8 ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΠΟΥ ΑΚΟΜΗ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ

Ποιοι είναι άραγε οι μύθοι για τον καρκίνο που οι περισσότεροι πιστεύουμε, χωρίς να γνωρίζουμε τα αληθινά επιστημονικά δεδομένα; Παχυσαρκία, άγχος, κάπνισμα, αλκοόλ και κληρονομικότητα μπαίνουν στο μικροσκόπιο μιας κοινωνικής έρευνας.

Από τη μια υπάρχουν τα επιστημονικά δεδομένα για τον καρκίνο, που συνεχώς εξελίσσονται. Οι έρευνες δεν σταματούν και οι ογκολόγοι είναι οι κατεξοχήν γιατροί που πρέπει να ενημερώνονται διαρκώς, όπως μας έχει πει σε συνέντευξή του ο δρ. Νικόλαος Γ. Τσουκαλάς, Παθολόγος–Ογκολόγος, Αντιπρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας, .

Από την άλλη υπάρχουν οι δικές μας αντιλήψεις, τα όσα πιστεύει ο κόσμος για τον καρκίνο δηλαδή, απόψεις και σκέψεις που είτε δεν έχουν προλάβει να ανανεωθούν –καθώς οι επιστημονικές εξελίξεις κινούνται με γοργότερους ρυθμούς– είτε βασίζονται σε προκαταλήψεις. Αυτά πολλές φορές συγκροτούν μύθους για τον καρκίνο.

Το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου της Γαλλίας, διεξάγει κάθε 5 χρόνια μια μεγάλη έρευνα που αποτυπώνει αυτές τις αντιλήψεις, ώστε να μπορεί να τις συγκρίνει με τα πραγματικά στοιχεία. Τα αποτελέσματα της έρευνάς του για το 2021, που διενεργήθηκε σε σχεδόν 5.000 άτομα ηλικίας 15 έως 85 ετών, δείχνουν πόσο δύσκολα αλλάζουν οι παγιωμένες αντιλήψεις, εξετάζοντας βασικές παραμέτρους που σχετίζονται με τη νόσο. Ποιοι είναι λοιπόν οι πιο διαδεδομένοι μύθοι για τον καρκίνο;

Μύθος #1: Ο καρκίνος είναι κληρονομικός

Το 67,7% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι ο καρκίνος είναι κληρονομική ασθένεια. Οι ερωτηθέντες εξήγησαν την απάντησή τους βάσει των ιατρικών πρακτικών που ακολουθούνται. Ανέφεραν το εξής: «Οι επαγγελματίες υγείας κάνουν σχεδόν συστηματικά ερωτήσεις σχετικά με το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού και, όταν ένα μέλος της οικογένειας έχει διαγνωστεί με καρκίνο, συχνά αναζητείται ιατρική παρακολούθηση άλλων μελών της οικογένειας, ενισχύοντας έτσι την πεποίθηση ότι ο καρκίνος είναι κληρονομικός»,

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Επιπλέον, φαίνεται να υπάρχει σύγχυση σχετικά με τον ρόλο των γονιδίων στην εμφάνιση καρκίνου. Ένα άτομο μπορεί όντως να κληρονομήσει γονίδια που προδιαθέτουν για καρκίνο, όχι όμως τον ίδιο τον καρκίνο. Σύμφωνα με τους μελετητές, αυτή η σύγχυση μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι τα μέτρα πρόληψης είναι περιττά, κάτι που δεν ισχύει σε καμία περίπτωση.

Μύθος #2: Το λίγο κάπνισμα δεν βλάπτει

Περίπου το 41% των καπνιστών πιστεύουν ότι το χρονικό διάστημα που κάποιος καπνίζει είναι ο πιο καθοριστικός παράγοντας για την ανάπτυξη καρκίνου (περισσότερο από 13 χρόνια). Το 58,1% πιστεύει ότι ο αριθμός των τσιγάρων που καπνίζονται ανά ημέρα έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο, θεωρώντας περισσότερα των 9 τσιγάρων «επικίνδυνα».

Περίπου το 34% των ερωτηθέντων συμφώνησαν με την ακόλουθη διατύπωση: «Το κάπνισμα δεν προκαλεί καρκίνο εκτός εάν είστε συστηματικός καπνιστής και έχετε καπνίσει για μεγάλο χρονικό διάστημα». Επιπλέον, το 43,3% συμφώνησε με τη δήλωση: «Η ρύπανση είναι πιο πιθανό να προκαλέσει καρκίνο από το κάπνισμα».

Το 54,6% πιστεύει ότι «η άσκηση είναι πιο καθοριστική για την υγεία των πνευμόνων από τον καπνό» και το 61,6% πιστεύει ότι «ένας καπνιστής μπορεί να αποτρέψει την ανάπτυξη καρκίνου που προκαλείται από το κάπνισμα εάν φροντίσει να το κόψει εγκαίρως».

Όλα τα παραπάνω αποτελούν παρανοήσεις σχετικά με το κάπνισμα, καθώς είναι γνωστό ότι ακόμη και το περιστασιακό κάπνισμα αυξάνει τις πιθανότητες για καρκίνο. Το ίδιο και η παρατεταμένη έκθεση σε καρκινογόνες ουσίες, πράγμα που σημαίνει ότι και το παθητικό κάπνισμα είναι τοξικό.

Μύθος #3: Η παχυσαρκία δεν σχετίζεται άμεσα με τον καρκίνο

Αν και η διατροφή και το υπερβολικό βάρος αντιπροσωπεύουν τον τρίτο και τέταρτο αντίστοιχα από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου καρκίνου που μπορούν να αποφευχθούν, μετά το κάπνισμα και το αλκοόλ, μόνο το 30% των ερωτηθέντων στην έρευνα γνώριζαν αυτή τη σχέση.

Φαίνεται ότι η συζήτηση για τη διατροφή έχει επικεντρωθεί περισσότερο στον προληπτικό ρόλο της διατροφής ειδικά όσον αφορά τα καρδιαγγειακά νοσήματα, με αποτέλεσμα, η σχέση μεταξύ καρκίνου και διατροφής να μην είναι τόσο διαδεδομένη στο ευρύ κοινό.

Μύθος #4: Ο θηλασμός δεν παίζει ρόλο στον καρκίνο του μαστού

Περίπου το 63% των ερωτηθέντων στην έρευνα, η οποία για πρώτη φορά περιέλαβε ισάριθμες γυναίκες και άνδρες, πιστεύουν ότι ο θηλασμός δεν επηρεάζει τον κίνδυνο των μητέρων για καρκίνο του μαστού. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει. Ο θηλασμός παρέχει ξεκάθαρα οφέλη για την υγεία της μητέρας, πράγμα που φάνηκε να γνωρίζουν 1 στους 3 ερωτηθέντες.

Μύθος #5: Το solarium δεν είναι τόσο επικίνδυνο όσο ο ήλιος

Ένα στα 5 άτομα (20,9%) πιστεύει ότι μια συνεδρία solarium είναι λιγότερο επιβλαβής από την έκθεση στον ήλιο. Κι όμως, η έκθεση σε ακτίνες UV, είτε φυσικής είτε τεχνητής προέλευσης, αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του δέρματος.

Μύθος #6: Το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε νόσηση

Ένα αρκετά παράδοξο φαινόμενο που παρατήρησαν οι μελετητές είναι η κρίση των ατόμων σχετικά με τους ψυχολογικούς παράγοντες που συνδέονται με τον καρκίνο. Σε αυτό το σημείο φαίνεται να υπάρχει ένα πραγματικό χάσμα γνώσης μεταξύ των επιστημονικών δεδομένων και των πεποιθήσεων.

Πιο συγκεκριμένα, η «εργασία τη νύχτα» σε μεγάλο βαθμό δεν θεωρείται παράγοντας κινδύνου, αλλά τα δεδομένα δείχνουν ότι παρουσιάζει σαφή κίνδυνο.

Ωστόσο, «το να μην μπορεί κανείς να εκφράσει τα συναισθήματά του», «να έχει αποδυναμωθεί από τραυματικές εμπειρίες» και «να εκτίθεται στο άγχος της σύγχρονης ζωής» θεωρούνται σημαντικοί παράγοντες κινδύνου, χωρίς όμως να υπάρχουν επιστημονικά τεκμηριωμένα στοιχεία.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΚΑΤΑΝΟΗΤΕΣ. Ο ΚΟΣΜΟΣ ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΟΤΙ ΤΟ ΛΙΓΟ ΚΡΑΣΙ ΩΦΕΛΕΙ ΠΑΡΑ ΒΛΑΠΤΕΙ.

Μύθος #7: Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι εξίσου επιβλαβή

Περίπου το 53% των ερωτηθέντων συμφώνησε ότι «τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι εξίσου επιβλαβή ή πιο επιβλαβή από τα παραδοσιακά τσιγάρα». Η νικοτίνη και οι γεύσεις στα ηλεκτρονικά τσιγάρα θεωρούνται σε μεγάλο βαθμό ως «πολύ» ή «εξαιρετικά» επιβλαβείς για την υγεία ενός ατόμου.

Ωστόσο, οι συγγραφείς σημειώνουν ότι «καμία δημοσιευμένη μελέτη για τα υποκατάστατα νικοτίνης δεν έχει δείξει επιβλαβείς επιδράσεις στην υγεία ενός ατόμου, πόσο μάλλον να τα καθορίσει ως παράγοντα κινδύνου για καρκινογένεση».

Οι δόσεις νικοτίνης στα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι παρόμοιες με τα παραδοσιακά υποκατάστατα νικοτίνης και δεν έχει βρεθεί κυτταροτοξική επίδραση της νικοτίνης στην εισπνεόμενη μορφή της.

Μύθος #8: Το λίγο κρασί είναι καλύτερο από το καθόλου

Οκτώ στους 10 ερωτηθέντες πιστεύουν ότι «μερικοί άνθρωποι μπορούν να πίνουν πολύ αλκοόλ σε όλη τους τη ζωή χωρίς να πάθουν ποτέ καρκίνο», κάτι που έρχεται σε αντίθεση με την επιστημονική βιβλιογραφία. Οι επιπτώσεις του αλκοόλ στην υγεία φαίνονται ελάχιστα κατανοητές.

Αν και το αλκοόλ είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αιτία καρκίνου, μόνο το ένα τρίτο των ερωτηθέντων φαίνεται να το γνωρίζει. Και το 23,5% πιστεύει ακόμη ότι «όσον αφορά τη μείωση του κινδύνου καρκίνου, είναι καλύτερο να πίνετε λίγο κρασί παρά να μην πίνετε καθόλου κρασί».