ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΜΙΑ ΑΛΛΕΡΓΙΑ

Μερικές φορές, πίσω από μια φαινομενικά αθώα αλλεργία –που όμως επιμένει– μπορεί να κρύβεται μια αιτία που δεν είχες ψάξει. Όπως το σύνδρομο ενεργοποίησης μαστοκυττάρων, μια διαταραχή υπερ-αντίδρασης του ανοσοποιητικού, που αντιμετωπίζεται με θεραπεία και διατροφή.

Το σύνδρομο ενεργοποίησης μαστοκυττάρων ή MCAS είναι μια διαταραχή που προκαλείται από μια υπερ-αντιδραστική απόκριση μιας ομάδας κυττάρων που είναι γνωστά ως μαστοκύτταρα.

Τα μαστοκύτταρα είναι εξειδικευμένα ανοσοκύτταρα που χρησιμεύουν στον οργανισμό ως ένα είδος συστήματος συναγερμού. Τι μπορεί να τα κάνει να αντιδράσουν υπερβολικά και πώς αυτό θα εκφραστεί στο σώμα;

Μαστοκύτταρα: υπερασπιστές του ανοσοποιητικού

Τα μαστοκύτταρα ανήκουν στην οικογένεια των λευκών αιμοσφαιρίων. Όπως τα περισσότερα λευκά αιμοσφαίρια, τα μαστοκύτταρα ανήκουν στο ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθούν στην υπεράσπιση του οργανισμού ενάντια σε βακτήρια και άλλα μικρόβια.

Σε αντίθεση όμως με άλλα λευκοκύτταρα, τα (φυσιολογικά) μαστοκύτταρα δεν βρίσκονται στο περιφερικό αίμα, αλλά στους ιστούς διαφόρων οργάνων, όπως ο πνεύμονας, το δέρμα ή το γαστρεντερικό, όπου «κατοικούν» για πολλούς μήνες ή ακόμη και χρόνια.

iStock

Όταν τα μαστοκύτταρα ανιχνεύουν έναν ξένο εισβολέα, απελευθερώνουν έναν καταρράκτη προφλεγμονωδών μορίων σηματοδότησης, σε μια διαδικασία γνωστή ως αποκοκκίωση. Αυτά τα μόρια προκαλούν φλεγμονή και ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα.

Υπό κανονικές συνθήκες, αφού ενεργοποιηθεί μια φλεγμονώδης απόκριση, η απειλή εξουδετερώνεται και στη συνέχεια το σώμα μειώνει τα επίπεδα της φλεγμονής για να επιστρέψει στην ομοιόσταση.

Τι συμβαίνει στο σύνδρομο ενεργοποιήσης μαστοκυττάρων

Στο σύνδρομο ενεργοποίησης μαστοκυττάρων, τα μαστοκύτταρα δυσλειτουργούν. Απελευθερώνουν πάρα πολλούς προφλεγμονώδεις μεσολαβητές πάρα πολύ συχνά, δημιουργώντας μια μαζική και διαρκή αύξηση της φλεγμονής. Και κάπως έτσι δημιουργείται μια σειρά από δύσκολα και ενοχλητικά συμπτώματα.

Συνήθως, οι ασθενείς με MCAS παρουσιάζουν συμπτώματα αναφυλαξίας που περιλαμβάνουν δύο ή περισσότερα συστήματα οργάνων. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, καταγράφεται αναφυλακτικό σοκ. Άλλα συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται στο σύνδρομο ενεργοποίησης μαστοκυττάρων, αλλά να αποδίδονται αλλού είναι:

• Έξαψη, κνίδωση, κνησμός, πρήξιμο
• Πεπτικές διαταραχές, ναυτία, έμετος, διάρροια, κοιλιακές κράμπες, φούσκωμα
• Πτώση της αρτηριακής πίεσης, γρήγορος παλμός, λιποθυμία
• Βήχας, συριγμός, δύσπνοια, αυξημένη παραγωγή βλέννας
• Brain fog, άγχος, πονοκέφαλοι, δυσκολία συγκέντρωσης, αϋπνία, ίλιγγος

Πώς γίνεται η διάγνωση

iStock

Σε αντίθεση με τη διάγνωση «αναφυλαξία», η διάγνωση MCAS πρέπει να βασίζεται σε σταθερή επιβεβαίωση ότι τα μαστοκύτταρα εμπλέκονται ουσιαστικά στην αντίδραση υπερευαισθησίας. Η πιο σαφής ένδειξη πως ένα συμβάν σχετίζεται με την ενεργοποίηση των μαστοκυττάρων είναι η αύξηση της βασικής τιμής της τρυπτάσης ορού, μίας τιμής που φαίνεται στις αιμοτολογικές εξετάσεις. Η αιμοληψία πρέπει να γίνει μετά τουλάχιστον μία ημέρα μετά την επίλυση των συμπτωμάτων.

Άλλο σημαντικό κριτήριο της διάγνωσης είναι ότι ο ασθενής επωφελείται και ανακάμπτει μετά από συγκεκριμένες θεραπείες (φάρμακα που μπλοκάρουν τη δράση των μεσολαβητών των μαστοκυττάρων ή σταθεροποιητές μαστοκυττάρων). Σε κάθε περίπτωση, ένας ειδικός αλλεργιολόγος μπορεί να κάνει τη διάγνωση, ενώ στο Αττικό Νοσοκομείο Αθηνών υπάρχει ειδικό τμήμα, από το οποίο έχουν αντληθεί οι συγκεκριμένες πληροφορίες.

Αντιμετώπιση - θεραπεία

Ο γιατρός θα σας υποδείξει συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή. Υπάρχουν ωστόσο και μερικοί άλλοι τρόποι για να βοηθήσετε στη διαχείριση του συνδρόμου.

– Δίαιτα χαμηλή σε ισταμίνη

Η πιο ενδεδειγμένη είναι μια δίαιτα χαμηλή σε ισταμίνη. Η ισταμίνη είναι ένας από τους σημαντικότερους μεσολαβητές των μαστοκυττάρων που μπορεί να προκαλέσει οίδημα, κνησμό, ερυθρότητα του δέρματος, αλλά και πονοκέφαλο, ναυτία, ζάλη ή διάρροια.

Τα παρακάτω τρόφιμα περιέχουν υψηλότερα επίπεδα ισταμίνης:

• Γαλακτοκομικά που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως τυρί (ειδικά παλαιωμένο), γιαούρτι, κρέμα γάλακτος, βουτυρόγαλα και κεφίρ
• Λαχανικά που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το λάχανο τουρσί
• Κομπούχα
• Αλλαντικά ή ζυμωμένα κρέατα, όπως λουκάνικα, σαλάμι και ζυμωμένο ζαμπόν
• Κρασί, μπίρα, αλκοόλ και σαμπάνια
• Ζυμωμένα προϊόντα σόγιας, όπως τέμπε, μίσο, σάλτσα σόγιας και νάτο
• Σιτηρά που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το ψωμί με προζύμι
• Ντομάτα, μελιτζάνα, σπανάκι
• Κατεψυγμένα, παστά ή κονσερβοποιημένα ψάρια, όπως σαρδέλα και τόνος
• Αβοκάντο
• Ξίδι
• Κέτσαπ

Υπάρχει, επίσης, μια σειρά τροφίμων που προκαλούν απελευθέρωση ισταμίνης στο σώμα, όπως: η μπανάνα, τα φασόλια, η παπάγια, η σοκολάτα, τα εσπεριδοειδή, τα καρύδια, τα κάσιους, τα φιστίκια και ορισμένα πρόσθετα στα επεξεργασμένα τρόφιμα.

Unsplash Dan Dennis

– Τρόφιμα χαμηλά σε ισταμίνη είναι:

• Φρέσκο κρέας και φρέσκο ψάρι
• Μη εσπεριδοειδή φρούτα
• Αβγό
• Κόκκοι χωρίς γλουτένη, όπως κινόα και ρύζι
• Υποκατάστατα γάλακτος, όπως γάλα καρύδας και γάλα αμυγδάλου
• Φρέσκα λαχανικά, εκτός από ντομάτα, αβοκάντο, σπανάκι και μελιτζάνα
• Μαγειρικά έλαια, όπως το ελαιόλαδο

– Διαχείριση του στρες

Η Dr. Jill Carnahan, Αμερικανίδα γενική γιατρός με ερευνητικό ενδιαφέρον στις τοξικές ουσίες του περιβάλλοντος, αναφέρει ότι υπάρχουν μαστοκύτταρα που στέκονται φρουροί στις νευρικές μας απολήξεις. «Αυτό σημαίνει ότι η συναισθηματική σας κατάσταση επικοινωνεί άμεσα και επηρεάζει τα μαστοκύτταρα σας. Τα επίπεδα άγχους σας και οι επαναλαμβανόμενες σκέψεις σας μπορούν να έχουν αντίκτυπο στο ανοσοποιητικό σας σύστημα και στην αποκοκκίωση των μαστοκυττάρων».

– Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος

«Εάν το ανοσοποιητικό σας σύστημα είναι επιβαρυμένο, μπορεί να κάνει τα μαστοκύτταρα σας να αρχίσουν να αντιδρούν υπερβολικά. Αποφύγετε την υπερέκθεσή σας σε λοιμώξεις και σε περιβάλλοντα με μούχλα, καθώς και την υπερφόρτωση του οργανισμού με τοξίνες» αναφέρει η Dr. Carnahan. Εμείς να θυμίσουμε ότι η αποτοξίνωση είναι μια φυσική διαδικασία που επιτελεί ο οργανισμός και εμείς μπορούμε να τον βοηθήσουμε, κάνοντας το έργο του πιο εύκολο.