ΤΟ ΖΑΧΑΡΟΚΑΛΑΜΟ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΤΟ ΠΙΟ ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟ ΥΠΟΨΗΦΙΟ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΟ

Ερευνητές ανακάλυψαν ότι το ζαχαροκάλαμο ίσως κρύβει το μαγικό συστατικό για να αντιμετωπιστεί το παγκόσμιο πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής.

Η μικροβιακή αντοχή, δηλαδή η αντίσταση στην αντιβίωση, σκοτώνει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο. Είναι ο Νο 1 κίνδυνος για νοσηλευόμενους και ενισχύθηκε επίσης από τηνπανδημία. Εκτιμάται πως τα θύματα της θα φτάσουν έως το 2050 τα 10.000.000, εάν δεν γίνει άμεσα κάτι.

Τι μπορεί να γίνει; Ας δούμε τους τρεις βασικούς παράγοντες που προκαλούν τη μικροβιακή αντοχή:

1. Κατάχρηση αντιβιοτικών.
2. Ελάχιστες έρευνες για ανάπτυξη νέων φαρμάκων.
3. Το «πείσμα» των βακτηρίων να επιβιώνουν όσων εμποδίων συναντούν στο διάβα τους.

Θα έλεγες πως θα ήταν σχετικό εύκολο να κόψουμε την κακή συνήθεια που έχουμε αναπτύξει και αφορά την κατάχρηση των αντιβιοτικών, τα οποία σκοτώνουν βακτήρια (τα αντιικά σκοτώνουν ιούς). Όταν τα αντιβιοτικά λαμβάνονται άσκοπα, τα βακτήρια μπορούν να αναπτύξουν την ικανότητα να τα νικήσουν και σταδιακά να γίνουν ανθεκτικά στα φάρμακα.

Μελέτες δείχνουν πως το 50% των αντιβιοτικών που συνταγογραφούνται δεν χρειάζονται (π.χ. σε περιπτώσεις γρίπης και κρυολογήματος) ή/και δεν είναι όσο αποτελεσματικά πιστεύουμε.

Σε ό,τι αφορά τη βιομηχανία φαρμάκων, από το 1990 μέχρι σήμερα έχουν μειωθεί κατά 78% οι έρευνες, καθώς χρειάζονται πολλά χρόνια για να οδηγήσουν στην ανάπτυξη νέου συστατικού, με τις περισσότερες δοκιμές να αποτυγχάνουν. Επίσης, έχουν χαρακτηριστεί και ως «δαπανηρές» οι διαδικασίες.

iStock

Έκθεση των Ηνωμένων Εθνών αποκάλυψε ότι για να φτιαχτούν όσα πήγαιναν λάθος σε αυτόν τον τομέα, θα χρειαζόταν επένδυση από 1,5 έως 2 δισ. δολάρια τον χρόνο. Ειρήσθω εν παρόδω, τόσα είναι τα χρήματα που ξοδεύουν οι Αμερικανοί μέσα σε λίγους μήνες για χαρτί τουαλέτας. Στην ίδια χώρα, κάθε 15 λεπτά πεθαίνει ένας πολίτης από μόλυνση.

Παρ’ όλα αυτά, η οδυνηρή πραγματικότητα δεν φαίνεται να λειτουργεί ως κίνητρο για όσους φτιάχνουν φάρμακα, καθώς τα αντιβιοτικά δεν φέρνουν τα κέρδη άλλων φαρμάκων και έτσι δεν ανήκουν στις προτεραιότητες.

Ζαχαροκάλαμο εναντίον μικροβιακής αντοχής

Κάπου εδώ εμφανίζεται το ζαχαροκάλαμο να δώσει ελπίδα: Τοξίνη που βρίσκεται στη ζάχαρη και εξαφανίζει τα υπερβακτηρίδια χαρακτηρίζεται ως «το πιο συναρπαστικό υποψήφιο αντιβιοτικό» των τελευταίων δεκαετιών.

Η τοξίνη αλμπικιδίνη παράγεται από το βακτήριο Xanthomonas albilineans, εξαπλώνεται παντού, μαραίνει τα φύλλα του ζαχαροκάλαμου και καταστρέφει τις καλλιέργειες. Ερευνητές ανακάλυψαν ότι είναι αποτελεσματική έναντι έξι βακτηρίων ανθεκτικών στα αντιβιοτικά.

Στη δημοσίευση της μελέτης τους στο Nature Catalysis αναφέρεται πως η τοξίνη αυτή μπορεί να γίνει το νέο όπλο στη μάχη των ανθρώπων με τα υπερμικρόβια «που εκτιμάται ότι συμβάλλουν σε περίπου 7.000.000 θανάτους, ετησίως».

iStock

Τα ευρήματα χαρακτηρίστηκαν συναρπαστικά, καθώς κάνουν την αλμπικιδίνη το πιο ελπιδοφόρο υποψήφιο αντιβιοτικό εξ όσων ερευνήθηκαν εδώ και πολλά χρόνια.

«Έχει εξαιρετικά υψηλή αποτελεσματικότητα σε μικρές συγκεντρώσεις και είναι εξαιρετικά ισχυρή κατά των παθογόνων βακτηρίων. Ακόμη και εκείνων που είναι ανθεκτικά στα ευρέως χρησιμοποιούμενα αντιβιοτικά», αναφέρει η δημοσίευση.

Πώς λειτουργεί η αλμπικιδίνη

Οι ερευνητές ασχολούνταν καιρό με την ανάπτυξη της αλμπικιδίνης ως αντιβιοτικού. Το κύριο πρόβλημα που αντιμετώπισαν ήταν ότι δεν μπορούσαν να βρουν πώς ακριβώς «πιανόταν» από τον στόχο της στο φυτό, το βακτηριακό ένζυμο που ονομάζεται DNA γυράση, ώστε να εμποδίσει τη διαδικασία που επιτρέπει στα κύτταρα να λειτουργούν σωστά.

Η αποκωδικοποίηση του μηχανισμού αφορούσε την ικανότητα της αλμπικιδίνη να συνδέεται με το DNA και αποτρέπει την επανασύνδεση του μετά τη διαδικασία της υπερέλιξης, που σπάει μια αλυσίδα του DNA και ενώνεται στην αντίθετη πλευρά (DNA γυράση).

Με ισχυρό μικροσκόπιο είδαν πως η τοξίνη παίρνει σχήμα L και εμποδίζει τη γυράση να επανενώσει το σπασμένο DNA, σαν «ένα κλειδί που πέφτει ανάμεσα σε δύο γρανάζια».

Από τη φύση της αλληλεπίδρασης φαίνεται πως η συγκεκριμένη ουσία στοχεύει ένα πραγματικά ουσιαστικό μέρος του ενζύμου και είναι δύσκολο για τα βακτήρια να αναπτύξουν αντίσταση σε αυτό. Γι’ αυτό και τονίζεται στη μελέτη πως «ο τρόπος που αλληλεπιδρά η αλμπικιδίνη είναι αρκετά διαφορετικός από τα υπάρχοντα αντιβιοτικά. Πιθανότατα αυτό σημαίνει ότι θα λειτουργήσει ενάντια σε πολλά από τα τρέχοντα, ανθεκτικά στα αντιβιοτικά, βακτήρια».

Οι εργαστηριακές εξετάσεις έδειξαν πως η συγκεκριμένη τοξίνη είναι αποτελεσματική σε ορισμένες από τις πιο επικίνδυνες βακτηριακές λοιμώξεις που πλήττουν τα νοσοκομεία (σαλμονέλα, E. coli και πνευμονία).

Οι ερευνητές αναζητούν στην παρούσα φάση χρηματοδότηση για να περάσουν στη φάση των κλινικών δοκιμών σε ανθρώπους.