ΑΠΟ ΠΟΥ ΠΗΡΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΣΟΥ ΚΑΠΟΥΤΣΙΝΟ (ΚΑΙ ΑΛΛΑ 7 ΕΙΔΗ ΚΑΦΕ)

Παραγγέλνεις χρόνια cappuccino. Ξέρεις όμως γιατί ο συγκεκριμένος καφές λέγεται έτσι και πώς προέκυψαν οι διάφορες παραλλαγές;

Δεν ξέρω πόσος κόσμος έχει λόγους να αποφεύγει τον καφέ, αλλά νομίζω ότι εμείς που δεν ζούμε χωρίς αυτόν είμαστε η συντριπτική πλειοψηφία. Και, βέβαια, έχουμε τις προτιμήσεις μας.

Προσωπικά, εκτιμώ πως εδώ και πολλά χρόνια παραγγέλνω ετησίως τουλάχιστον 720 freddo cappuccino (ή cappuccini, αν θέλουμε να μιλάμε σωστά ιταλικά, αφού είναι εκατοντάδες). Παρ’ όλα αυτά, δεν ήξερα τίποτα για αυτόν, πέραν του ότι περιέχει εσπρέσο και γάλα, συν παγάκια και κρύο αφρόγαλα.

Το διαπίστωσα σε μάθημα που έκανα την τελευταία φορά που προσπάθησα να μάθω ιταλικά. Εξηγούσε από πού έχουν πάρει τα ονόματα τους οι καφέδες που «κέρασαν» οι γείτονες ολόκληρο τον κόσμο. Αρχής γενομένης, φυσικά από τον espresso.

Espresso

Στα ελληνικά, η λέξη espresso μεταφράζεται ως εκχυλίζω. Περιγράφει τη μέθοδο παρασκευής του καφέ, που προκύπτει με τη εκχύλισης ζεστού νερού μέσω λεπτοαλεσμένων κόκκων καφέ. Το αποτέλεσμα είναι πιο πηχτό από κάθε άλλη μέθοδο brewing, χάρη στην υψηλότερη συγκέντρωση ενώσεων (οφείλεται στο λιγότερο νερό που πέφτει) και την κρέμα που έχει από πάνω (και είναι αφρός με κρεμώδη σύσταση).

iStock

Ο espresso έχει περισσότερη καφεΐνη ανά μονάδα όγκου συγκριτικά με τα περισσότερα ροφήματα καφέ, εντούτοις η μερίδα είναι πολύ μικρότερη (25-30ml), οπότε η περιεκτικότητα ενός εσπρέσο σε καφεΐνη είναι γενικά χαμηλότερη από εκείνη μιας κούπας καφέ.

Η περιεκτικότητα σε καφεΐνη ποικίλλει ανάλογα με το μέγεθος, την προέλευση των κόκκων, τη μέθοδο ψησίματος και άλλους παράγοντες. Μια τυπική μερίδα 28 γραμμαρίων εσπρέσο περιέχει περί τα 64,5 χιλιοστόγραμμα καφεΐνης. Μια τυπική μερίδα καφέ φίλτρου περιέχει συνήθως από 150 έως 200 mg.

Americano

Ο μύθος λέει ότι Αμερικανοί στρατιώτες που είχαν τοποθετηθεί στην Ιταλία κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν μπορούσαν να πιουν τον εσπρέσο γιατί ήταν πολύ δυνατός/έντονος. Επειδή δεν έβρισκαν λύση στο πρόβλημα, βρήκαν οι ίδιοι οι δημιουργοί του καφέ: αραίωσαν τη δόση του εσπρέσο με ζεστό νερό και δημιούργησαν μια πιο ήπια εκδοχή.

Η ένταση εξαρτάται από τις δόσεις του εσπρέσο και την ποσότητα του νερού που προστίθεται.

Για την ιστορία, ο καφές φίλτρου στον οποίον προσθέτουμε νερό λέγεται caffè all'americana (καφές αμερικανικού στιλ).

Cappuccino

Το ανοιχτό καφέ χρώμα του ράσου με την κουκούλα που φορούν οι μοναχοί Capuchin, μέλη του τάγματος Φραγκισκανών μοναχών που δημιουργήθηκε το 1529 εντός της Καθολικής Εκκλησίας, ενέπνευσε αυτούς που βάφτισαν έναν από τους πιο δημοφιλείς καφέδες. Το όνομα προέρχεται από τη xαρακτηριστική, μακριά και μυτερή κουκούλα αυτού του ράσου (cappuccio). Το χρώμα του ενδύματος ήταν τόσο μοναδικό, που το όνομα των μοναχών (Capuchin) χρησιμοποιούνταν συχνά για να περιγράψει οτιδήποτε είχε παρόμοια απόχρωση, ενώ κάθε μοναχός αναφερόταν και ως cappuccino.

iStock

Ειρήσθω εν παρόδω, οι συγκεκριμένοι μοναχοί ήταν γνωστοί για το ιεραποστολικό τους έργο μεταξύ των φτωχών, καθώς και για την αφοσίωσή τους στην ακραία λιτότητα, τη φτώχεια και την απλότητα.

Οι ιστορικοί τροφίμων εντόπισαν την πρώτη χρήση του «καπουτσίνου» σε σχέση με έναν πόσιμο καφέ στη Βιέννη του 18ου αιώνα, ως kapuziner (γερμανική εκδοχή της αρχικής). Το ρόφημα παρασκευαζόταν με την προσθήκη σαντιγί που δημιουργούσε χρώμα όμοιο με αυτό των ράσων των Καπουτσίνων μοναχών οι οποίοι κήρυτταν στην πόλη τους.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, αυτός ο τύπος καφέ έγινε γνωστός στην Ιταλία, που είχε γεμίσει με μηχανές εσπρέσο. Στην παραλλαγή του βιενέζικου ροφήματος, αντί για σαντιγί οι γείτονες χρησιμοποίησαν γάλα.

Ο καπουτσίνο προτεινόταν από τους δημιουργούς του ως πρωινός καφές.

Macchiato

H ιταλική λέξη macchiato μεταφράζεται ως «μαρκαρισμένος» ή «λεκιασμένος». Ως εκ τούτου, ο καφές μακιάτο είναι εσπρέσο που έχει μαρκαριστεί με μικρή ποσότητα γάλακτος. Πώς; Με την προσθήκη μικρής ποσότητας αφρού ή γάλακτος που έχει ζεσταθεί στον ατμό. Πρωταγωνιστής, ωστόσο, παραμένει ο εσπρέσο.

Η προέλευση του ονόματος αποδίδεται σε barista που προσπαθούσε να εξηγήσει σε σερβιτόρους τη διαφορά μιας δόσης εσπρέσο και ενός εσπρέσο με λίγο γάλα μέσα. Το «λεκιασμένος» επιλέχθηκε για να τονιστεί η προσθήκη.

Ο μακιάτο προτείνεται για το απόγευμα, επειδή δεν έχει πολύ γάλα.

Cortado

Μεταξύ του καπουτσίνο και του μακιάτο υπάρχει ο κορτάδο. Περιέχει ίσες ποσότητες καφέ και γάλακτος που έχει ζεσταθεί ελαφρώς στον ατμό. Έτσι, μειώνεται η οξύτητα του καφέ και δημιουργείται ένας μικροαφρό με πλούσια γεύση.

iStock

Αυτή την παραλλαγή την πρόσφεραν στον κόσμο πολίτες της Χώρας των Βάσκων, της Ισπανίας. Το cortado προέρχεται από το ρήμα cortar που σημαίνει «κόβω». Όπως «κόβει» το γάλα την πικρή γεύση του εσπρέσο, προσφέροντας ισορροπημένη γλυκύτητα.

Latte

Καφές που έχει το όνομα «γάλα» μάλλον δεν χρειάζεται περισσότερες διευκρινίσεις: είναι εσπρέσο πνιγμένος στο γάλα. Συναντάται και ως café au lait και café con leche.

Η βασική συνταγή περιλαμβάνει μία ή δυο δόσεις εσπρέσο, μεγάλη ποσότητα γάλακτος που έχει ζεσταθεί στον ατμό και ένα λεπτό στρώμα αφρόγαλα στο τελείωμα.

Δεν είναι σαφείς οι ρίζες, ποιος δηλαδή έφτιαξε τον πρώτο καφέ latte), καθώς σε πολλές γωνιές της γης γινόταν αυτός ο συνδυασμός.

Η διαφορά με τον καπουτσίνο είναι πως ο latte είναι πιο κρεμώδης, με τον εσπρέσο και βρασμένο στον ατμό γάλα να ανακατεύονται και να δημιουργούν πιο διακριτική γεύση. Ο καπουτσίνο έχει ίσα μέρη γάλακτος που έχει ζεσταθεί στον ατμό και αφρού, ενώ συνήθως σερβίρεται με λίγη σκόνη σοκολάτας από πάνω.

Mocha

Ιστορικά συνδέεται με το λιμάνι της ομώνυμης πόλης, στην Υεμένη, ένα από τα σημαντικότερα κέντρα εμπορίου του καφέ κατά τον 15ο αιώνα. Τότε καλλιεργούνταν μόνο εκεί οι κόκκοι του καφέ του είδους που σήμερα ξέρουμε ως Coffee Arabica και έχουν γεύση σοκολάτας. Τα αρώματά της, σε συνδυασμό με τον εσπρέσο και το γάλα, δίνουν αυτό που σήμερα ξέρουμε ως γεύση μόκας («φουντουκίζει»).

Irish Coffee

To Foynes Port κοντά στο Λίμερικ της Ιρλανδίας έγινε από τα μεγαλύτερα πολιτικά αεροδρόμια της Ευρώπης στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά εξελίχθηκε σε αεροπορική βάση για υπερατλαντικές πτήσεις που μετέφεραν πολιτικούς και σταρ του Hollywood.

Η αεροπορική βάση ήταν συνήθως μια στάση για ανεφοδιασμό καυσίμων μεγαλύτερων πτήσεων. Συχνά, λόγω των καιρικών συνθηκών οι επιβάτες έπρεπε να διανυκτερεύσουν εκεί.

iStock

Για την εξυπηρέτηση τους δημιουργήθηκε εστιατόριο. Σε αυτό προσφέρθηκε για πρώτη φορά κοκτέιλ που περιείχε ζεστό καφέ, ουίσκι, ζάχαρη και από πάνω μια στρώση κρέμα γάλακτος, για να ενισχύσει τη γεύση και να προσφέρει μόνωση από το κρύο.

Ο δημιουργός φέρεται πως ήταν ένας bartender ονόματι Joe Sheridan, ο οποίος ήθελε να φτιάξει κάτι που θα πρόσφερε ζεστασιά και παρηγοριά στους ταλαιπωρημένους επιβάτες.

Όσο για το όνομα, προέκυψε όταν πελάτης του τον ρώτησε αν αυτό που του έχει φτιάξει είναι βραζιλιάνικος καφές. Απάντησε «όχι, είναι ιρλανδικός».

Ο Irish Coffee έγινε γνωστός όταν ο ταξιδιωτικός ρεπόρτερ Stanton Delaplane έγραψε για αυτόν στην San Francisco Chronicle. Το Buena Vista Café του Σαν Φρανσίσκο ήταν το πρώτο που αντέγραψε τη συνταγή και έκανε το ρόφημα γνωστό στις ΗΠΑ.