ΑΣΧΗΜΑ ΝΕΑ ΓΙΑ ΤΑ CHEAT MEALS ΣΤΙΣ ΔΙΑΙΤΕΣ

Νέα έρευνα καταλήγει σε ένα δυσάρεστο πόρισμα για τα λεγόμενα «cheat meals» που περιλαμβάνουν αρκετές δίαιτες.

«Σήμερα θα παραγγείλουμε να φάμε απ' έξω». Είναι η φράση που λέω στον εαυτό μου και τη συγκάτοικό μου αρκετές φορές μέσα στη χρονιά. «Γιατί είναι Παρασκευή», «γιατί κουραστήκαμε», «γιατί κάναμε γυμναστική», «γιατί είμαστε ψυχολογικά χάλια». Και αυτές είναι μόνο μερικές από τις δικαιολογίες που λέμε η μία στην άλλη για να νιώσουμε καλύτερα για τη μικρή μας «γουρουνιά». Γιατί μετά από μια εξαντλητική μέρα στο γυμναστήριο –στη δουλειά ή στην προσωπική μας ζωή– δεν μας αξίζει μια επιβράβευση;

Κάπως έτσι έχουμε στο μυαλό μας τα cheat meals, δηλαδή τα γεύματα που μας βγάζουν εκτός του καθημερινού διατροφικού μας προγράμματος, ή με άλλα λόγια τα γεύματα παρασπονδίας. Τα περισσότερα από αυτά έχουν πολλές θερμίδες και είναι ανθυγιεινά, χωρίς αυτό να αποτελεί τον κανόνα. Τα απολαμβάνουμε είτε επειδή κοπιάσαμε για να τα κατακτήσουμε, είτε επειδή είναι το αποκούμπι μας μετά από μια εξαντλητική μέρα.

Τι είναι τα cheat meals;

Τα «cheat meals» βασίζονται στην εξής ιδέα: μπορούμε να παρεκκλίνουμε από το διατροφικό μας πρόγραμμα –για ένα γεύμα ή ακόμα και μια ολόκληρη ημέρα (οι λεγόμενες «cheat days»)– αρκεί να τηρούμε το –κατά τα άλλα προγραμματισμένο– διατροφικό μας πλάνο.

Τέτοιου είδους γεύματα συμπεριλαμβάνονται ακόμα και σε δίαιτες με στόχο την απώλεια κιλών. Η θεωρία πίσω από αυτή τη στρατηγική δίαιτας που βασίζεται στην ανταμοιβή, είναι ότι επιτρέποντας στον εαυτό μας σύντομες περιόδους επιείκειας, θα είναι πιο πιθανό να τηρήσουμε την προκαθορισμένη δίαιτά μας σε βάθος χρόνου.

Βέβαια, να πούμε ότι συγκεκριμένη οδηγία για τη συχνότητα ενός cheat meal δεν υπάρχει. Σημαντικό ρόλο παίζουν οι στόχοι του κάθε ατόμου για την υγεία και το βάρος του. Το κρίσιμο ερώτημα, όμως, είναι το ακόλουθο: μας βοηθούν τα cheats meals ή είναι όλα στο μυαλό μας;

iStock

Τα οφέλη τους είναι πραγματικά ή πλασματικά;

Η βιολογική θεωρία

Υπάρχει μια θεωρία που υποστηρίζει ότι το να ακολουθούμε τη λογική των cheat meals μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένη μεταβολική λειτουργία λόγω των διακυμάνσεων της ορμόνης λεπτίνης, που ρυθμίζει την ενεργειακή πρόσληψη και μεταξύ άλλων την όρεξη, την πείνα και τον μεταβολισμό.

Ειδικότερα, η λεπτίνη είναι υπεύθυνη για την καταστολή του αισθήματος της πείνας. Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι όταν κάποιος βιώνει σημαντική απώλεια βάρους, τα επίπεδα της λεπτίνης μπορεί να μειωθούν και τα χαμηλά επίπεδα αυτής μπορεί να μας οδηγήσoυν στο να τρώμε υπερβολικά επειδή δεν έχουμε «αρκετή ποσότητα» της ορμόνης που στέλνει σήμα ότι είμαστε χορτάτοι. Έτσι, θεωρητικά, οι cheat days βοηθούν να διατηρηθεί η λεπτίνη σε φυσιολογικά επίπεδα.

Ωστόσο, αυτό είναι απλώς μια θεωρία, η οποία δεν έχει αποδειχθεί από επαρκή επιστημονικά δεδομένα.

Η ψυχολογική θεωρία

Όπως αναφέραμε, τα cheat meals βασίζονται στην έννοια της ανταμοιβής. Μια δεύτερη θεωρία υποστηρίζει ότι αυτά τα γεύματα μάς βοηθούν να διατηρήσουμε το κίνητρό μας για ένα σταθερό πρόγραμμα διατροφής, γνωρίζοντας ότι δεν χρειάζεται να εγκαταλείψουμε ολοκληρωτικά κάποιες αγαπημένες διατροφικές επιλογές.

Ωστόσο, ούτε αυτή η θεωρία βασίζεται σε επαρκή επιστημονικά στοιχεία ώστε να θεωρηθεί αληθής και έγκυρη.

Τα cheat meals συνδέονται με διατροφικές διαταραχές

Παρόλο που τα καλά νέα για αυτά τα γεύματα δεν έχουν τεκμηριωθεί επιστημονικά, δυστυχώς δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για τα άσχημα νέα.

Πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Eating Disorders συνδέει τα cheat meals με την εμφάνιση διατροφικών διαταραχών. Ειδικότερα, η μελέτη αναφέρει ότι oι νέοι που καταναλώνουν cheat meals, ή αλλιώς γεύματα εμβόλιμα σε μια κανονική δίαιτα, αντιμετωπίζοντάς τα ως «δώρο», είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από διατροφικές διαταραχές.

Όπως δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Kyle T. Ganson, οι ερευνητές ήθελαν να δουν αν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των cheat meals και της ψυχοπαθολογίας των διατροφικών διαταραχών. Ανέλυσαν ένα δείγμα άνω των 2.700 Καναδών εφήβων και νεαρών ενηλίκων, ενώ εντόπισαν διαφορές στις διατροφικές συνήθειες ανάλογα με το φύλο.

iStock

Για τις γυναίκες, η εμπλοκή σε cheat meals συσχετίστηκε με επτά είδη συμπεριφορών διατροφικής διαταραχής, ενώ οι άντρες συσχετίστηκαν με διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας, ψυχαναγκαστική άσκηση και νηστεία. Μάλιστα, τα ευρήματα αποκάλυψαν ότι η εμπλοκή σε cheat meals ήταν υψηλότερη μεταξύ των ανδρών. Τέλος, μεταξύ των διεμφυλικών συμμετεχόντων ή αυτών με μη συμβατό φύλο, τα cheat meals συνδέθηκαν με συμπεριφορές υπερφαγίας.

Τέλος, όπως αποδείχθηκε από τη μελέτη, οι λόγοι που οι άντρες και οι γυναίκες καταφεύγουν σε cheat meals μπορεί να είναι επίσης διαφορετικοί. Για παράδειγμα, οι άντρες μπορεί να τα καταναλώνουν με στόχο τη μυϊκή ανάπτυξη, αφού ανέφεραν ότι επέλεγαν τρόφιμα με υψηλότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, ενώ οι γυναίκες για την πρόληψη ή τον περιορισμό των επεισοδίων αδηφαγίας.