ΓΙΑΤΙ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΕΙΣ ΤΗ ΖΑΧΑΡΗ ΜΕ ΜΕΛΑΣΑ

Η μελάσα μοιράζεται με το μέλι ορισμένα κοινά γράμματα και μια βασική ιδιότητα: είναι και τα δύο φυσικά γλυκαντικά. Πλην όμως εκείνη δεν έχει καμία σχέση με τις μέλισσες. Από πού προέρχεται και ποια είναι τα οφέλη της;

Η μελάσα είναι ένα φυσικό γλυκαντικό, που ίσως σου θυμίζει το μέλι ενώ δεν μοιάζει με αυτό ως προς την προέλευση, αλλά περισσότερο με τη ζάχαρη. Πρόκειται για έναν παχύρευστο χυμό, σαν σιρόπι, που προέρχεται από τα ζαχαροκάλαμα ή τα ζαχαρότευτλα.

Τα χαρακτηριστικά της διαμορφώνονται ανάλογα με τη διαδικασία παρασκευής της. Αν δηλαδή έχει παραχθεί από τον χυμό του ζαχαροκάλαμου με τη διαδικασία της φυγοκέντρησης και χαμηλό βρασμό, τότε διατηρεί τη γεύση της και τα θρεπτικά συστατικά της.

Ποιο είδος μελάσας να προτιμήσεις

Αν έχει παραχθεί με τον βιομηχανικό τρόπο, δηλαδή με τον βρασμό των ζαχαροκάλαμων και των ζαχαρότευτλων σε ειδικά καζάνια βρασμού και σύνθλιψης, τότε εκχυλίζεται ένα παραπροϊόν της ζάχαρης, που και πάλι, μελάσα λέγεται.

Αν λοιπόν μιλάμε για την καθαρή, την ανώτερης ποιότητας μελάσα, που παράγεται με τη φυσική διαδικασία την οποία αναφέραμε παραπάνω, τότε θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για μια τροφή υψηλής θρεπτικής αξίας (ο όρος «υπερτροφή» δεν είναι επιστημονικός, αλλά περισσότερο διαφημιστικός). Και πάλι όμως χρειάζεται μέτρο στην κατανάλωσή της, διότι πρόκειται για γλυκαντική ουσία με σάκχαρα που προσφέρει και θερμίδες.

iStock

Πώς βοηθάει τον οργανισμό

Η μελάσα περιέχει σίδηρο, ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο, νάτριο, φώσφορο, μαγγάνιο, πολυφαινόλες, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και χαλκό. Πιο συγκεκριμένα, με σειρά φθίνουσας τιμής περιέχει: μαγνήσιο, μαγγάνιο, Β6, κάλιο, ασβέστιο και σελήνιο. Γι' αυτό και συμβάλλει σε διάφορα θέματα όπως:

– Αναιμίες ή χαμηλός αιματοκρίτης

Λόγω της περιεκτικότητάς της σε σίδηρο (11mg / 100gr) μπορεί να αυξήσει τις τιμές της φερριτίνης και του αιματοκρίτη, χωρίς να επιβαρύνει το συκώτι, όπως συμβαίνει με τον σίδηρο.

Είναι ιδανική για τις περιόδους της έμμηνου ρύσεως, του προεμμηνορυσιακού συνδρόμου και της εγκυμοσύνης, προσφέρει τόνωση και απαλύνει από τα συμπτώματα της κόπωσης. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι η ποσότητα του σιδήρου σε 10 γρ. μελάσας είναι μικρή σε περίπτωση που θέλουμε να δούμε θεαματικά αποτελέσματα.

– Ανοσοποιητικό σύστημα

Καθώς περιέχει ολικές πολυφαινόλες που είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά, παρέχει ήπια αντιφλεγμονώδη δράση που βοηθά στα αυτοάνοσα νοσήματα και ενισχύει την άμυνα του οργανισμού.

– Ρύθμιση βάρους

Σύμφωνα με έρευνα που παρουσιάστηκε στην Εταιρία για τη Μελέτη Συμπεριφοράς της Διατροφής (SSIB), των Ηνωμένων Πολιτειών, η συμπληρωματική λήψη εκχυλίσματος μελάσας, μπορεί να προσφέρει μια νέα προσέγγιση στον έλεγχο του βάρους.

Η μελέτη, η οποία πραγματοποιήθηκε σε πειραματόζωα (ποντίκια), με επικεφαλής τον Richard Weisinger, Ph.D., διερεύνησε την επίπτωση που έχει η προσθήκη εκχυλίσματος μελάσας σε διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος.

Αποδείχτηκε λοιπόν ότι η συμπληρωματική λήψη μελάσας μπορεί να μειώσει το βάρος, το λίπος και να ρυθμίσει τα επίπεδα λεπτίνης στο αίμα, της ορμόνης που επηρεάζει τον μεταβολισμό και παρατηρείται αυξημένη σε παχύσαρκα άτομα.

Πόσο γλυκιά είναι;

Η μελάσα γλυκαίνει χωρίς τις συνέπειες της λευκής ζάχαρης, με την έννοια ότι παρέχει αργή μεταβολική αποδέσμευση και δεν ανεβάζει απότομα τα επίπεδα σακχάρου του οργανισμού. Έχει γλυκαιμικό δείκτη 50 τη στιγμή που η λευκή ζάχαρη έχει 65 και η γλυκόζη 100.

Όσον αφορά τις θερμίδες της, 1 κουταλιά της σούπας ζυγίζει 20 γραμμάρια και αποδίδει περίπου 60 kcal κυρίως από υδατάνθρακα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι καλό είναι να μην ξεπερνάμε τα 2 κ.γ. την ημέρα, όταν τη χρησιμοποιούμε για να αντικαταστήσουμε τη ζάχαρη.

Για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη υπεύθυνος είναι ο θεράπων γιατρός και εκείνος πρέπει να υποδείξει το κατάλληλο γλυκαντικό ανάλογα με την περίπτωση του ασθενή του.

iStock

Πώς να τη χρησιμοποιήσεις

Μέσες άκρες να πούμε ότι χρησιμοποιείς τη μισή ποσότητας μελάσας αναλογικά με αυτή της ζάχαρης στις διάφορες συνταγές. Μελάσα μπορείς να χρησιμοποιήσεις:

• Στα γλυκά σου, στα κέικ, το ψωμί, τα κουλούρια και τις μπάρες.
• Στις σάλτσες σου, γλυκόξινες, κόκκινες, μαρινάδες και σε σος για σαλάτες.
• Σε χυμούς, smoothies, τσάι, γάλα, γιαούρτι, δημητριακά, ταχίνι και καφέ.
• Επίσης ως ενισχυτικό γεύσης σε σπόρους κακάο ή 100% σοκολάτα, στα φρούτα και τους ξηρούς καρπούς, ακόμη και στις μαρμελάδες και τα dressings.

Στο διά ταύτα

Η μελάσα είναι μια θρεπτική τροφή, αλλά για να διατηρήσει τα οφέλη της πρέπει να βρίσκεται στην καθαρή μορφή της. Σε σχέση με τη ζάχαρη είναι αναμφισβήτητα πιο υγιεινή και θα σου προτείναμε να αντικαταστήσεις τη ζάχαρη με μελάσα χωρίς δεύτερη σκέψη.

Αυτό όμως σε περίπτωση που δεν μπορείς να διαγράψεις τη ζάχαρη από τη διατροφή σου. Διότι κάποιος που ούτως ή άλλως δεν χρησιμοποιεί ζάχαρη, δεν έχει λόγο να χρησιμοποιήσει και μελάσα. Στις ποσότητες που αντικαθιστά τη χρήση ζάχαρης ή μελιού τα οφέλη της δεν είναι σημαντικά, ούτε ορατά.

Και όσον αφορά τη γεύση της; Καμία σχέση με το μέλι. Αν σκέφτεσαι να τη φας με το κουταλάκι, μάλλον δεν θα σου αρέσει. Σε κάθε περίπτωση, κάνε μια δοκιμή προτού την αγοράσεις.

Η Εύα Τσάκου είναι διαιτολόγος - διατροφολόγος.