5 ΕΙΔΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΟΥ ΑΠΟΦΕΥΓΕΙ ΕΙΔΙΚΟΣ ΤΟΥ ΧΑΡΒΑΡΝΤ

Υπάρχουν τρόφιμα που μας προκαλούν κόπωση και μας στρεσάρουν, ενώ άλλα μας δίνουν ενέργεια και μας φτιάχνουν το κέφι. Η Dr. Uma Naidoo επιλέγει τα σωστά και ξέρει γιατί.

Η Dr. Uma Naidoo, ψυχοδιατροφολόγος που ασχολείται με τη σχέση διατροφής και υγείας του εγκεφάλου, μέλος ΔΕΠ της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, γνωρίζει απέξω κι ανακατωτά τη χημεία του εγκεφάλου και των τροφίμων και τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις. Έτσι, έχει διαγράψει από καιρό δεκάδες τρόφιμα από τη δική της λίστα με τα ψώνια του σούπερ μάρκετ.

Γιατί έχει νόημα να ακούσουμε μία ακόμη σοφιστικέ επιστήμονα της διατροφολογίας για θέματα διατροφής; Επειδή η Dr. Naidoo έχει εντρυφήσει στις νευροεπιστήμες και αντί να συνδέει την διατροφή και τα καρδιαγγειακά ή με την παχυσαρκία, ασχολείται με την επίδραση της τροφής στις νοητικές λειτουργίες, την ψυχική διάθεση και τα επίπεδα ενέργειας, που όταν πέφτουν χαμηλά δυσκολευόμαστε να τα βγάλουμε πέρα στην καθημερινότητά μας.

Η μαύρη λίστα με τα τρόφιμα που μας χαλάνε το κέφι

Το να γνωρίζει κανείς ποια τρόφιμα συμβάλλουν στη δημιουργία χρόνιας φλεγμονής του εντέρου και του εγκεφάλου βοηθάει στο να σχεδιάσει το είδος της διατροφής που θα ακολουθήσει και θα τον βοηθήσει να απαλλαγεί από το αίσθημα της κόπωσης και του στρες. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι επεξεργασμένες τροφές, που τρώγοντάς τες νιώθεις στιγμιαία χαρά, τελικά σου χαλάνε τη μέρα. Αλλά δεν είναι μόνο αυτές στη μαύρη λίστα της Dr. Naidoo. Ρίξτε μια ματιά και αποφασίστε αν αντέχετε να τις βγάλετε από τη ζωή σας. (Προσωπικά τύπωσα τον κατάλογο, σχεδίασα μία νεκροκεφαλή στην άνω δεξιά γωνία του και τον έβαλα σε περίοπτο σημείο στην πόρτα του ψυγείου μου).

Freepik

1. Επεξεργασμένες τροφές

Τα αρτοσκευάσματα με τα εξευγενισμένα λιπαρά και τα ανθρακούχα ποτά με τα πρόσθετα σάκχαρα –συχνά με τη μορφή σιροπιού καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη– πλημμυρίζουν τον εγκέφαλο με υπερβολική γλυκόζη, η οποία είναι γνωστό ότι οδηγεί σε φλεγμονή. Αυτή η κατάσταση οδηγεί σε κατάθλιψη και κόπωση. Τι μπορεί να αντικαταστήσει αυτά τις τροφές στο καλάθι του σούπερ μάρκετ; Φρέσκα λαχανικά και τρόφιμα που αποτελούν πηγή καθαρής πρωτεΐνης, όπως το βιολογικό μοσχαρίσιο κρέας και τα ψάρια βιώσιμης αλιείας.

2. Βιομηχανικά σπορέλαια

Αν τα χρησιμοποιείτε θεωρώντας τα ασφαλή, η Dr. Naidoo θα σας τρομάξει: Εξαιτίας της εκβιομηχάνισης της παραγωγής τροφίμων, τα σπορέλαια αυτά είναι εξαιρετικά επεξεργασμένα έλαια, τα οποία δημιουργούνται από υποπροϊόντα των καλλιεργειών. Ανάμεσά τους περιλαμβάνεται το δημοφιλές καλαμποκέλαιο και το φοινικέλαιο που βρίσκεται στις περισσότερες επεξεργασμένες τροφές ενώ η επιστημονική κοινότητα συζητάει το ζήτημα της ασφαλούς κατανάλωσής του. Μέσω της ειδικής επεξεργασίας τους, για την οποία οι κινδυνολόγοι λένε ότι είναι επικίνδυνα εκβιομηχανισμένη, αυτά τα έλαια γίνονται πηγές μεγάλων ποσοτήτων των ωμέγα-6 λιπαρών οξέων τα οποία σχετίζονται με τη φλεγμονή, ενώ στερούνται των «καλών» ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, τα οποία προάγουν την υγεία του εγκεφάλου. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που καταναλώνουν τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ωμέγα-6 λιπαρά οξέα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κατάθλιψης σε σύγκριση με εκείνους που καταναλώνουν τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ωμέγα-3. Τι μπορείτε να κάνετε; Να επιλέξετε το αντιφλεγμονώδες έξτρα παρθένο ελαιόλαδο όταν μαγειρεύετε.

Freepik

3. Πρόσθετα και εξευγενισμένα σάκχαρα

Η ζάχαρη δεν γλυκαίνει μόνο στην αγαπημένη σας σοκολάτα. Πρόσθετα και εξευγενισμένα σάκχαρα βρίσκονται –ενίοτε «καμουφλαρισμένα»– και σε τρόφιμα όπως το κέτσαπ, οι έτοιμες σάλτσες για σπαγγέτι ή για σαλάτες (βλέπε μαγιονέζα), ακόμη και κάποια σνακ που αγοράζουμε για την αλμυρή τους γεύση, όπως τα πατατάκια. Στα συστατικά των συσκευασμένων τροφίμων πρόσθετα σάκχαρα είναι συνήθως η ζάχαρη καλαμποκιού, το σταφυλοσάκχαρο, η φρουκτόζη, η γλυκόζη, το σιρόπι γλυκόζης, το σιρόπι από σφένδαμο, ή μαλτόζη και άλλα. Τα πρόσθετα και επεξεργασμένα σάκχαρα επιδεινώνουν τη φλεγμονή και φορτώνουν τον οργανισμό μας με ακόμη περισσότερη ζάχαρη από αυτή που χρειαζόμαστε για ενέργεια με αποτέλεσμα να προκαλούν στρες και σκαμπανευάσματα στη διάθεσή μας. Η εθιστική δύναμη της ζάχαρης σημαίνει ότι όσο περισσότερη τρώμε, τόσο περισσότερη ζητάμε, οπότε ας κάνουμε ό,τι και η Dr. Naidoo για να μειώσουμε την εξάρτησή μας σε αυτή: Ψωνίζουμε «αληθινά» τρόφιμα που δεν παρασκευάζονται με πρόσθετα σάκχαρα και όταν λαχταρούμε πολύ κάτι γλυκό τρώμε λίγο φρούτο. Η διατροφολόγος του Χάρβαρντ βάζει μπροστά της ένα μπολ βατόμουρα, ή τρώει μια μπουκιά μαύρης σοκολάτας.

4. Τηγανητά

Κανείς δεν μπορεί να αντισταθεί στις τηγανητές πατάτες ή στο κοτόπουλο πανέ και σε άλλες λιγουρευτές συνταγές. Θα σας κοπεί όμως η όρεξη αν μάθετε τι έδειξε μελέτη του 2016 που έγινε σε δείγμα 715 εργατών εργοστασίου. Οι ερευνητές μέτρησαν τα επίπεδα κατάθλιψης και πρόσληψης τηγανητών τροφών στους συμμετέχοντες και το συμπέρασμα ήταν ότι οι άνθρωποι που κατανάλωσαν περισσότερα τηγανητά είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν κατάθλιψη στη διάρκεια της ζωής τους.

5. Τεχνητά γλυκαντικά

Τα υποκατάστατα ζάχαρης προστίθενται όλο και πιο συχνά στα τρόφιμα για να προσδώσουν τους προσδώσουν το επίθετο «υγιεινά», με το επιχείρημα ότι καταναλώνοντας υποκατάστατα ζάχαρης αποφεύγεις κάποιες παραπανίσιες θερμίδες. Αυτό είναι εν μέρει σωστό, αλλά από την άλλη οι επιστήμη καταδεικνύει τη συσχέτιση μεταξύ τεχνητών γλυκαντικών και κατάθλιψης. Μελέτη έχει δείξει ότι άνθρωποι που κατανάλωναν τεχνητά γλυκαντικά κυρίως μέσω αναψυκτικών διαίτης έχουν μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης από εκείνους που δεν τα κατανάλωναν. Αν δεν μπορείτε να πιείτε σκέτο τον καφέ σας ή το κακάο σας μπορείτε να προσθέσετε σε αυτό –λέει η Dr. Naidoo– μέλι ή σιρόπι αγαύης.

Freepik

Ποια τρόφιμα προτιμά η ειδικός

Η Dr. Naidoo εντάσσει στη διατροφική της ρουτίνα τρόφιμα που περιέχουν:

• Προβιοτικά: γιαούρτι με ζωντανές καλλιέργειες (τα παραδοσιακά γιαούρτια με πέτσα είναι πάντα «ζωντανά»), κεφίρ και λιγότερο συνηθισμένα στα μέρη μας προϊόντα ζύμωσης όπως μίσο, ξινολάχανο, kombucha, αλλά και ορισμένα τυριά.
• Πρεβιοτικά: φασόλια, βρόμη, μπανάνες, μούρα, σκόρδο, κρεμμύδια, πικραλίδα, σπαράγγια, αγκινάρες και πράσα.
• Χαμηλού Γλυκαιμικού Δείκτη υδατάνθρακες: καστανό ρύζι, πλιγούρι βρόμης και σπόροι chia.
• Μεσαίου Γλυκαιμικού Δείκτη τροφές (με μέτρο): μέλι, φυσικός χυμός πορτοκαλιού και ολικής άλεσης ψωμί.
• Καλά λιπαρά: μονοακόρεστα λιπαρά όπως ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, φυστικοβούτυρο, ταχίνι και αβοκάντο.
• Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα: ψάρια και ειδικά τα λιπαρά όπως ο σολομός, ο τόνος, η ρέγκα, το σκουμπρί και η σαρδέλα.
• Βιταμίνες: B9, B12, B1, B6, A και C.
• Μέταλλα και μικροθρεπτικά συστατικά: σίδηρος, μαγνήσιο, ποτάσιο, ψευδάργυρος και σελήνιο.
• Μπαχαρικά: κρόκος Κοζάνης –η Dr. Naidoo το ξέρει ως «σαφράν»– και κουρκουμάς.
• Βότανα και μυρωδικά: ρίγανη, λεβάντα, χαμομήλι και πασιφλώρα.

Τι σας θυμίζει το περιεχόμενο αυτής της καλής λίστας; Αρκετά από τα συστατικά της μεσογειακής διατροφής . Γι’ αυτό πιάστε τα τεφτέρια της γιαγιάς, ρίξτε στο τσουκάλι έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και βρείτε τη χαμένη σας ενέργεια. Για να μην περάσουμε όμως το μήνυμα ότι κάποιες τροφές θεραπεύουν τις ψυχικές διαταραχές, αν έχετε διαγνωστεί με κατάθλιψη, δεν θα δείτε βελτίωση τρώγοντας αγκινάρες αλά πολίτα. Πιθανόν απλώς να χαμογελάσετε από ευχαρίστηση.