4 ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΒΓΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΣΤΡΕΣ

Η πανδημία δεν άφησε μόνο τον φόβο της νόσησης ως ψυχικό αποτύπωμα στον πληθυσμό. Οι επιπτώσεις της στην οικονομία αύξησαν το οικονομικό στρες και τώρα οι ψυχολόγοι στην άλλη άκρη του Ατλαντικού αναζητούν την «οικονομική ευεξία».

Είναι φίλοι μας, μέλη της οικογένειάς μας, είμαστε εμείς οι ίδιοι. Παίρνουμε βαθιές ανάσες πριν κοιτάξουμε τους λογαριασμούς μας, γράφουμε τον όρο «φοροελαφρύνσεις» στο Google και περιμένουμε απαντήσεις που θα μας σώσουν – τίποτα νέο δεν βγαίνει, φοβόμαστε ότι η επιχείρηση που στήσαμε με κόπο θα κλείσει πριν καλά-καλά ανοίξει. Το οικονομικό στρες, «financial stress» όπως είναι η ορολογία στις ΗΠΑ, τη χώρα που γέννησε τον άκρατο καπιταλισμό, υπήρχε και πριν την πανδημία. Όμως μετά την έλευση της COVID-19 συρρικνώθηκε το οικονομικό σύμπαν εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους βιώνουν χρόνιο στρες.

Και στη χώρα μας τα  ρεπορτάζ των βραδινών δελτίων ειδήσεων δίνουν την εικόνα στην πολυπαιγμένη φράση που βγαίνει από τα χείλη πολιτών: «Δεν μας φτάνουν τα χρήματα».

Οικονομικό στρες… όπως Αμερική

Το αναφέρει και η Morgan Stanley: Το 78 τοις εκατό των υπαλλήλων επιχειρήσεων υποφέρει από οικονομικό στρες, το οποίο, όπως δηλώνουν, τους αποσπά από την εργασία. Η πανδημία επιδείνωσε αυτό το ζήτημα, καθώς μεγάλωσε τις τεράστιες ανισότητες που έτσι κι αλλιώς υπήρχαν στις ΗΠΑ. Η ψαλίδα έχει ανοίξει διάπλατα και εκατομμύρια πρώην μεσοαστοί φτωχοποιούνται. Πώς να μη βιώνουν άγχος;

Η συζήτηση περνάει από τους ψυχολόγους στους οικονομικούς αναλυτές με «μπαλάκι» την «οικονομική ευεξία», το αμερικανικό «finance wellness», που μοιάζει με το αλλοτινό αμερικανικό όνειρο: όλοι το κυνηγούν, λίγοι το κατακτούν.

Είστε οικονομικά ασθενείς;

Η Danetha Doe, εκπαιδεύτρια «οικονομικής ευεξίας» και ιδρύτρια του Money&Mimosas, μίας ιστοσελίδας για γυναίκες επιχειρηματίες, αναφέρει: «Δεν χρειαζόμαστε έρευνες για να αποδείξουμε ότι η έλλειψη χρημάτων εξασθενεί την οικονομική ευεξία των ανθρώπων. Επίσης, δεν χρειαζόμαστε έρευνες για να αποδείξουμε ότι αυτό το άγχος έχει άμεσο αντίκτυπο στη σωματική, ψυχική και κοινωνική ευημερία». Οι αριθμοί όμως είναι αυτοί που δίνουν τη σκληρή εικόνα της πραγματικότητας: Σχεδόν τα δύο τρίτα των ανθρώπων στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν οικονομικά ευάλωτοι τον Αύγουστο του 2020 σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Financial Health Network.

Η Annie Harper, PhD, ανθρωπολόγος και ερευνήτρια που συμμετείχε σε μελέτη του Yale του 2014 για την σύνδεση οικονομικής και ψυχικής υγείας, αναφέρει ότι η πλειονότητα των συμμετεχόντων ήταν άτομα χρεωμένα και ήταν πολύ αγχωμένοι γι’ αυτό. Το χρέος έχει ισχυρό αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία. 

Ξοδεύω γιατί χρωστάω

Το οικονομικό στρες βάζει το άτομο σε φαύλο κύκλο, καθώς είναι μία συναισθηματική κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε ακραίες δαπάνες ή πιο συχνά σε απόλυτη στέρηση. Η κατανάλωση χρήματος είναι όπως η κατανάλωση τροφής: Όπως το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε υπερφαγία ή αντίθετα, σε απώλεια όρεξης, έτσι και το οικονομικό στρες μπορεί να οδηγήσει σε σπατάλη ή υπερβολική μείωση των εξόδων.

Πώς όμως να μειώσει κανείς το στρες που του προκαλούν τα αντικειμενικά προβλήματα και οι ολοένα αυξανόμενες δαπάνες; Στις ΗΠΑ ειδικά, ο μέσος Αμερικανός πρέπει να καλύψει την ακριβή ιδιωτική υγειονομική περίθαλψη, αν είναι φοιτητής το ληστρικό δάνειό του και σε κάθε περίπτωση το διαρκώς αυξανόμενο κόστος ζωής, την ώρα που οι μισθοί είναι στάσιμοι. Στη χώρα μας τα πράγματα δεν είναι καλύτερα: οι όποιες οικονομίες κάποια στιγμή θυσιάζονται στον βωμό της ιδιωτικής υγείας, καθώς οι παροχές της δημόσιας υγείας απειλούνται και συρρικνώνονται, ενώ οι φοιτητές ξοδεύουν έναν βασικό μισθό για να πληρώσουν το ενοίκιο και τα έξοδα διαβίωσης στην επαρχιακή πόλη-τουριστικό προορισμό.

Μπορούν να κάνουν κάτι γι’ αυτό οι «αμερικανιές» που εμπεύστηκε η Danetha Doe;

Freepik

Ζητήστε προκαταβολή μισθού

Εάν εργάζεστε για μία εταιρεία, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης ζητήστε από τον υπεύθυνο Ανθρώπινου Δυναμικού να σας προκαταβάλει μέρος του μισθού σας, ώστε να ανταπεξέλθετε. Ακόμη, δείτε την πολιτική «δανείων» της επιχείρησης που εργάζεστε. Υπάρχουν επιχειρήσεις που δανειοδοτούν τους υπαλλήλους τους, οι οποίοι επιστρέφουν μέσω του μισθού τους το δανειζόμενο ποσό με πολύ χαμηλό επιτόκιο.

Διακανονίστε τα χρέη σας

Αν είστε αυτοαπασχολούμενος και βρίσκεστε πνιγμένος στα χρέη και συνεπώς και στο άγχος, διακανονίστε ό,τι μπορείτε: για παράδειγμα, το χρέος της πιστωτικής σας κάρτας ή τις οφειλές σας απέναντι στον ασφαλιστικό σας φορέα.

Αποκτήστε συναίσθηση των χρημάτων σας

Πολύ σημαντικό είναι να αποκτήσετε αίσθηση του χρήματος. Οι υπερβολικές δαπάνες και πολλές μορφές οικονομικού άγχους είναι αποτέλεσμα ασυνείδητων οικονομικών επιλογών. Για να αποκτήσουν ενσυναίσθηση στον οικονομικό τομέα, η Danetha Doe συνιστά στους αναγνώστες της να πάρουν τρεις βαθιές αναπνοές πριν τη λήψη οποιασδήποτε οικονομικής απόφασης. Η συνειδητοποίηση των χρηματικών επιλογών μειώνει τις δαπάνες για τις οποίες αργότερα μετανιώνουμε και βοηθάει να βρούμε τη χαμένη μας ηρεμία.

Κλείστε ραντεβού με… τα χρήματά σας

Οι αναγνώστες του Money & Mimosas είναι εξοικειωμένοι και με τις πιο παράδοξες συμβουλές της κυρίας Doe, όπως αυτή που αφορά στο εβδομαδιαίο τους ραντεβού με τα οικονομικά τους. Τι θέλει να πει; Να ορίσουμε μία μέρα την εβδομάδα που θα αφιερώνουμε στον έλεγχο της οικονομικής μας κατάστασης και θα παίρνουμε συνειδητές αποφάσεις για το οικονομικό παρόν και μέλλον. Παίρνοντας τον έλεγχο της κατάστασης είναι σαν να παίρνουμε το καλύτερο αγχολυτικό. Κι ας χρωστάμε. Ποιος άλλωστε δεν χρωστάει πουθενά σήμερα;