ΓΙΑΤΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ;

Τα εμφράγματα χτυπούν τις γυναίκες και μάλιστα σφοδρότερα απ’ ό, τι τους άντρες. Υπάρχει εξήγηση γι’ αυτό; Ρωτάμε τον επεμβατικό καρδιολόγο Δημήτρη Αθανασιά.

Αν ακούσετε τη φράση «έπαθε έμφραγμα», στο μυαλό σας μάλλον σχηματίζετε την εικόνα ενός άντρα με τσιγάρο στο στόμα και κάποια παραπανήσια κιλά, μερικά από αυτά υπεύθυνα για το «σωσίβιο». Κι όμως, όλο και πιο συχνά γυναίκες περνούν από την πόρτα των Επειγόντων κατευθείαν στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας με Οξύ Έμφραγμα του Μυοκαρδίου (ΟΕΜ) και συχνά καθυστερημένα διεγνωσμένο.

Στις ΗΠΑ η επιδημιολογική επίπτωση του εμφράγματος στα δύο φύλα μελετάται συχνά και το συμπέρασμα παραμένει κοινό: Οι γυναίκες μπαίνουν με φόρα στη ζώνη των εμφραγμάτων έχοντας μάλιστα χειρότερη πρόγνωση από τους άντρες ασθενείς. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει αμερικανική μελέτη, που δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2022 στην επιστημονική επιθεώρηση JAMA Network Open.

Οι επιστήμονες συνέκριναν δείγμα 2.064 ασθενών 18-55 ετών, με ομάδα ελέγχου 2.064 υγιών ατόμων και κατέδειξαν διαφορά στη βαρύτητα των περιστατικών που αφορούσαν γυναίκες ασθενείς. «Η πρόγνωση είναι χειρότερη για τις γυναίκες», επιβεβαίωσε η Yuan Lu, επίκουρη καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή του Yale  και επικεφαλής της συγγραφικής ομάδας της μελέτης.

Γιατί πληγώνονται οι γυναικείες καρδιές

«Επί πολλές δεκαετίες υπήρχε η πεποίθηση πως οι γυναίκες είναι προστατευμένες από τη καρδιαγγειακή νόσο σε σχέση με τους άνδρες εξαιτίας των οιστρογόνων. Υπήρχε η θεωρία ότι τα οιστρογόνα έχουν προστατευτική επίδραση στο καρδιαγγειακό σύστημα του “ασθενούς” φύλου και αυτό εξηγούσε και τα χαμηλά ποσοστά καρδιαγγειακών συμβάντων, δηλαδή εγκεφαλικών επεισοδίων και εμφραγμάτων, στις ηλικίες πριν τα 50 έτη», μας λέει ο Δημήτρης Αθανασιάς, επεμβατικός καρδιολόγος, και συνεχίζει: «Τα σύγχρονα επιδημιολογικά δεδομένα, όμως, δείχνουν πως η στεφανιαία νόσος είναι η πρώτη αιτία θανάτου στις γυναίκες. Ξεπερνά ακόμη και την αιτία θανάτου από τον καρκίνο του μαστού».

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

– Τι είναι αυτό που «εξομοιώνει» τα δύο φύλα στην ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου;

Τα συνεχιζόμενα υψηλά ποσοστά καπνίσματος, η βαθμιαία αύξηση του μέσου σωματικού βάρους και η έλλειψη σωματικής άσκησης, παράγοντες που με τη σειρά τους οδηγούν σε αρτηριακή υπέρταση και δυσλιπιδαιμία, ειδικά στις γυναίκες που έχουν περάσει στην εμμηνόπαυση.

– Τον τελευταίο καιρό ακούμε για εμφράγματα σε όλο και νεότερες ηλικίες, ειδικά όταν ασθενείς είναι άντρες. Με τις γυναίκες τι γίνεται;

Οι γυναίκες εκδηλώνουν τη στεφανιαία νόσο μία δεκαετία αργότερα από τους άνδρες. Συνήθως πρώτη εκδήλωση είναι η στηθάγχη, σε αντίθεση με τους άνδρες που η στεφανιαία νόσος εκδηλώνεται με το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι παραπλήσια με αυτά των ανδρών. Πολύ συχνά όμως τα συμπτώματα των γυναικών δεν είναι τυπικά του εμφράγματος. Γι’ αυτό και στα νοσοκομεία υπάρχει «υποδιάγνωση» του εμφράγματος στις γυναίκες, που μπορεί να επισκεφτούν το τμήμα Επειγόντων με «άτυπα» συμπτώματα όπως αίσθημα αδυναμίας, δύσπνοια ή γαστρεντερικά ενοχλήματα σε αντίθεση με τον τυπικό πόνο στο στήθος των αντρών.

– Οι γυναίκες εμφραγματίες, δηλαδή, μπορεί να περάσουν απαρατήρητες;

Μεγάλη καταγραφική μελέτη του Βρετανικού Ιδρύματος Καρδιολογίας έδειξε πως στη Μεγάλη Βρετανία οι γυναίκες λαμβάνουν θεραπεία εμφράγματος καθυστερημένα λόγω διάγνωσης που τίθεται αργότερα, είναι λιγότερο πιθανό να έχουν επεμβατική αντιμετώπιση για τη διερεύνηση της νόσου τους και ακόμη και όταν πάρουν εξιτήριο, δεν τους παρέχεται  η πλήρης προληπτική για νέο επεισόδιο αγωγή.  Οι ερευνητές εκτίμησαν πως 8.243 γυναίκες σε Αγγλία και Ουαλία έχουν πεθάνει μέσα σε μια δεκαετία, ενώ θα είχαν επιζήσει αν είχαν λάβει την ίδια φροντίδα με τους άνδρες. Η ίδια μελέτη αποκαλύπτει ότι οι γυναίκες αργούν να ζητήσουν ιατρική βοήθεια όταν έχουν συμπτώματα, γεγονός που μεταφράζεται σε 7 ώρες και 12 λεπτά για να πάνε στο νοσοκομείο, χρόνο υπερδιπλάσιο από τους άνδρες που κάνουν 3 ώρες και 30 λεπτά.

– Οι παράγοντες κινδύνου; Να τους ξαναπούμε μήπως και καταφέρουμε να τους ελέγξουμε;

Η υπέρταση, η αυξημένη χοληστερίνη, το κάπνισμα, η ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη είναι μείζονες και κλασικοί παράγοντες κινδύνου και επηρεάζουν εξίσου άντρες και γυναίκες. Στις γυναίκες όμως κάποια πράγματα εμφανίζονται με την εμμηνόπαυση: μία γυναίκα μπορεί από υποτασική που ήταν να γίνει υπερτασική, ή να δει ανεβασμένες τις τιμές της κακής χοληστερίνης και χαμηλές της καλής. Και όταν όλα αυτά αλλάζουν προς το χειρότερο, «αμαρτίες» όπως το κάπνισμα, αποκτούν τελείως διαφορετική σημασία, καθώς δεν υπάρχουν πια τα οιστρογόνα που προστατεύουν από βλάβες το ενδοθήλιο των γυναικών.

– Μία γυναίκα συνεπώς που μπαίνει στην εμμηνόπαυση τι πρέπει να κάνει;

Να βάλει στη ζωή της τον προληπτικό καρδιαγγειακό έλεγχο. Στις ΗΠΑ, επειδή υπήρχε έλλειμμα ευαισθητοποίησης από γιατρούς αλλά και ασθενείς, τρέχει τα τελευταία χρόνια το πρόγραμμα «go red for women» της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας. Στόχος του, αφενός η ευαισθητοποίηση των γυναικών για τα καρδιαγγειακά νοσήματα, αφετέρου η αφύπνιση των ιατρών πάνω στο σημαντικό και συχνό αυτό ζήτημα και την ανάγκη ταχύτερης διάγνωσης και θεραπείας της νόσου στο γυναικείο φύλο. Στα καρδιαγγειακά νοσήματα δεν ισχύει το κλασσικό « Άντρες από τον Άρη, γυναίκες από την Αφροδίτη». Δεν κάνουν διακρίσεις όταν δεν φερόμαστε διαχρονικά καλά στα αγγεία μας.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.