ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ ΑΘΛΗΜΑ ΠΟΥ ΓΥΜΝΑΖΕΙ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ

Ένα άθλημα που ίσως δεν έχεις ακούσει ποτέ στη ζωή σου, το orienteering, αποδεικνύεται ότι βοηθάει την υγεία του εγκεφάλου. Μάθε τι μπορεί να κερδίσεις αν αρχίσεις να εφαρμόζεις μερικές βασικές αρχές του στην καθημερινότητά σου.

Για έναν υγιή εγκέφαλο οι ειδικοί συνιστούν να κάνουμε αερόβια άσκηση, όπως είναι για παράδειγμα το περπάτημα ή το τρέξιμο σε εξωτερικό χώρο και τα μηχανήματα cardio στο γυμναστήριο. Επίσης, οι ασκήσεις cross crawl δυναμώνουν το μυαλό, ενώ μας κάνουν να αισθανόμαστε πιο ξεκούραστοι και να σκεφτόμαστε πιο καθαρά.

Μια νέα μελέτη διαπίστωσε ότι υπάρχει ένα άθλημα που συμβάλλει σημαντικά στην καταπολέμηση της σχετιζόμενης με την ηλικία γνωστικής εξασθένησης. Αυτό δεν είναι ούτε το τένις, ούτε το ποδόσφαιρο, ούτε καν η κολύμβηση, η οποία αποδεδειγμένα βοηθάει στην αρθρίτιδα.

Πρόκειται για ένα άθλημα που μοιάζει πολύ με τον τρόπο ζωής των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, μακρινών προγόνων μας και ονομάζεται «προσανατολισμός» (ή «orienteering» στα αγγλικά).

Ποιο είναι το άγνωστο άθλημα

Ο «προσανατολισμός» είναι ένα άθλημα στο οποίο οι συμμετέχοντες χρησιμοποιούν έναν ακριβή, λεπτομερή χάρτη και μια πυξίδα για να βρουν σημεία σε έναν άγνωστο για αυτούς τόπο, για παράδειγμα στο δάσος. Τα άτομα καλούνται να βρουν τα σημεία όσο το δυνατόν γρηγορότερα, καθιστώντας έτσι τον «προσανατολισμό» ένα σπορ που συνδυάζει μια υψηλής έντασης διαλειμματική προπόνηση με την εξάσκηση των ικανοτήτων πλοήγησης.

iStock

Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Plus One, ο «προσανατολισμός» μοιάζει πολύ με τον τρόπο ζωής των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών στον οποίο είχαν συνηθίσει οι πρόγονοί μας. Διαπιστώθηκε ότι όσοι είναι καλοί στο άθλημα έχουν μεγαλύτερη ικανότητα χωρικής πλοήγησης, δηλαδή ικανότητας να κινούνται και να προσανατολίζονται σε έναν φυσικό χώρο, και επαναφοράς μιας ανάμνησης στη μνήμη.

Όπως εξηγεί η νευροφυσιολόγος και «προπονήτρια εγκεφάλου» Louisa Nicola, στους προϊστορικούς ανθρώπους «η ικανότητα αποτελεσματικής πλοήγησης ήταν ζωτικής σημασίας για την επιβίωση και την αναπαραγωγή. Συνεπώς, η σύνδεση υποδηλώνει ότι οι γνωστικές και νευρωνικές διεργασίες που υποστηρίζουν την ικανότητα κίνησης και προσανατολισμού σε έναν χώρο και τη μνήμη μπορεί να έχουν εξελιχθεί ώστε να λειτουργούν καλύτερα με τους τύπους των σωματικών και γνωστικών προκλήσεων που αντιμετώπιζαν οι προϊστορικοί άνθρωποι κατά τη διάρκεια της καθημερινότητάς τους».

iStock

Πώς ο «προσανατολισμός» βελτιώνει την υγεία του εγκεφάλου

Για να δούμε τον τρόπο που το άθλημα του «προσανατολισμού» βοηθάει τον εγκέφαλο, πρέπει να ρίξουμε μια ματιά στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου. Ο ιππόκαμπος συμμετέχει στη μεταφορά πληροφοριών από τη βραχυπρόθεσμη μνήμη στη μακροπρόθεσμη και την πλοήγηση στο χώρο. Ο συνδυασμός άσκησης υψηλής έντασης και εκπαίδευσης πλοήγησης που απαιτείται για τον «προσανατολισμό» μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του όγκου του ιππόκαμπου, που σχετίζεται με καλύτερη χωρική μνήμη. Με άλλα λόγια, το άθλημα συνδυάζει δύο στοιχεία τα οποία είναι ιδιαίτερα ωφέλιμα για τον εγκέφαλο.

«Αποδεικνύεται ότι καθώς γερνάμε, ο όγκος του ιππόκαμπου μειώνεται, αλλά με την τακτική άσκηση –ιδιαίτερα με την υψηλής έντασης διαλειμματική προπόνηση– μπορούμε να έχουμε μια ισχυρή απελευθέρωση ενός μορίου που ονομάζεται "BDNF", ενός αυξητικού παράγοντα για τον εγκέφαλο, ο οποίος συμβάλλει κυρίως στην ανάπτυξη νέων νευρώνων στον ιππόκαμπο», εξηγεί η Nicola. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό για όποιον προσπαθεί να υποστηρίξει την υγεία του εγκεφάλου, να αποτρέψει τη σχετιζόμενη με την ηλικία γνωστική εξασθένηση και να εξισορροπήσει τη διάθεσή του.

iStock

Εφαρμογή στην καθημερινότητα

Αν δεν θέλετε να αλλάξετε την κλασική σας προπόνηση με την εξερεύνηση στο δάσος –και δεδομένης της μη δημοφιλίας του αθλήματος– μπορείτε να επωφεληθείτε από την ενσωμάτωση των βασικών αρχών του «προσανατολισμού» στην καθημερινή ζωή. Για παράδειγμα, όπου είναι δυνατόν σκεφτείτε τις διαδρομές που πρέπει να κάνετε χωρίς να χρησιμοποιείτε το GPS στο κινητό σας.

Δείτε περισσότερα για το άθλημα του προσανατολισμού στην ιστοσελίδα Orienteering in Greece.