BABY-LED WEANING: ΕΙΝΑΙ ΞΑΝΑ ΤΗΣ ΜΟΔΑΣ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΠΟΥ ΤΑΪΖΑΝ ΤΑ ΜΩΡΑ ΟΙ ΓΙΑΓΙΑΔΕΣ ΜΑΣ;

Γιατί οι σύγχρονοι, εναλλακτικοί γονείς προτιμούν το baby-led weaning και αφήνουν τα μωρά να παίρνουν με τα χέρια τους το φαγητό, αντί να τους το δίνουν αλεσμένο; Ποιες διαφορές έχει αυτό από τον τρόπο που έτρωγαν πολύ παλιά τα μωρά; 

Τα τελευταία χρόνια, ένας νέος όρος εμφανίστηκε ως τάση στη βρεφική διατροφή. Tο baby-led weaning, που σημαίνει απογαλακτισμός καθοδηγούμενος από το μωρό. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για τον παλιό, πατροπαράδοτο τρόπο με τον οποίο τάιζαν τα μωρά στην εποχή των γιαγιάδων μας, όταν σταματούσαν να τα θηλάζουν αποκλειστικά.

Την εποχή που δεν υπήρχαν multi και αλεσμένες τροφές, οι μαμάδες έπιαναν στα χέρια τους λίγη τροφή από αυτή που είχαν μαγειρέψει για όλη την οικογένεια, φρόντιζαν να είναι μαλακή, την πίεζαν ώστε να πολτοποιηθεί ελαφρώς και την έδιναν στο μωρό. Για να μπορεί να τη διαχειριστεί το ίδιο, θα έπρεπε να μπορεί να κάθεται στον πωπό του –δηλαδή, να είναι περίπου 6 μηνών– και ίσως να είχε βγάλει τα πρώτα του δόντια.

Baby-led weaning: τότε και τώρα

Επειδή οι οικογένειες ήταν συνήθως μεγάλες και χρόνος δεν υπήρχε για το τάισμα του μωρού, εκείνο καθόταν στο ίδιο τραπέζι με όλους και, όταν πια είχε αποκτήσει την ικανότητα να πιάνει με το χέρι του και να φέρνει στο στόμα, μπορούσε να δοκιμάζει ελεύθερα από το φαγητό των υπολοίπων. Η μαμά δεν είχε ούτε χρόνο ούτε ενδιαφέρον για το αν το μωρό θα λερωθεί. Τα μωρά λερώνονται, όλοι το ξέρουν αυτό. Επίσης, ρίχνουν κάτω το φαγητό τους. Ευτυχώς, όμως, συχνά υπάρχουν και τα μεγαλύτερα αδέλφια να το καθοδηγήσουν.

Τώρα, πίσω από τον μοντέρνο όρο baby-led weaning κρύβεται μια ολόκληρη φιλοσοφία. Η ίδια που βρίσκεται και πίσω από τον ανεμπόδιστο θηλασμό: η αυτοσίτιση, η επιλογή που έχει ένα παιδί να φάει όταν και όσο ζητήσει το ίδιο. Και γιατί μπορεί να είναι σημαντικό κάτι τέτοιο; Επειδή το να αποφασίσει ένα παιδί τι και πόσο θα φάει αποτελεί μια κατάκτηση για το ίδιο, που του προσφέρει μια αίσθηση αυτοκυριαρχίας και σιγουριάς. Την παλιά πρακτική έκανε μόδα η Gill Rapley, βρετανίδα επισκέπτρια υγείας και αναπληρώτρια διευθύντρια της UNICEF για το Baby Friendly Initiative.

iStock

Πώς εφαρμόζεται το baby-led weaning;

• Αφήνουμε το μωρό να πιάσει και να δοκιμάσει μόνο του μικρές μπουκιές φαγητού που του προσφέρουμε στο τραπέζι, χωρίς να το ταΐζουμε εμείς και χωρίς να του αλέθουμε την τροφή.
• Για να είμαστε σίγουροι ότι μπορεί να διαχειριστεί την τροφή, τη δίνουμε σε τέτοια υφή που, αν τη βάζαμε εμείς στο στόμα μας, θα μπορούσαμε με τη βοήθεια της γλώσσας μας να τη λιώσουμε στον ουρανίσκο.
• Ξεκινάμε με φρούτα και λαχανικά εποχής σε μικρά κομμάτια, περίπου στο μέγεθος του δείκτη.
• Στην αρχή, μπορούμε να προσφέρουμε τα φρούτα περασμένα από τον τρίφτη ή λιωμένα με ένα πιρούνι.
• Τα λαχανικά πρέπει να είναι καλά βρασμένα, το κρέας σε ίνες ή με τη μορφή κιμά.
• Δεν δίνουμε τροφές που έχουν το σχήμα της τραχείας, όπως ντοματίνια ή ρόγες από σταφύλι. Όταν αργότερα το κάνουμε, δεν πρέπει να είναι ολόκληρα, αλλά σε κομμάτια (π.χ. τα ντοματίνια στα 4, το σταφύλι στη μέση).
• Απαγορεύονται οι ολόκληροι ξηροί καρποί. Μπορούμε να τους δώσουμε σε τρίμμα μαζί με λίγο γιαούρτι.
• Τηρούμε τις τριήμερες εισαγωγές, όπως και με τα αλεσμένα, ώστε να μπορούμε να εντοπίσουμε την ένοχη τροφή σε τυχόν αλλεργία.
• Συμβουλευόμαστε τον παιδίατρο για τον χρόνο εισαγωγής της κάθε τροφής.

Κι αν πνιγεί το μωρό;

• Βασική προϋπόθεση είναι να βρισκόμαστε πάντα δίπλα στο μωρό.
• Τα μωρά από τη στιγμή που κάθονται καλά, χωρίς στήριξη και έχουν την ικανότητα να πιάνουν αντικείμενα και να τα φέρνουν στο στόμα, έχουν και την ικανότητα να μασήσουν και να καταπιούν – αν και όχι με τεράστια επιτυχία τις πρώτες μέρες.
• Tα παιδιά δεν πνίγονται, αν τους δίνονται ευκολομάσητες τροφές.
• Αν το παιδί βήξει, κοκκινίσει και κάνει τη χαρακτηριστική κίνηση που γίνεται στο ξεκίνημα του εμετού, δεν σημαίνει ότι πνίγεται. Απλώς μαθαίνει να διαχειρίζεται την τροφή που κατευθύνεται αμάσητη στον λαιμό του. Πρόκειται για το λεγόμενο «gagging», το αντανακλαστικό που έχουμε όταν ο γιατρός εξετάζει τον λαιμό μας με το ειδικό ξυλάκι του.

Η ΑΥΤΟΣΙΤΙΣΗ, Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΝΑ ΦΑΕΙ ΟΤΑΝ ΚΑΙ ΟΣΟ ΖΗΤΗΣΕΙ ΤΟ ΙΔΙΟ, ΕΙΝΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ BABY-LED WEANING.

Γιατί να το εφαρμόσετε

• Το παιδί κάθεται σαν ισότιμο μέλος στο τραπέζι, χωρίς τον ψυχαναγκασμό του ταΐσματος, που συχνά μετατρέπεται σε μπούκωμα με την προσταγή: «Φάε όλο σου το φαγητό!»
• Το μωρό επιλέγει εκείνο πότε και πόσο θα φάει και έτσι ενισχύεται το αίσθημα ανεξαρτησίας και αυτοκυριαρχίας.
• Το μωρό δέχεται περισσότερα ερεθίσματα και μπορεί να αναγνωρίζει με όλες τις αισθήσεις του το φαγητό. Χρώμα, γεύση, άρωμα, σχήμα, όλα γίνονται αντιληπτά. Ο εγκέφαλος δέχεται περισσότερα ερεθίσματα.
• Όσο πιο γρήγορα αρχίζει κανείς να μασάει –το μάσημα γίνεται και με τη γνάθο, δεν χρειάζονται απαραιτήτως δόντια– τόσο πιο εύκολα θα μιλήσει. Ο λόγος είναι αλληλένδετος με τη μασητική ικανότητα.

Γιατί να μην το επιλέξετε

• Είναι χρονοβόρο. Θα χρειαστεί αρκετός χρόνος για να μάθει το μωρό να χειρίζεται το φαγητό και ίσως έχετε λίγο χρόνο στη διάθεσή σας για το τάισμα.
• Χρειάζεται υπομονή και ψυχραιμία, όταν το μωρό θα λερώνεται και θα λερώνει το τραπεζάκι και το πάτωμα.
• Αν το μωρό είναι πρόωρο και αντιμετωπίζει δυσκολίες με την κατάποση, καλύτερα να το αφήσετε για αργότερα.
• Αν βλέπετε πως το παιδί ταλαιπωρείται, δεν διασκεδάζει και δεν τρώει, δεν υπάρχει λόγος να το υιοθετήσετε. Η κάθε οικογένεια διαλέγει αυτό που ταιριάζει στους δικούς της ρυθμούς.
• Αν συντρέχουν ιατρικοί λόγοι, για τους οποίους ο παιδίατρος το θεωρεί απαγορευτικό, μην το προσπαθήσετε.

Τι λένε οι ειδικοί

«Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να ξεκινήσουν το baby-led weaning ως παιχνίδι, χωρίς να αγχώνονται για αν το μωρό έφαγε αρκετά. Το αφήνουμε να αυτενεργήσει, να πιάσει το φαγητό, να το ζουλήξει, να το λιώσει, σεβόμαστε τους προσωπικούς του ρυθμούς και του δίνουμε όσο χρόνο χρειαστεί. Αν δεν έφαγε καθόλου ή αν έφαγε πολύ λίγο, προσφέρουμε γάλα που αποτελεί την κύρια πηγή θρεπτικών συστατικών τους πρώτους μήνες».

–  Βάνα Καρκάση, εκπαιδευτικός, λογοθεραπεύτρια, συγγραφέας του βιβλίου «Κοίτα, μαμά, τρώω! Εφαρμόζοντας το Baby-led weaning, δίνουμε την πρωτοβουλία στο παιδί» (εκδ. Φυλάτος) και ιδρύτρια του www.babyledweaning.gr

«Το παιδί αποκτά πιο υγιεινές διατροφικές συνήθειες. Διότι όσο πιο νωρίς δοκιμάσεις μια γεύση ατόφια, τόσο πιο πιθανό είναι να την εντάξεις και ως ενήλικας στο διαιτολόγιό σου. Επιπλέον, τα θρεπτικά στοιχεία των τροφών στην ατόφια τους μορφή απορροφώνται πιο εύκολα από τον οργανισμό. Φανταστείτε ότι για να έχουμε την ίδια θρεπτική αξία χρειάζεται διπλάσια ποσότητα αλεσμένης τροφής».

–  Κατερίνα Μιχαηλίδου, σύμβουλος γαλουχίας IBCLC

«Αυτό που έχει σημασία είναι να ακούσουμε το παιδί και να ακολουθήσουμε τις ανάγκες του. Αν βλέπουμε ότι δεν συνεργάζεται ή ότι ταλαιπωρείται, θα του δώσουμε και αλεσμένα ή λιωμένα, αφού είναι πιο σημαντικό για την ανάπτυξή του να προσλάβει ορισμένες τροφές, όπως το κρέας, το αβγό και το ψάρι, προτού συμπληρώσει τον πρώτο χρόνο».

–  Στέλιος Παπαβέντσης, παιδίατρος IBCLC