ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΑΙΩΝΟΒΙΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟ

Ο φωτογράφος Tony Vaccaro έζησε έναν ολόκληρο αιώνα, αντιμετωπίζοντας μεγάλες αντιξοότητες που τον έμαθαν να γιορτάζει τη χαρά της ζωής. Το εντυπωσιακό φωτογραφικό αρχείο του το αποδεικνύει.

Στις 20 Δεκεμβρίου 2022, ο φωτογράφος Tony Vaccaro γιόρτασε τα 100ά του γενέθλια, με ένα πάρτι έκπληξη που διοργάνωσαν οι δικοί του στο αγαπημένο του ιταλικό εστιατόριο στη Νέα Υόρκη. Πέρα από όλα όσα είχε κάνει στη ζωή του, θα μπορούσε να πει κανείς πως ήταν κάτοχος ενός παράξενου όσο και άτυπου «ρεκόρ»: Ήταν ο μόνος άνθρωπος που είχε συμμετάσχει ως στρατιώτης στην απόβαση της Νορμανδίας, τον Ιούνιο του 1944, είχε τραυματιστεί δυο φορές στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και είχε καταφέρει να ανακάμψει από Covid-19 επίσης δυο φορές, το 2020 και το 2022!

Στα τέλη του περασμένου Νοεμβρίου είχε υποβληθεί σε επείγουσα χειρουργική επέμβαση για επιπλοκές από έλκος. Λίγο πριν κλείσει τα 100 είχε αναρρώσει και μπόρεσε να παρευρεθεί σε μια επετειακή έκθεση προς τιμήν του στη Monroe Gallery of Photography, που διαθέτει κατ’ αποκλειστικότητα τις φωτογραφίες του.

Ο Tony Vaccaro έφυγε τελικά από τη ζωή 8 ημέρες αφότου έκλεισε τα 100, αφήνοντας πίσω του όχι μόνο ένα πλούσιο φωτογραφικό αρχείο, αλλά και μια συναρπαστική προσωπική ιστορία.

Γυναίκα και λουλούδια, σε φωτογραφική σύνθεση εμπνευσμένη από τη ζωγραφική του Degas. Νέα Υόρκη, 1960. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

Όπως είχε πει, η τέχνη του ήταν το αντίδοτο για ό,τι απάνθρωπο είχε δει και είχε βιώσει, ενώ δεν έπαψε ποτέ να διατηρεί την αισιοδοξία του.

H Peggy Guggenheim στη Βενετία, 1986. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

«Ο άνθρωπος είναι ένα εκπληκτικό πλάσμα», είχε πει κάποτε. «Έχουμε δημιουργήσει τόσα πολλά: την τηλεόραση, τη φωτογραφία, μνημεία, λεωφόρους. Η Γη κατά τη γνώμη μου είναι ένας παράδεισος, δεν υπάρχει αμφιβολία. Θα ήθελα η ανθρωπότητα να καταργήσει τα κράτη και να ενωθεί όλη η υφήλιος σε ένα έθνος, έναν κόσμο».

O Tony Vaccaro στη Νέα Υόρκη, 1960. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

Όσο για το μυστικό της μακροζωίας του, το απέδιδε στον εξής συνδυασμό: «τυφλή τύχη, αποφασιστικότητα, κόκκινο κρασί και σοκολάτα»!

Μοντέλο με καπέλο που μοιάζει με το κτίριο του Μουσείου Guggenheim στο φόντο. Νέα Υόρκη, 1960. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

Τα δύσκολα παιδικά χρόνια

Το πλήρες ονοματεπώνυμό του ήταν Michelantonio Celestino Onofrio Vaccaro και είχε γεννηθεί το 1922 στην αμερικανική πολιτεία της Πενσυλβάνια. Οι περιπέτειές του άρχισαν από όταν ήταν πολύ μικρός: απειλούμενη από τη Μαφία, η οικογένειά του αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις ΗΠΑ και να επιστρέψει σε χωριό της Ιταλίας.

Η ηθοποιός και χορεύτρια Gwen Verdon, φωτογραφημένη για το περιοδικό LOOK. Νέα Υόρκη, 1953. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

Σε ηλικία 8 ετών, ο Tony Vaccaro είχε χάσει και τους δύο γονείς του και κατάληξε υπό την κηδεμονία συγγενών που μόνο καλά δεν του φέρθηκαν.

Ο Fellini στα γυρίσματα της ταινίας «La Dolce Vita». Ιταλία, 1969. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

«Ο θείος μου και η γυναίκα του δεν είχαν ποτέ δικά τους παιδιά και δεν ήξεραν τι έπρεπε να κάνουν», είχε πει σε συνέντευξή του. «Γι’ αυτό και με τιμωρούσαν καθημερινά. Ήμουν μελανιασμένος για μια δεκαπενταετία, μέχρι που κατατάχτηκα στον στρατό. Με έβλεπε ο κόσμος και ρωτούσε “Τι έπαθες, παιδί μου;” και δεν μπορούσα να πω την αλήθεια, ότι με έδερναν για ό,τι έκανα λάθος».

Κάπου στα 10 του είχε αρχίσει να τραβάει φωτογραφίες.

Η Eartha Kitt σε πρόβα με τον Givenchy. Ο Tony Vaccaro διακρίνεται στα δεξιά, μέσα από τον καθρέφτη. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

Ο Tony Vaccaro στον πόλεμο

Με το ξέσπασμα του Δεύτερου Παγκόσμιου, η Αμερικανική Πρεσβεία στη Ρώμη έδωσε εντολή επιστροφής στις ΗΠΑ και ο Tony Vaccaro εγκαταστάθηκε με τις αδελφές του στην πολιτεία της Νέας Υόρκης.

Κομπάρσοι στο πλατό των γυρισμάτων της ταινίας «8 1/2», του Fellini. Ιταλία, 1962. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

Στα 18 του ήθελε να γίνει γλύπτης, ήταν όμως και μέλος της φωτογραφικής λέσχης του σχολείου του. Εκεί, ο δάσκαλος και μέντοράς του, Bertram Lewis, τον έπεισε ότι ήταν «γεννημένος φωτογράφος».

Ο Tony Vaccaro καθισμένος στο φτερό αεροπλάνου, 1945. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

Σε ηλικία 21 ετών επιστρατεύτηκε και φεύγοντας για το μέτωπο πήρε μαζί τη φωτογραφική του μηχανή. Η μεραρχία του αναχώρησε για τη Νορμανδία την πρώτη μέρα της απόβασης και έφτασε εκεί στις 28 Ιουνίου 1944. Για τις επόμενες 272 ημέρες ο Tony Vaccaro πολεμούσε στην πρώτη γραμμή και φωτογράφιζε με κάθε ευκαιρία.

Ηττημένος στρατιώτης. Φρανκφούρτη, 1947. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

«Ήξερα ότι είχα την ευκαιρία να αφηγηθώ στο μέλλον ό,τι συνέβαινε τότε», είχε εξηγήσει. «Είχα διαφύγει από τη φασιστική Ιταλία το 1939, οπότε γνώριζα πώς ο φασισμός κατέστρεφε ζωές. Οι συμπολεμιστές μου δεν ήξεραν τι γινόταν. Δεν ήξεραν πραγματικά γιατί πηγαίναμε στην Ευρώπη. Ήταν αφελείς. Κανείς δεν τους το είχε εξηγήσει ποτέ. Έπρεπε να τραβήξω φωτογραφίες».

«Λευκός θάνατος», η σωρός του στρατιώτη Henry Irving Tannebaum στο χιόνι. Βέλγιο, 1945. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

Τον Δεκέμβριο του 1944 μπήκε στη Γερμανία ως μέλος διμοιρίας πληροφοριών. Μετά τη λήξη του πολέμου, παρέμεινε για κάποια χρόνια στη χώρα, καταγράφοντας φωτογραφικά την ανοικοδόμησή της.

Το φιλί της απελευθέρωσης: Ο λοχίας Gene Costanzo φιλάει ένα κοριτσάκι, σε μια αυθόρμητη εκδήλωση χαράς στη Γαλλία. 15 Αυγούστου 1945. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

Πίσω στις ΗΠΑ

Επιστρέφοντας στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 1950, ο Tony Vaccaro άρχισε να δουλεύει ως φωτογράφος για λογαριασμό μεγάλων περιοδικών της εποχής, όπως το Flair, το Life, το Harper’s Bazaar, το Newsweek και το Town and Country.

Φωτογράφιση μόδας στη Φινλανδία, 1965. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

Μετά τα σκοτάδια του πολέμου, εστίαζε πια στη χαρά της ζωής, κάνοντας φωτογραφίσεις μόδας και απαθανατίζοντας προσωπικότητες που έγραψαν ιστορία στον τομέα τους, από τον Pablo Picasso, τον Marcel Duchamp και την Georgia O’Keeffe μέχρι τη Marlene Dietrich, τη Sophia Lauren και την Grace Kelly.

Η ζωγράφος Georgia O'Keeffe κρατώντας έναν πίνακά της. Νέο Μεξικό, 1960. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

Οι Ιταλοί του απέδωσαν το προσωνύμιο «Il Maestro» και απέσπασε πολυάριθμα βραβεία και διακρίσεις. Από το 1970 μέχρι το 1980 δίδαξε φωτογραφία στο Cooper Union της Νέας Υόρκης και το 1982 αποσύρθηκε από την ενεργό δράση.

Οι Δίδυμοι Πύργοι στη Νέα Υόρκη, 1979. © Tony Vaccaro / Courtesy Monroe Gallery of Photography

Έκτοτε, η δουλειά του έχει παρουσιαστεί σε εκθέσεις ανά τον κόσμο και έχει γίνει αντικείμενο δέκα βιβλίων, ενώ η ιστορία του έχει γίνει θέμα δύο ταινιών ντοκιμαντέρ. Το τελευταίο από αυτά θα κάνει πρεμιέρα μέσα στo 2023.