ΜΗΠΩΣ ΕΧΕΙΣ ΠΑΘΕΙ ΤΟ BURNOUT ΤΟΥ ΓΟΝΕΑ;

Παρόλο που οι περισσότεροι άνθρωποι που απέκτησαν παιδιά δηλώνουν ότι δεν το μετάνιωσαν ούτε στιγμή, το να είσαι γονιός δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ένα φαινόμενο που ακούει στο όνομα «το burnout του γονέα» φαίνεται να επηρεάζει όλο και περισσότερους ανθρώπους, φέρνοντάς τους στα όριά τους.

Burnout στην εργασία, burnout στις σχέσεις, τώρα burnout και στην οικογένεια! Φαντάζομαι ότι το να είσαι γονιός είναι δύσκολο πράγμα. Καμιά φορά αναρωτιέμαι πώς αντέχουν οι γονείς τα παιδικά ξεσπάσματα και τις ιδιαίτερες –για εμάς τους ενήλικες– επιθυμίες των σπλάχνων τους. Ρίχνοντας μια ματιά στον στενό μου κύκλο, βλέπω μαμάδες να γίνονται multitasker για να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της καθημερινότητας και μπαμπάδες να μαθαίνουν πρώτες βοήθειες για το παιδικό άγχος.

Πολλοί γονείς βάζουν τα «θέλω» των παιδιών τους πάνω από τα δικά τους. Ο ρόλος του γονέα έρχεται να προστεθεί στους ήδη υπάρχοντες ρόλους που επωμίζεται ο σύγχρονος άνθρωπος. Κάπως έτσι γεννιέται το φαινόμενο της «γονεϊκής εξουθένωσης», το λεγόμενο «parental burnout». Πρόσφατη έρευνα (2022) από το Ohio State University που πραγματοποιήθηκε σε σχεδόν 1.300 γονείς διαπίστωσε ότι το 66% των εργαζόμενων γονέων με παιδιά κάτω των 18 ετών ανέφεραν ότι έχουν νιώσει γονεϊκή εξάντληση.

«Ξυπνάω το πρωί και αναρωτιέμαι πώς θα τα καταφέρω ξανά να βγάλω την ημέρα». «Περιμένουν να είμαι ένας υπεράνθρωπος που μπορεί να είναι υπάλληλος πλήρους απασχόλησης, γονέας, δάσκαλος δημοτικού, νηπιαγωγός, μάγειρας, καθαριστής, σύντροφος και συναισθηματικό σύστημα υποστήριξης. Αλλά δεν μπορώ να το κάνω πια». Αυτές είναι μερικές από τις δηλώσεις γονέων που κατέγραψε η έρευνα και αντανακλούν τα συναισθήματα ανθρώπων που νιώθουν καταβεβλημένοι από τους πολλαπλούς ρόλους που έχουν κληθεί να αναλάβουν.

Τι είναι το burnout του γονέα;

Γενικά, ως burnout ορίζουμε οποιαδήποτε μορφή εξάντλησης που προκαλείται από συναισθηματικό, σωματικό και ψυχικό στρες. Μπορεί να λάβει διάφορες μορφές αλλά ένα συνηθισμένο φαινόμενο είναι το «burnout στην εργασία». Αυτό συμβαίνει όταν ο εργαζόμενος αρχίζει να αισθάνεται καταβεβλημένος, νιώθοντας ότι χάνει τον έλεγχο και ότι δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της επαγγελματικής του ζωής.

Το «parental burnout» είναι περίπου το ίδιο αλλά αφορά την ιδιότητα του γονέα. Πρόκειται για τη σωματική, νοητική και συναισθηματική εξάντληση που νιώθει κανείς από το χρόνιο άγχος του να είναι γονέας. Το burnout του γονέα μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα του παρατεταμένου στρες που νιώθει ένα άτομο όταν οι απαιτήσεις υπερβαίνουν την ικανότητά του να ανταποκριθεί. Ως συνέπεια, ο γονέας μπορεί να αρχίσει σιγά σιγά να απομακρύνεται σε συναισθηματικό επίπεδο από το παιδί του ή να έχει ξεσπάσματα θυμού. Ορισμένοι γονείς μπορεί επίσης να νιώθουν συναισθήματα ανεπάρκειας ή να αμφισβητούν την ικανότητά τους να είναι γονείς.

iStock

Άλλα συμπτώματα του «parental burnout»

Σύμφωνα με την αμερικανική ιστοσελίδα Healthline που παρέχει ιατρικές πληροφορίες, ορισμένα από τα σημάδια που δείχνουν ότι μπορεί να πάσχεις από parental burnout είναι:

• συνεχής κούραση ή εξάντληση,
• αίσθημα αδυναμίας, απελπισίας, και αυτο-αμφισβήτησης,
• πονοκεφάλους, πόνο στον αυχένα και μυϊκούς πόνους,
• απώλεια κινήτρων,
• αλλαγές στην όρεξη ή στις συνήθειες ύπνου,
• αποστασιοποίηση ή αίσθημα μοναξιάς,
• απομονωτικές συμπεριφορές.

Πώς να αντιμετωπίσετε το burnout του γονέα

Στα καλά νέα, οι ειδικοί λένε ότι το burnout του γονέα είναι μια προσωρινή κατάσταση που μπορεί να βελτιωθεί. Αν νιώθετε ότι έχετε φτάσει στα όρια της εξάντλησης, παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε μερικούς τρόπους για να το αντιμετωπίσετε.

– Μιλήστε με τον/τη σύζυγο, τον/την συν-γονέα ή τον/την σύντροφό σας

Ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να κάνετε είναι να μιλήσετε με τον/την σύντροφό σας και συν–γονέα του παιδιού και να του/της εξηγήσετε με ειλικρίνεια πώς αισθάνεστε. Μοιραστείτε τα συναισθήματά σας και πείτε τι χρειάζεστε με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη σαφήνεια.

– Κοιμηθείτε αρκετά

Το να κοιμάστε αρκετές ώρες ενώ έχετε ένα νεογέννητο μωρό στο σπίτι ή ακόμα και ένα μικρό παιδί, μπορεί να μην είναι τόσο απλό όσο ακούγεται. Ωστόσο, προσπαθήστε να δώσετε προτεραιότητα στον ύπνο, ο οποίος είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική υγεία.

– Κάντε μικρά διαλείμματα για ξεκούραση

Προσπαθήστε να ξεκουράζεστε ανά τακτά χρονικά διαστήματα, έστω και λίγο. Για παράδειγμα, φτιάξτε ένα ζεστό τσάι ή ένα χαλαρωτικό ρόφημα από μπανάνα και παρακολουθήστε μια αγαπημένη σειρά στην τηλεόραση ή ένα πρόγραμμα με τα παιδιά σας το βράδυ μετά από τη δουλειά.

iStock

– Γυμναστείτε

Μπορεί η συμβουλή αυτή να ακούγεται ως πολυτέλεια για κάποιον νέο γονέα, ωστόσο η γυμναστική μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του στρες αλλά και να αυξήσει τα επίπεδα ενέργειας.

– Να έχετε υπομονή

Είναι φυσιολογικό να αμφισβητείτε καμιά φορά τον εαυτό σας ως γονέα ή να νιώθετε αισθήματα απογοήτευσης. Θυμηθείτε ότι δεν χρειάζεται να είστε «σούπερ μπαμπάς» ή «σούπερ μαμά». Όλοι μας μπορεί να νιώσουμε ευάλωτοι, γι' αυτό είναι απαραίτητο να δίνουμε χρόνο στον εαυτό μας.

– Δώσε προτεραιότητα στην αυτοφροντίδα

Φροντίστε τον εαυτό σας κάθε μέρα! Δοκιμάστε τεχνικές αναπνοής, κάντε διαλογισμό, ή εντάξτε έναν σύντομο χαλαρωτικό περίπατο στην καθημερινή σας ρουτίνα.