Ο ΧΑΡΙΣΟΝ ΦΟΡΝΤ ΠΑΙΖΕΙ ΤΟΝ ΨΥΧΙΑΤΡΟ ΚΑΙ ΚΛΕΒΕΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ «SHRINKING»

Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία βρίσκεται στο επίκεντρο του «Shrinking», μιας τηλεοπτικής σειράς που χαρίζει στον 80χρονο Χάρισον Φορντ έναν απολαυστικό ρόλο.

«Δεν έχω άποψη για την ψυχοθεραπεία, έχω για τους ψυχοθεραπευτές. Υπάρχουν τόσα διαφορετικά είδη ψυχοθεραπείας. Είμαι σίγουρος ότι πολλά από αυτά είναι πολύ χρήσιμα σε πολύ κόσμο. Δεν είμαι κατά της ψυχοθεραπείας γενικά – μόνο για τον εαυτό μου. Ξέρω πλέον ποιος στο διάολο είμαι». Τάδε έφη Χάρισον Φορντ, ετών 80, όταν ρωτήθηκε τι γνώμη έχει για την ψυχοθεραπεία σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Hollywood Reporter. Αφορμή ήταν βέβαια ο ρόλος του στη σειρά «Shrinking», της Apple TV+, στην οποία υποδύεται έναν ψυχοθεραπευτή ειδικευμένο στη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία.

Η σειρά έχει ελληνικό τίτλο «Η θεραπεία ξέφυγε» και είναι αυτό που λέμε dramedy: σίγουρα κωμωδία αλλά καταπιάνεται με δύσκολα θέματα, όπως η απώλεια – και όλες οι ψυχικές διαταραχές που ταλαιπωρούν όσους προσφεύγουν στο Κέντρο Γνωστικής Συμπεριφορικής Θεραπείας του οποίου ηγείται ο Χάρισον Φορντ.

Με απόλυτους τηλεοπτικούς όρους, δεν είναι αυτός ο πρωταγωνιστής. Τον κεντρικό ήρωα του «Shrinking» υποδύεται ο Τζέισον Σίγκελ (μπορεί να τον θυμάσαι από το «How I Met Your Mother»), που είναι επίσης ψυχίατρος, ενώ ο Χάρισον Φορντ είναι ο επόπτης του.

Τζέισον Σίγκελ και Χάρισον Φορντ, στο «Shrinking». Courtesy of Apple TV+

Όπως σε κάθε τηλεοπτική σειρά που σέβεται τον εαυτό της, και οι δύο τους έχουν προβλήματα: Ο νέος, ο Τζίμι, έχει χάσει τη γυναίκα του σε ατύχημα και επί έναν χρόνο δυσκολεύεται –ή αρνείται– να το συνειδητοποιήσει. Ο παλιός, ο Δρ. Πολ, έχει διαγνωστεί με Πάρκινσον και φαίνεται να ήταν πάντα τόσο αφοσιωμένος στη δουλειά, ώστε να έχει παραμελήσει την οικογένειά του.

Έχει βάση το «Shrinking»;

Το εύρημα της σειράς είναι ότι ο Τζίμι αποφασίζει να λέει στους ασθενείς τους ακριβώς αυτό που πιστεύει και τους ωθεί να πάρουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημά τους. Βγαίνει από το περιβάλλον του ιατρείου και κάνει συνεδρίες μαζί τους στα πιο απίθανα μέρη. Φτάνει ακόμη και να φιλοξενεί έναν ασθενή στο σπίτι του – κάτι που σε καμιά περίπτωση δεν εγκρίνει ο επόπτης του.

Ο Χάρισον Φορντ και η Λουκίτα Μάξγουελ, κόρη του Σίγκελ στο «Shrinking». Courtesy of Apple TV+

Θα έκανε τίποτα από όλα αυτά ένας πραγματικός ψυχίατρος; Η αλήθεια είναι ότι μπορεί να φαίνονται ακραία, αλλά πατάνε πάνε σε υπαρκτές τεχνικές της γνωστικής συμπεριφορικής θεραπείας. Βέβαια, η κωμωδία τo τραβάει στα άκρα, αλλιώς δεν θα ήταν κωμωδία. Και –όπως μου είπε ψυχίατρος, ειδικευμένος στη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία– η σειρά δείχνει αυτό που κανονικά δεν βλέπει ένας θεραπευόμενος: Ότι ο ψυχοθεραπευτής του δεν είναι τέλειος.

Στιγμιότυπο από τη σειρά. Courtesy of Apple TV+

Με τι ταυτίστηκε ο Χάρισον Φορντ

Όταν πρωτοδιάβασε το σενάριο, ο Χάρισον Φορντ είπε ότι αναγνώρισε στον χαρακτήρα του στοιχεία δικά του. Αλλά δεν θέλησε να δώσει διευκρινίσεις. «Δεν είμαι σίγουρος ότι θέλω να σου μιλήσω γι’ αυτά», είπε στον δημοσιογράφο του Hollywood Reporter που τον ρώτησε σχετικά. «Υπάρχουν κάποια οικογενειακά ζητήματα με τα οποία ένιωσα μια συνάφεια, εντάξει; Έχω πέντε παιδιά. Αυτός το τύπος έχει μια κόρη που δεν τη βλέπει πολύ συχνά και μια πρώην σύζυγο. Υπάρχουν κάποια θέματα σε αυτή την οικογένεια – που δεν είναι τα ίδια με προβλήματα στη δική μου οικογένεια. Αλλά έχουμε περάσει κάποια πράγματα, οπότε εντόπισα μια συναισθηματική συνάφεια πάνω στην οποία πάτησα».

Κρίστα Μίλερ και Χάρισον Φορντ. Courtesy of Apple TV+

Σε κάποια σημεία, ο χαρακτήρας του Δρ. Πολ φαίνεται να έχει στοιχεία που έχουν αποδοθεί κατά καιρούς και στον Χάρισον Φορντ. Όπως ότι είναι χαμηλών τόνων, ευφυής, αλλά πότε πότε και κάπως στριφνός. Είναι έτσι;

«Εγώ δεν έχω Πάρκινσον ούτε βαθιά γνώση της ψυχοθεραπείας και δεν συνεργάζομαι με μανιακούς τύπους», απαντάει ο ίδιος. «Αλλά αναγνωρίζω ότι ίσως είναι σαν εμένα. Ή ίσως και να μην είναι – γιατί αυτό είναι η υποκριτική».

Στιγμιότυπο από τη σειρά. Courtesy of Apple TV+

Όπως και να ’χει, ο χαρακτήρας που υποδύεται έχει φανταστικές κωμικές στιγμές και –αν εξαιρέσεις το Πάρκινσον– είναι όπως πολλοί από εμάς ευχόμαστε να είμαστε στα 80: καλογερασμένοι, γοητευτικοί, στιλάτοι και πολύ cool (εντάξει, βοηθάει να είναι κανείς και στα νιάτα του σαν τον Χάρισον Φορντ, αλλά ας μην το κάνουμε τώρα θέμα). Και μόνο γι’ αυτόν, λοιπόν, αξίζει κατά τη γνώμη μου να δεις τη σειρά, που έχει ήδη ανανεωθεί για δεύτερο κύκλο.

Κι αν θέλεις να κρατήσεις ένα συμπέρασμα για τη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία, κράτα το εξής: Ναι, είναι λιγότερο «αποστειρωμένη» από άλλες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις, κι αυτό σου επιτρέπει να αισθανθείς τον θεραπευτή όχι απέναντί σου αλλά δίπλα σου. Αυτό βέβαια σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπει την υπέρβαση των ορίων που κάνει ως θεραπευτής ο Τζίμι (θα το καταλάβεις πολύ καλά όταν φτάσεις στο αναπάντεχο φινάλε του πρώτου κύκλου).

Γενικά, αν βρίσκεσαι σε ψυχοθεραπεία, είναι χρήσιμο να έχεις κατά νου κάποια σημάδια που δείχνουν ότι μάλλον χρειάζεται να αλλάξεις θεραπευτή, όπως επίσης ότι οι διαφορετικές μέθοδοι ψυχοθεραπείας μπορεί να έχουν καλύτερα αποτελέσματα σε διαφορετικές διαταραχές.