ΓΛΥΚΟ ΜΕΤΑ ΤΟ ΓΕΥΜΑ;

Δεν είναι σχήμα λόγου. Υπάρχει όντως η αίσθηση του «χώρου στο στομάχι» σου για γλυκό μετά το φαγητό. Το ερώτημα είναι γιατί; Αφού δεν πεινάς πραγματικά!

Έχω μια πολύ αγαπημένη συνάδελφο που κάθε μεσημέρι, επιστρέφοντας από το διάλειμμα για φαγητό, αναφωνεί κάπως παραπονιάρικα: Να είχαμε τώρα ένα γλυκάκι! – «Μα μόλις έφαγες!» σχολιάζω εγώ, πειράζοντάς την. «Πώς γίνεται να πεινάς ακόμα;» Κι εκείνη προσπαθεί να μου εξηγήσει αυτό που έτσι κι αλλιώς όλοι μας γνωρίζουμε καλά: Αυτό δεν έχει καμία σχέση. Γιατί, όταν έρχεται η ώρα για γλυκό, το στομάχι μας, όσο γεμάτο κι αν είναι, μοιάζει να έχει φυλαγμένη γι’ αυτό μια ξεχωριστή, εξέχουσα θέση.

Μάλιστα, καθόλου δεν πρέπει να το «γελάμε» πια, αφού νέα έρευνα έδειξε ότι τεχνικά κάτι τέτοιο ισχύει, απλά όχι στο στομάχι μας. Αυτά τα αντικρουόμενα μηνύματα –το να ξέρεις ότι έχεις χορτάσει, ωστόσο να θες και γλυκό– στην πραγματικότητα προέρχονται από τα αντίστοιχα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου μας.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science, η οποία διερεύνησε τις επιπτώσεις από την κατανάλωση ζάχαρης σε χορτασμένα ποντίκια, βρέθηκε το εξής: οι νευρώνες προ-οπιομελανοκορτίνης –οι οποίοι βρίσκονται στον υποθάλαμο, μια περιοχή του εγκεφάλου που βοηθά στη διαχείριση της πείνας, της δίψας και της σεξουαλικής ορμή – ενεργοποιήθηκαν όχι μόνο με την απόλαυση της γλυκιάς γεύσης, αλλά και με την αναμονή της κατανάλωσής της.

iStock

Επιπροσθέτως, οι ερευνητές διεξήγαγαν εγκεφαλικές σαρώσεις σε 30 ενήλικες άνδρες και γυναίκες και διαπίστωσαν πως κάθε φορά που κατανάλωναν ένα γλυκό διάλυμα ενεργοποιούνταν η ίδια περιοχή «ξεχωριστού-χώρου-για-γλυκό-στο-στομάχι». Με λίγα λόγια, ο εγκέφαλός μας αντιδρά διαφορετικά τόσο στην κατανάλωση όσο και στην προσμονή του γλυκού, ανεξάρτητα από το αν έχει λάβει σήμα από το στομάχι ότι χόρτασε με το φαγητό ή όχι.

Γιατί έχουμε «ξεχωριστή θέση για γλυκό στο στομάχι»;

Οι νευρώνες προ-οπιομελανοκορτίνης, που αναφέραμε παραπάνω, έχουν την ιδιότητα να απελευθερώνουν μόρια που ενημερώνουν το σώμα ότι είναι χορτασμένο, ενώ απελευθερώνουν και βήτα-ενδορφίνες: φυσικά οπιούχα που προκαλούν μια αίσθηση ανταμοιβής, ευχαρίστησης και την επιθυμία να καταναλώνεις ζάχαρη πολύ πέρα από το σημείο πληρότητας.

Η επικεφαλής ερευνήτρια Dr. Lina Begdache, που ειδικεύεται στη διατροφική νευροεπιστήμη στο Πανεπιστήμιο του Binghamton, συμφωνεί με την άποψη ότι πιθανότατα υπάρχει κάποιος εξελικτικός μηχανισμός πίσω από τον αντιφατικό τρόπο που λειτουργούν οι συγκεκριμένοι νευρώνες. «Παρόλο που βοηθούν στη ρύθμιση της πείνας, σηματοδοτώντας πότε να σταματήσει να τρώει κανείς, μπορεί και να ενεργοποιούν τη λαχτάρα για γλυκό ακόμα κι όταν το φαγητό είναι επαρκές», σημειώνει. «Αυτός ο σύνθετος μηχανισμός μπορεί να ήταν που εξασφάλισε ότι ακόμα και σε εποχές αφθονίας τα άτομα θα καταναλώνουν και θα αποθηκεύουν όσο το δυνατόν παραπάνω ενέργεια, η οποία θα τους βοηθά να επιβιώσουν σε μελλοντικές εποχές ένδειας».

Η ΛΑΧΤΑΡΑ ΜΑΣ ΓΙΑ ΓΛΥΚΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΗΓΑΖΕΙ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΟ ΑΡΧΕΓΟΝΟ ΕΝΣΤΙΚΤΟ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ.

Ας μην ξεχνάμε ότι η ζάχαρη προσφέρει άμεση αναπλήρωση θερμίδων και ενέργειας, οπότε η λαχτάρα μας για γλυκό μπορεί να πηγάζει από κάποιο αρχέγονο ένστικτο επιβίωσης. «Το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, ιδιαίτερα η διαδρομή σηματοδότησης των οπιοειδών, μπορεί να έχει εξελιχθεί για να ενισχύσει αυτή τη συμπεριφορά», προσθέτει η Begdache. «Δυστυχώς, όμως, αυτή η αλυσίδα γεγονότων δεν μας εξυπηρετεί πια όπως εξυπηρετούσε τους προγόνους μας. Η έντονη λαχτάρα μας για ζάχαρη μπορεί να οδηγήσει σε υπερκατανάλωση και συνακόλουθα προβλήματα υγείας αν μείνει ανεξέλεγκτη».

Σε κάθε περίπτωση, λέει η ίδια, το ενδιαφέρον συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι η συγκίνηση που προκαλεί η τόνωση του οργανισμού από τη ζάχαρη υπερισχύει των σημάτων κορεσμού, ενθαρρύνοντάς μας να σπεύσουμε για γλυκό, ακόμα κι όταν δεν πεινάμε.

iStock

«Είμαστε κατά κάποιον τρόπο προγραμματισμένοι να υποκύπτουμε στην ικανοποίηση της λιγούρας μας για γλυκό. Ωστόσο, στο χέρι μας είναι να διαμορφώνουμε έτσι τα γεύματά μας ώστε αυτή η λιγούρα να ελέγχεται», τονίζει. Και προτείνει, για να το πετυχαίνουμε αυτό, να δίνουμε προτεραιότητα στην πρωτεΐνη, τις φυτικές ίνες, κάποια λίπη και τους σύνθετους υδατάνθρακες που δημιουργούν ισορροπία στα πιάτα και μας βοηθούν να ρυθμίζουμε τα επίπεδα του σακχάρου, να μειώνουμε τη λιγούρα και να νιώθουμε πιο έντονα κορεσμό.

Καταλήγει, μάλιστα, στο ότι «αν λαχταράς τόσο πολύ γλυκό μετά το γεύμα, φάε μια μπανάνα. Θα σου ικανοποιήσει αυτή την ανάγκη. Επιπλέον, πίνε κάθε τόσο νερό, γιατί μερικές φορές είναι η αφυδάτωση που μας κάνει να νομίζουμε ότι θέλουμε γλυκό».