ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΑΡΔΕΝΙΑ ΣΑΣ

Η γαρδένια θέλει κόπο και τρόπο, αλλά κυρίως τον ιδανικό χώρο για να χαρίσει στον φροντιστή της τα εντυπωσιακά σε όψη και άρωμα άνθη της. Είστε έτοιμοι να την υπηρετήσετε κάνοντάς της όλα τα χατίρια;

Tο ‘χω καημό να μου φτουρήσει μια γαρδένια. Κι αν και «green finger» –ό, τι βάζω στη γη βλασταίνει– τα μάγια μου δεν πιάνουν στη βασίλισσα των καλλωπιστικών φυτών. Φύλλα που κιτρινίζουν και πέφτουν, μπουμπούκια που πάνε να ανθίσουν και το μετανιώνουν… Κάθε γαρδένια που φτάνει στα χέρια μου δεινοπαθεί. Θα καταφέρω άραγε ποτέ να φορέσω στα μαλλιά μου σαν την Αλίκη Βουγιουκλάκη στο Κλωτσοσκούφι ένα άνθος δικής μου καλλιέργειας;

Γαρδένια, η ιδιότροπη

Η πρωτοξαδέλφη της αζαλέας, της καμέλιας και της ορτανσίας δημοφιλείς μέλη όλες της οικογένειας των οξύφυλλων, ξέρει τις χάρες της: δεν είναι ίσως το ίδιο όμορφη με αυτές όταν ανθίζει, αλλά το λευκό της άνθος ξυπνάει μία αίσθηση παραπάνω: την όσφρηση ξεπερνώντας σε αίγλη –αλλά και σε ιδιοτροπία– τις άοσμες ξαδέλφες της.

Η γαρδένια δεν συμπαθεί τις αλλαγές και δεν μετακομίζει εύκολα. Όταν ο τόπος τής ταιριάξει, θέλει να ριζώσει εκεί για πάντα και γνώμη δεν της αλλάζεις. Ποιος όμως είναι ιδανικός τόπος γι αυτήν; Αν τον ήξερα πέρυσι, δεν θα έκλαιγα και την τελευταία μου γαρδένια.

iStock

Λίγο φως, παρακαλώ

Η γαρδένια δεν αγαπά τα μέρη όπου οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν χωρίς φραγμό στα πράσινα γυαλιστερά της φύλλα. Καθώς είναι ένα φυτό που διψά για υγρασία, αγαπά τα ημισκιερά μέρη με το φως να περνά φιλτραρισμένο από πάνω της. Ιδανικά, η γλάστρα της γαρδένιας μπαίνει κάτω από ένα άλλο δέντρο. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα ζήσει στη σκιά του. Κάθε άλλο: Θα «εκμεταλλευτεί» τον γείτονά της χρησιμοποιώντας τα φύλλα του ως φυσικά αντηλιακά φίλτρα.

Γιατί όμως μιλάμε για γλάστρα; Γιατί η γαρδένια δεν αγαπάει τη ρέμπελη ζωή στους κήπους, με βουνίσιο άξεστο χώμα και κάθε λογής αγριόχορτα τριγύρω της. Οπότε, ακόμη κι αν έχετε κήπο, θα τη διατηρήσετε στη γλάστρα και μάλιστα σε εκείνη που θα είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της.

Φύτευση και μεταφύτευση

Ο κόσμος πιστεύει ότι τα φυτά «στενοχωριούνται» στις μικρές γλάστρες και βιάζονται να τα μεταφυτεύσουν σε μεγάλες. Όμως οι γεωπόνοι έχουν άλλοι γνώμη: όταν το φυτό νιώθει λίγο στριμωγμένο, αναγκάζεται να αναπτύξει γερό ριζικό σύστημα και γίνεται δυνατό. Αντίθετα, αν βρεθεί σε μία πολύ μεγάλη για το μέγεθός του γλάστρα, αποδυναμώνεται.

Αυτό δεν σημαίνει ότι αφήνουμε τη γαρδένια μας να ασφυκτιά στο πλαστικό γλαστράκι του φυτωρίου για πάντα. Τη μεταφυτεύουμε επιλέγοντας το αμέσως επόμενο μέγεθος γλάστρας και ούτε γάτα ούτε ζημιά. Και δεν κάνουμε ποτέ μεταφύτευση στην καρδιά του χειμώνα, μέσα στην παγωνιά, ή στα σαραντάρια του καύσωνα. Ιδανικές περίοδοι είναι Φεβρουάριος-Μάρτιος και Σεπτέμβριος-Οκτώβριος.

iStock

Όσο για το χώμα, επιλέγουμε το ειδικό για το σόι της: τα οξύφυλλα θέλουν όξινο pH, δηλαδή καστανόχωμα ή κουμαρόχωμα.

Τι λάθος κάνουμε και η γαρδένια μας καταρρέει –κατά τη γνώμη μας– ανεξήγητα; Τοποθετούμε πιατάκι κάτω από τη γλάστρα και εμποδίζουμε την καλή αποστράγγιση. Τι πρέπει να κάνουμε; Δεν βάζουμε καθόλου πιατάκι (και βλαστημάμε λίγο για τα ίχνη της γλάστρας στο μάρμαρο) ή βάζουμε ένα τουβλάκι μεταξύ πιάτου και γλάστρας, ώστε η γλάστρα μας και η γαρδένια να παίρνει λίγο αέρα. Άλλος τρόπος να πετύχουμε τη βέλτιστη αποστράγγιση είναι να βάλουμε λίγο χαλικάκι στον πυθμένα της γλάστρας.

Ποτίστε και… ψεκάστε

Μπορεί να μην αγαπά το νερό που λιμνάζει στις ρίζες της, όμως η γαρδένια είναι ένα φυτό που αγαπά την έντονη υγρασία. Γι’ αυτό την ποτίζουμε καλά συνυπολογίζοντας πάντα τις καιρικές συνθήκες. Για παράδειγμα, δεν ποτίζουμε συχνά το φυτό μας όταν ο καιρός είναι βροχερός και τα επίπεδα υγρασίας πολύ υψηλά. Το καλοκαίρι όμως του δίνουμε και καταλαβαίνει. Όχι μόνο ποτίζουμε το χώμα, αλλά ψεκάζουμε και τα φύλλα του. Κι εδώ συναντάμε πάλι την πριγκίπισσα «δυσκολούλα»: Το σκληρό νερό με τα πολλά άλατα δεν της ταιριάζει. Το μαγικό φίλτρο για την ευζωία της είναι το καθαρό βρόχινο νερό. Αν δηλώνετε αιώνιος θαυμαστής της, αποδείξτε το: συλλέξτε το νερό της βροχής και ποτίστε τη με αυτό.

Η γαρδένια διψάει και για λίπασμα

Η άνοιξη και το φθινόπωρο είναι οι εποχές της λίπανσης, προκειμένου η γαρδένια να αποδώσει υγιή και μοσχοβολιστά άνθη. Με τις οδηγίες του γεωπόνου χρησιμοποιήστε ένα πλήρες λίπασμα ειδικό για οξύφυλλα φυτά, που θα δώσει στη γαρδένια σας άζωτο, φώσφορο και κάλλιο και θα τη βοηθήσει να έχει τη μέγιστη δυνατή διάρκεια ανθοφορίας. Να θυμάστε ότι η περίοδος της έντονης ανθοφορίας είναι η άνοιξη, αν και η φύση προνόησε για μία δεύτερη δόση το φθινόπωρο. Το καλοκαίρι τα άνθη μειώνονται, αλλά όχι δραματικά εάν η γαρδένια έχει λιπανθεί επαρκώς.

iStock

Σιδερένια!

Η γαρδένια θέλει σίδηρο. Εξ ου και τα καρφιά στο χώμα, που συνήθιζαν να παραχώνουν οι παλιές νοικοκυρές στις γλάστρες για να «σιδερώσουν» το αγαπημένο τους φυτό. Σήμερα, αντί για τενεκέδες, καρφιά και πρόκες, η γαρδένια θα πάρει ό,τι χρειάζεται από ειδικά σκευάσματα. Πώς καταλαβαίνουμε ότι έχει έλλειψη σιδήρου; Οι κορυφές των φύλλων κιτρινίζουν και τα άνθη συχνά πέφτουν. Και αυτό μπορεί να σημαίνει την αρχή του τέλους για το αγαπημένο σας φυτό. Οπότε εφαρμόστε ένα σκεύασμα σιδήρου μαζί με το λίπασμα την άνοιξη και το φθινόπωρο.

Όσο για αρρώστιες; Σε γενικές γραμμές δεν αρρωσταίνει εύκολα και όταν κολλήσει κάτι το ξεπερνάει γρήγορα με τη βοήθεια της επιστήμης. Αν παρατηρήσετε τη «βαμβακάδα» ανάμεσα στους μίσχους της, κόψτε το προσβεβλημένο κλαδάκι και γραμμή για τον γεωπόνο. Το πιθανότερο είναι να σας προτείνει ψεκασμό με «θερινό πολτό», ένα ήπιο αλλά αποτελεσματικό εντομοκτόνο. Άλλος εχθρός της γαρδένιας είναι η μελίγκρα, η οποία αντιμετωπίζεται με πολλούς τρόπους, λιγότερο ή περισσότερο φυσικούς.

Τελευταία μυστικά

• Πριν εγκαταστήσετε την καινούργια σας γαρδένια, που την καλωσορίζετε λαμπερή και ανθισμένη από το φυτώριο, προσανατολιστείτε και τοποθετήστε τη οπουδήποτε αλλού εκτός από τον βορρά. Καθώς είναι ένα υγροθερμικό φυτό που αγαπά τη ζέστη κα την υγρασία, ο βοριάς θα την παγώσει και θα τη στεγνώσει.
• Προφυλάξτε την από το κρύο είτε σκεπάζοντάς τη με το ειδικό πανί προστασίας που πωλείται στα φυτώρια, είτε «σφηνώνοντάς» την ανάμεσα σε άλλα φυτά που θα της προσφέρουν προστασία. Αν όμως μένετε σε περιοχές με μεγαλύτερο υψόμετρο και συνεπώς εντονότερο κρύο, βάλτε τη μέσα επιλέγοντας ένα σημείο μακριά από εστίες θέρμανσης και παράθυρα απ’ όπου το φως θα πέφτει κατευθείαν επάνω στα φύλλα της.
• Επιλέξτε σωστά: Αν και υπάρχουν πολλές ποικιλίες γαρδένιας στην αγορά θα βρείτε τις ιταλικές και εκείνες που έρχονται φρέσκιες φρέσκιες από τον Βόλο. Αν και η ιταλική είναι πιο εντυπωσιακή λόγω του τεράστιου άνθους της, είναι πολύ ευαίσθητη. Αγνοήστε το ιταλικό της ταμπεραμπέντο λοιπόν και επιλέξτε ελληνικά υιοθετώντας μία βολιώτικη γαρδένια: Καλλιεργείται σε εξωτερικές συνθήκες, που την κάνουν πιο ανθεκτική.
• Να θυμάστε ότι, αντίθετα με άλλα φυτά, που όταν ανθίζουν θέλουν πολύ φως, η γαρδένια «θαμπώνεται» και ρίχνει τα μπουμπούκια της. Αν δηλαδή λιπαίνετε και ποτίζετε σωστά και βλέπετε τα μπουμπούκια στο έδαφος, δοκιμάστε να τη μεταφέρετε σε ένα πιο σκιερό μέρος.
• Τέλος, κρεμάστε ένα σκόρδο κάπου ανάμεσα στα φύλλα της. Γιατί εμένα σίγουρα μου τις ματιάζουν!

Ευχαριστούμε τη γεωπόνο Δέσποινα Παυλή.