5+1 ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΟΥ ΑΝΑΘΕΩΡΟΥΝΤΑΙ

Ορισμένοι μύθοι για τη διατροφή βασίζονται σε δεδομένα ή πεποιθήσεις που η σύγχρονη επιστήμη αποδεικνύει ότι δεν έχουν πραγματική βάση.

Τα τελευταία 70 χρόνια, η κύρια οδηγία για την πρόληψη ασθενειών όπως η παχυσαρκία, οι καρδιακές παθήσεις και ο διαβήτης τύπου 2 είναι ίδια: η εξισορρόπηση των θερμίδων και η ελαχιστοποίηση των τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη. Έκτοτε, βέβαια, έχουν προκύψει διάφοροι μύθοι για τη διατροφή, τους οποίους καλό θα ήταν να πάψουμε να πιστεύουμε.

Ακολουθούν 5+1, όπως τους έδωσαν εκπρόσωποι των αρχών των ΗΠΑ στους New York Times.

Μύθος #1: Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά είναι πιο υγιεινά

Η κατάψυξη των φρούτων και των λαχανικών έχει μικρή επίδραση στην περιεκτικότητά τους σε θρεπτικά συστατικά. H πρακτική αυτή μας βοηθάει να εξοικονομήσουμε χρήματα, ενώ έχουμε και το κεφάλι μας ήσυχο πως υπάρχουν στο σπίτι τροφές που χρειαζόμαστε για μήνες (έως 3). Μας κάνουν όμως καλό; Όσο καλό μας κάνουν τα φρέσκα;

Έρευνα αποκάλυψε ότι τα κατεψυγμένα, κονσερβοποιημένα και αποξηραμένα φρούτα και λαχανικά μπορούν να είναι εξίσου θρεπτικά με τα αντίστοιχα φρέσκα. Το θέμα είναι πως ορισμένες κονσέρβες και κάποιες κατεψυγμένες και αποξηραμένες ποικιλίες περιέχουν «ύπουλα» συστατικά, όπως πρόσθετα σάκχαρα, κορεσμένα λίπη και νάτριο. Ως εκ τούτου, είναι χρήσιμο να διαβάζουμε τα συστατικά που αναγράφονται και να επιλέγουμε τα προϊόντα που διαθέτουν στο ελάχιστο ό,τι δεν μας κάνει ιδιαίτερο καλό.

iStock

Μύθος #2: Τα λιπαρά μας κάνουν κακό

Από το 1940 και τις πρώτες σχετικές μελέτες έως τη δεκαετία του ’80, γιατροί, εμπειρογνώμονες υγείας και η βιομηχανία τροφίμων ανέφεραν πως η διατροφή χαμηλών λιπαρών ήταν ωφέλιμη – μολονότι δεν υπήρχαν αδιάσειστα στοιχεία ότι μπορεί να αποτρέψει προβλήματα όπως οι καρδιακές παθήσεις, η παχυσαρκία και το περιττό βάρος. Πολλοί (συμπεριλαμβανομένων των κατασκευαστών τροφίμων) είχαν αντικαταστήσει τις θερμίδες από λίπος με θερμίδες από επεξεργασμένους υδατάνθρακες, όπως το λευκό αλεύρι και η ζάχαρη. Η συνέπεια ήταν να αυξηθούν τα ποσοστά παχυσαρκίας.

Μετά διαπιστώθηκε πως δεν είναι όλα τα λίπη κακά. Ορισμένοι τύποι λιπαρών (κορεσμένα και τρανς) μπορούν όντως να αυξήσουν τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις ή εγκεφαλικό. Από την άλλη, τα υγιή λίπη (τα μονοακόρεστα λιπαρά, που βρίσκονται στην ελιά και άλλα φυτικά έλαια, το αβοκάντο και ορισμένους ξηρούς καρπούς και σπόρους) και τα πολυακόρεστα λίπη (υπάρχουν στο ηλιέλαιο και σε άλλα φυτικά έλαια, στα καρύδια, στα ψάρια και στους λιναρόσπορους) συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου. Επίσης, είναι σημαντικά για την παροχή ενέργειας, την παραγωγή σημαντικών ορμονών, την υποστήριξη της κυτταρικής λειτουργίας και τη βοήθεια στην απορρόφηση ορισμένων θρεπτικών συστατικών.

Γενικά, ένα προϊόν με την ένδειξη «light» ή «χωρίς λίπος» δεν είναι αυτομάτως υγιεινό. Συνιστάται να προτιμάμε προϊόντα με απλά συστατικά, χωρίς πρόσθετα σάκχαρα.

Μύθος #3: Το βάρος μας εξαρτάται από το ισοζύγιο των θερμίδων

Είναι απλά μαθηματικά πως αν φάμε περισσότερες θερμίδες από αυτές που καίμε, πιθανότατα θα πάρουμε κιλά. Και αν φάμε λιγότερες, θα χάσουμε.

iStock

Ωστόσο, σε ό,τι αφορά τον κίνδυνο περιττών κιλών και παχυσαρκίας, η ουσία κρύβεται στους τύπους των τροφών που καταναλώνουμε. Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (π.χ. αμυλούχα σνακ, δημητριακά, κράκερ, ενεργειακές μπάρες, αρτοσκευάσματα, σόδες και γλυκά) μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβή για την αύξηση βάρους. Αυτό συμβαίνει γιατί αφομοιώνονται γρήγορα και «πλημμυρίζουν» την κυκλοφορία του αίματος με γλυκόζη, φρουκτόζη και αμινοξέα, που μετατρέπονται σε λίπος από το συκώτι.

Αντίθετα, αυτό που χρειάζεται για τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους είναι μια μετατόπιση από τη μέτρηση των θερμίδων στην προτεραιότητα της υγιεινής διατροφής συνολικά: στην ποιότητα έναντι της ποσότητας.

Μύθος #4: Τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 δεν πρέπει να τρώνε φρούτα

Η κατανάλωση χυμών φρούτων μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε σάκχαρα και της χαμηλής περιεκτικότητάς τους σε φυτικές ίνες. Ωστόσο, ορισμένες μελέτες έδειξαν ότι όσοι καταναλώνουν μια μερίδα ολόκληρων φρούτων την ημέρα (και δη βατόμουρα, σταφύλια και μήλα) έχουν χαμηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2.

Άλλες έρευνες ανακάλυψαν πως εάν έχουμε διαβήτη τύπου 2, η κατανάλωση ολόκληρων φρούτων μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα μας. Όλοι μπορούμε να επωφεληθούμε από τα θρεπτικά συστατικά των φρούτων, που προάγουν την υγεία (π.χ. φυτικές ίνες, βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά).

Μύθος #5: Δεν πρέπει να δίνουμε στα μικρά παιδιά προϊόντα με φιστίκι

Επαγγελματίες στο χώρο της υγείας συνιστούσαν για δεκαετίες στους νέους γονείς να αποφεύγουν να ταΐζουν τα παιδιά τους με κοινές αλλεργιογόνες τροφές, όπως φιστίκια ή αβγά, κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, ώστε να μην αναπτύξουν τροφικές αλλεργίες.

Η νέα οδηγία των ειδικών σε θέματα αλλεργιών είναι να εισάγονται από νωρίς στη διατροφή των παιδιών προϊόντα με φιστίκι. Εάν το μωρό δεν έχει σοβαρό έκζεμα ή γνωστή τροφική αλλεργία, οι γονείς μπορούν να δίνουν φυστικοβούτυρο ή σκόνες φιστικιών (όχι ολόκληρα φιστίκια) περίπου στους 4 έως 6 μήνες, όταν το βρέφος είναι έτοιμο να φάει στερεά.

Ξεκινήστε με δύο κουταλάκια του γλυκού απαλό φυστικοβούτυρο αναμεμειγμένο με νερό, μητρικό γάλα ή φόρμουλα, για δύο έως τρεις φορές την εβδομάδα.

Εάν το μωρό έχει σοβαρό έκζεμα, είναι χρήσιμο να ρωτήσετε τον παιδίατρο σας ή έναν αλλεργιολόγο, σχετικά με την εισαγωγή προϊόντων φιστικιού γύρω στους 4 μήνες.

Μύθος #6: Η πρωτεΐνη των φυτών είναι ατελής

Ο μύθος θέλει τα φυτά να μην έχουν ίχνος αμινοξέων, που είναι γνωστά ως δομικά στοιχεία των πρωτεϊνών. Στην πραγματικότητα, όλα τα φυτικά τρόφιμα περιέχουν και τα 20 αμινοξέα, συμπεριλαμβανομένων των εννέα βασικών. Η διαφορά είναι ότι η αναλογία αυτών των αμινοξέων δεν είναι όσο ιδανική έχει βρεθεί να είναι στα τρόφιμα ζωικής προέλευσης.

Για να έχουμε λοιπόν ένα ισορροπημένο μείγμα, πρέπει να τρώμε ποικιλία φυτικών τροφών κατά τη διάρκεια της ημέρας (π.χ. φασόλια, δημητριακά και ξηρούς καρπούς) μαζί με αρκετή πρωτεΐνη.