ΤΡΕΧΕΙΣ ΕΣΥ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ; ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙΣ ΤΟ «ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΒΟΗΘΟΥ»

Αν πάντα τρέχεις να βοηθήσει τους γύρω σου, ίσως έχεις το λεγόμενο «σύνδρομο του βοηθού». Πώς θα το καταλάβεις και τι μπορεί να σου στοιχίσει;

Μήπως είσαι πάντα αυτός που τρέχει για να στηρίξει τους γύρω του, να λύσει τα προβλήματά τους, να τους βγάλει από μια δύσκολη κατάσταση; Μήπως πάντα βάζεις τις ανάγκες των άλλων πάνω από τις δικές σου, αισθάνεσαι υποχρεωμένος να βοηθήσεις τους γύρω σου και αγνοείς τον εαυτό σου; Αν τα παραπάνω κάτι σου θυμίζουν, τότε είναι πιθανό να έχεις το λεγόμενο «σύνδρομο του βοηθού».

Ο συγκεκριμένος όρος επινοήθηκε από τους ψυχολόγους Jess Baker και Rod Vincent και εμφανίζεται στον τίτλο του βιβλίο τους «The Super-Helper Syndrome: A Survival Guide for Compassionate People». Το «σύνδρομο του βοηθού» περιγράφει ουσιαστικά τους ανθρώπους θέλουν να βοηθούν τους άλλους σχεδόν ψυχαναγκαστικά, ακόμα κι αν δεν τους έχει ζητηθεί, παραμελώντας τα δικά του όρια και ανάγκες.

Δεν μιλάμε για τον φιλότιμο εργαζόμενο ή συνάδελφο που θα κάτσει λίγο παραπάνω στο γραφείο ούτε για τον πολύ καλό φίλο που θα τρέξει στη δύσκολη στιγμή, αλλά για εκείνον που το να βοηθά τους άλλους μοιάζει να καθορίζει την ύπαρξή του.

Οι συνέπειες του να τρέχεις για όλους

Όπως γράφουν σε δημοσίευσή τους οι συγγραφείς του βιβλίου, το «σύνδρομο του βοηθού» μπορεί να επηρεάσει την ψυχική υγεία του ατόμου με τέσσερις κύριους τρόπους:

1. Εξάντληση

Προφανώς, αν κάποιος τρέχει ασταμάτητα, προκειμένου να εκτελέσει τα καθήκοντα και τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει απέναντι στους άλλους, χωρίς παύση, κάποια στιγμή θα εξαντληθεί. Μάλιστα, πολλές φορές, η εξάντληση αυτή θεωρείται αναμενόμενη και δεδομένη. Αν, λοιπόν, είσαι κουρασμένος όλη την ώρα, δεν έχεις χρόνο για τον εαυτό σου, έχεις διαταραγμένο ύπνος, υποφέρεις από μυϊκή ένταση ή πονοκεφάλους, τότε κάνε ένα διάλειμμα και εστίασε σε εσένα.

iStock

2. Μνησικακία

«Είναι εύκολο να πεις ότι δεν θέλεις τίποτα σε αντάλλαγμα για τη βοήθεια που προσφέρεις, αλλά στην πραγματικότητα είναι δύσκολο να συνεχίσεις την πορεία αυτή επ' αόριστον, χωρίς ουσιαστική ανταμοιβή», τονίζουν οι επιστήμονες. Σου αξίζει τουλάχιστον ένα «ευχαριστώ», μια αναγνώριση όλων όσων προσφέρεις. Αν σκέφτεσαι διαρκώς πόσα κάνεις για τους άλλους και η αναγνώριση δεν έρχεται, τότε αρνητικά συναισθήματα κάνουν την εμφάνισή τους. Συναισθήματα για τα οποία μπορεί να νιώσεις ενοχές.

3. Εκμετάλλευση

Εάν ποτέ δεν εκφράζεις τις ανάγκες σου, τότε οι γύρω σου είναι πολύ πιθανό να σου συμπεριφερθούν σαν να μην έχεις. Εάν δεν ζητήσεις, δεν θα λάβεις. Κάτι που είναι εύκολο και σε αρκετές περιπτώσεις βολικό. Ρίξε μια ματιά στους ανθρώπους που βοηθάς. Μήπως σε εκμεταλλεύονται; Χρειάζονται όντως βοήθεια; Αν χρειάζονται βοήθεια, είσαι εσύ ο πιο κατάλληλος για να τους την προσφέρεις;

4. Αυτοκριτική

Οι άνθρωποι που χαρακτηρίζονται από το σύνδρομο αυτό, ενώ φροντίζουν τους άλλους, αγνοούν τις δικές τους ανάγκες. Μάλιστα, συχνά ασκούν κριτική στον εαυτό τους, αν πιστεύουν ότι δεν κάνουν αρκετά ή αν νιώσουν εξαντλημένοι, αγανακτισμένοι ή θύματα. Δεν αναγνωρίζουν ότι χρειάζονται κι εκείνοι ξεκούραση, αναγνώριση, φροντίδα, όπως όλοι. Δεν ζητούν από τους άλλους βοήθεια.

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΥΤΟ, ΕΝΩ ΦΡΟΝΤΙΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ, ΑΓΝΟΟΥΝ ΤΙΣ ΔΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΚΕΣ.

11 σημάδια που μαρτυρούν το «σύνδρομο του βοηθού»

Καλό είναι, επομένως, να αναγνωρίσεις τα σημάδια που δείχνουν ότι μπορεί να το έχεις παρακάνει. Ποια είναι μερικά από αυτά;

1. Βοηθάς τους πάντες, όπου κι αν βρίσκεσαι, ό,τι κι αν κάνεις. Οικογένεια, συνάδελφοι, φίλοι, συνεθελοντές είναι πάντα πάνω από εσένα.
2. Είσαι αυτός στον οποίο απευθύνονται όλοι, όταν κάτι πάει στραβά.
3. Δυσκολεύεσαι να πεις «όχι», αν κάποιος σου ζητήσει βοήθεια.
4. Δείχνεις περισσότερο ενδιαφέρον για τη ζωή των άλλων από ότι εκείνοι για τη δική σου.
5. Βοηθάς τους γύρω σου, αλλά σπάνια σε βοηθούν.
6. Προσπαθείς διαρκώς να διορθώσεις τα προβλήματα των άλλων.
7. Αν δεν βοηθήσεις νιώθεις ενοχή.
8. Αν φροντίσεις τον εαυτό του, νιώθεις και πάλι ενοχές.
9. Αρνείσαι τις δικές σου ανάγκες, χρησιμοποιώντας δικαιολογίες.
10. Τρέχεις να βοηθήσεις, ακόμα κι αν δεν σου έχει ζητηθεί.
11. Δυσκολεύεσαι να δεχθείς βοήθεια, ακόμα και αν υπάρχει πραγματική ανάγκη.

iStock

Γιατί το «σύνδρομο του βοηθού» συνιστά πρόβλημα;

Φυσικά, το πρόβλημα γύρω από τη συμπεριφορά αυτή δεν είναι ότι βοηθάς τους γύρω σου, άλλωστε αυτό σημαίνει να είσαι μέλος ενός συνόλου. Το πρόβλημα είναι ότι παραμελείς τις προσωπικές σου ανάγκες και επιθυμίες. Επίσης, αν προσδοκάς αναγνώριση για τις πράξεις σου, αλλά τελικά δεν την έχεις, αυτό μπορεί να σου δημιουργήσει έντονη απογοήτευση.

«Τα άτομα που είναι τόσο πρόθυμα να βοηθούν τους άλλους, συνήθως διακατέχονται από έντονη ανάγκη για αποδοχή και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Δεν πιστεύουν ότι μπορούν να γίνουν εύκολα αποδεκτά και συνεπώς προσπαθούν υπερβολικά να το πετύχουν. Όλα αυτά πηγάζουν από τον τρόπο που μεγαλώνει κάποιος και το πώς οι συμπεριφορές των γονιών και των σημαντικών προσώπων τον κάνουν να εξελίσσεται τελικά με μια αίσθηση ασφάλειας και αποδοχής ή το αντίθετο», σχολιάζει η κλινική ψυχολόγος, Αθηνά Σταμούλη.