ΓΙΑΤΙ ΠΕΙΝΑΜΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΟΝ ΧΕΙΜΩΝΑ;

Δεν συμβαίνει μόνο σε σένα: Το να πεινάμε περισσότερο τον χειμώνα έχει βιολογικά και ψυχολογικά αίτια. Μόλις τα καταλάβεις, θα μπορέσεις και να φρενάρεις την αύξηση του βάρους σου.

Μην μου πεις ότι δεν συμβαίνει και σε εσένα: Να σου ανοίγει η όρεξη με το που κρυώνει λίγο ο καιρός και να θέλεις να τρως συνέχεια. Το συζητάμε σχεδόν καθημερινά στο γραφείο, γκρινιάζουμε διαρκώς ότι πεινάμε και προβληματιζόμαστε πόσο θα κρατήσει αυτό. Η απάντηση από τους επιστήμονες δεν μας καθησυχάζει: Μέχρι τον Μάρτιο, λένε. Γιατί έχει να κάνει με τον καιρό – είναι, όπως αποδεικνύεται, ένα σύμπτωμα του χειμώνα.

«Οι μελέτες δείχνουν ότι τείνουμε να τρώμε περισσότερο τους χειμερινούς μήνες, κατά τους οποίους ο μέσος άνθρωπος αυξάνει το βάρος του τουλάχιστον κατά μισό με ένα κιλό, ενώ για τους υπέρβαρους η αύξηση αυτή μπορεί να είναι μεγαλύτερη», λέει η οικογενειακή γιατρός Rallie McAllister.

Και τι πειράζει, θα σκεφτείς, αν πρόκειται μόλις για ένα κιλό, το οποίο εύκολα μέχρι το καλοκαίρι θα μπορέσεις να χάσεις; «Τα κιλά δεν χάνονται τόσο εύκολα όσο μεγαλώνουμε», απαντά η ίδια. «Και έτσι χειμώνα με τον χειμώνα, ειδικά από τα 50 και μετά, αθροίζονται και καταλήγουν να αποτελούν πρόβλημα».

iStock

Τι είναι αυτό που μας κάνει τους χειμερινούς μήνες να πεινάμε περισσότερο και τελικά να αυξάνουμε το βάρος μας; Οι αιτίες σύμφωνα με τους ειδικούς ποικίλλουν.

Πώς αντιδρά το σώμα μας στο κρύο;

«Με το που πέφτει η θερμοκρασία, μας ανοίγει η όρεξη για υψηλές σε θερμίδες και υδατάνθρακες τροφές – μαγειρευτά, ζυμαρικά, σούπες, όλα αυτά τα φαγητά που μας κάνουν να νιώθουμε ζεστασιά, τα λεγόμενα comfort foods», λέει στο WebMD η διατροφολόγος Barrie Wolfe-Radbille.

Δεν είναι παράλογο, αφού το κρύο δίνει την εντολή στον εγκέφαλο ότι θα χρειαστεί περισσότερη ενέργεια για να διατηρήσει ισορροπημένη τη θερμοκρασία στο σώμα. Φυσικά, στον σύγχρονο κόσμο, που περνάμε τον περισσότερο χρόνο μας σε ζεστούς χώρους, η ενέργεια αυτή μπορεί να αντιστοιχεί σε μόλις 150 θερμίδες ημερησίως, όσες π.χ. θα πάρουμε τρώγοντας μια μπανάνα. Όμως εμείς δεν περιοριζόμαστε εκεί.

Ακριβώς επειδή ο εγκέφαλός μας έχει συνδέσει την ενέργεια με κάτι γλυκό, καταλήγουμε να τρώμε σοκολάτες, μπισκότα και διάφορα άλλα comfort foods που δημιουργούν τον εξής φαύλο κύκλο: ανεβάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα πολύ υψηλά, στη συνέχεια αυτά πέφτουν απότομα και έτσι η λαχτάρα μας για ένα ακόμα γλυκό σνακ επιστρέφει.

Αυτό, εκτός από την αύξηση του σωματικού βάρους, μας γεμίζει και με κενές θερμίδες, χωρίς θρεπτικές ουσίες που είναι απαραίτητες τον χειμώνα για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας και τη διατήρηση της υγείας μας κατά την περίοδο των ιώσεων.

Η τάση αυτή μπορεί να σχετίζεται με τις ημέρες που ο άνθρωπος χρειαζόταν μεγαλύτερα στρώματα λίπους στο σώμα του για να αντέξει στο κρύο, ωστόσο δεν είναι λίγοι οι ειδικοί που πιστεύουν πως έχει να κάνει και με την ψυχολογία μας.

Πώς σχετίζεται η αυξημένη πείνα τον χειμώνα με την ψυχολογία μας;

Δεν είναι μόνο το κρύο που φέρνει ο χειμώνας και μας ανοίγει την όρεξη, μα και οι πιο σκοτεινές ημέρες, που σε πολλούς ανθρώπους προκαλούν εποχική κατάθλιψη (τη λεγόμενη SAD), η οποία «φεύγει» με το που μπαίνει η άνοιξη. Η μειωμένη ποσότητα ηλιακού φωτός μεταβάλλει τη συγκέντρωση βασικών ορμονών, όπως η σεροτονίνη (η ορμόνη της χαράς) και η μελατονίνη (η έκκρισή της προκαλεί υπνηλία).

Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο όταν δεν πλημμυρίζει από σεροτονίνη; Προσπαθεί να αντλήσει χαρά από άλλες πηγές και η μπανάνα δεν είναι σίγουρα μία από αυτές. Η σοκολάτα, όμως;

Επίσης, λέει η Wolfe-Radbille, «όσο πιο νωρίς σκοτεινιάζει τόσο πιο νωρίς μαζεύονται στα σπίτια οι άνθρωποι και ίσως τότε να νιώθουν πιο μοναχικοί. Το φαγητό είναι ένα σύνηθες καταφύγιο όταν κανείς νιώθει μόνος». Αν σε αυτό προσθέσεις και τη μειωμένη άσκηση σε εξωτερικούς χώρους εξαιτίας του κρύου, καταλαβαίνεις γιατί αυξάνεται πιο εύκολα το βάρος τον χειμώνα.

Πώς θα βάλουμε φρένο στην πείνα του χειμώνα

Αν προσθέσουμε σε όλα τα παραπάνω και όλες τις γιορτές, που ειδικά στην Ελλάδα ξεκινούν από τον Οκτώβριο και συνεχίζονται μέχρι και το νέο έτος, με όλα τα τραπέζια και τα κεράσματα που περιλαμβάνουν, καταλαβαίνουμε ότι τους 3-4 αυτούς μήνες χάνεται κάθε ελπίδα να διατηρήσουμε το βάρος μας σε κανονικά επίπεδα. Μπορούμε, όμως, κάπως να συγκρατήσουμε τα ηνία.

Η πείνα που σε έχει πιάσει αυτές τις μέρες μπορεί να ρυθμιστεί αν κάνεις τις σωστές επιλογές. Η διατροφική θεραπεύτρια και wellbeing coach Vanessa May υποστηρίζει πως ειδικά τον χειμώνα είναι πολύ σημαντικό να τρώμε περισσότερες τροφές με πρωτεΐνη και φυτικές ίνες, που θα μας κρατήσουν χορτάτους για περισσότερες ώρες, διατηρώντας τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μας κάπως πιο σταθερά.

Είναι σημαντικό, επίσης, να επιλέγουμε σνακ υψηλής θρεπτικής αξίας, όπως ανάλατους ξηρούς καρπούς και φρούτα και λαχανικά εποχής, που έχουν να μας προσφέρουν όλες τις βιταμίνες τους.

Η ίδια λέει: «Οι Κινέζοι πιστεύουν πως τον χειμώνα πρέπει να δίνουμε έμφαση σε τροφές που ενισχύουν την ενέργεια του ήπατος. Πρόκειται για τροφές όπως λάχανο, καρότα, κάστανα, ρύζι, σπόροι και μπαχαρικά. Οι διατροφολόγοι συμφωνούν ότι υπάρχουν και συγκεκριμένα βότανα που συνιστώνται για τις κρύες ημέρες, όπως τζίντζερ, κανέλα, γαρύφαλλο, μουστάρδα, μοσχοκάρυδο, πιπέρι και ρίγανη, τα οποία βελτιώνουν την κυκλοφορία του αίματος βοηθώντας μας να αντέξουμε περισσότερο το κρύο».

iStock

Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε για να προλάβουμε την αύξηση βάρους

1. Πλάνο δραστηριοτήτων: Αν το καλοκαίρι κολυμπούσες τακτικά ή έβγαινες καθημερινά έξω για περπάτημα, προσπάθησε τον χειμώνα να αντικαταστήσεις τις δραστηριότητες αυτές με άλλες. Γράψου σε κλειστό κολυμβητήριο ή στο γυμναστήριο, για να συνεχίσεις να καις τις θερμίδες που έκαιγες.
2. Στόκαρε σνακ χαμηλά σε θερμίδες: Αφού βλέπεις ότι αυτές τις μέρες πεινάς περισσότερο, φρόντισε να υπάρχουν στο σπίτι ανάλατοι ξηροί καρποί, φρούτα, γιαούρτι, βραστά αβγά, λαχανικά που μπορείς να κόψεις σε στικ, μέλι, φρυγανιές ολικής άλεσης ή καλαμποκογκοφρέτες.
3. Στάσου στον ήλιο: Προσπάθησε να περνάς χρόνο έξω, στον ήλιο, για να αυξήσεις τη σεροτονίνη σου με φυσικό τρόπο.
4. Κάνε περισσότερες αγκαλιές: Αντί να στραφείς στο comfort food για να αυξήσεις τη θερμοκρασία και τη σεροτονίνη στο σώμα σου, στρέψου στις αγκαλιές. Είναι εξίσου αποτελεσματικές στο να σε γεμίσουν ενέργεια. Και δεν παχαίνουν.