BLUE MONDAY: Η ΠΙΟ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΚΗ ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Η 3η Δευτέρα του Γενάρη θεωρείται η πιο μελαγχολική μέρα του χρόνου. Πώς ξεκίνησε η ιστορία της Blue Monday και τι ισχύει τελικά;

Είναι μέσα Γενάρη. Οι γιορτές έχουν τελειώσει. Έχουμε επιστρέψει σε δουλειές και σχολεία και βλέπουμε μακριά στον ορίζοντα την επόμενη ευκαιρία διακοπών. Οι μέρες, ναι μεν έχουν αρχίσει να μεγαλώνουν, αλλά όχι τόσο που να γίνεται αισθητό και να μας φτιάχνουν τη διάθεση. Το κρύο είναι περισσότερο και δεν προβλέπεται να σταματήσει άμεσα. Ο μήνας σού φαίνεται ατελείωτος. Κερασάκι στην τούρτα; Μόλις τελείωσε και το Σαββατοκύριακο.

Αν αυτή η Τσαγκαροδευτέρα, η τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου - αφού οι δύο προηγούμενες ήταν ακόμη φορτισμένες θετικά από το εορταστικό κλίμα που προηγήθηκε και εσύ γεμάτος/η διάθεση και ενέργεια να κατακτήσεις του στόχους σου - είχε ψυχή, θα ήταν σχεδόν μαύρη... Σωστά; Και ναι και όχι.

Μια μελαγχολική Δευτέρα σαν αυτή

Για όλους τους παραπάνω λόγους, συν τα χρέη που ίσως άφησαν πίσω τους οι υπερκαταναλωτικές γιορτές, αυτή η Δευτέρα έχει οριστεί ως Blue Monday. Άλλοι το παίρνουν κυριολεκτικά και την αποκαλούν «καταθλιπτική» και άλλοι τη θεωρούν απλώς μελαγχολική.

iStock

Με τους πρώτους δεν θα μπορούσαμε να ταυτιστούμε, αφού η κατάθλιψη είναι μια ψυχική νόσος, διαφέρει σίγουρα από τη θλίψη και δεν θα μπορούσε μια μέρα να φέρει έναν τέτοιο χαρακτηρισμό. Την κατάθλιψη τη βιώνει ο καθένας διαφορετικά και όποια στιγμή του χρόνου του τύχει. Τι γίνεται με τη μελαγχολία όμως; Είναι αυτή η Δευτέρα η πιο μελαγχολική μέρα του χρόνου κατά γενική ομολογία;

Ο μαθηματικός τύπος που οδηγεί στη μελαγχολική Δευτέρα του χρόνου

Συνυπολογίζοντας παράγοντες όπως ο καιρός (W), τα έσοδα (D), τα χρέη (d), ο χρόνος που έχει περάσει από τα Χριστούγεννα (T), o χρόνος από την αποτυχία υλοποίησης των αποφάσεων για το νέο έτος (Q), τα χαμηλά επίπεδα κινήτρων (Μ) και η ανάγκη για δράση (Na), ο καθηγητής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Cardiff Dr. Cliff Arnall έφτιαξε έναν μαθηματικό τύπο [W+(D-d)]xTQ/MxNA, βάσει του οποίου κατέληξε στο συμπέρασμα της Blue Monday το 2005.

Η ιδέα όμως ξεκίνησε το 2000 από μια διαφήμιση στη Μεγάλη Βρετανία για το ταξιδιωτικό γραφείο Sky Travel. Στόχος της καμπάνιας ήταν να πείσει τους καταναλωτές να κλείσουν μέσα στον Γενάρη τις καλοκαιρινές τους διακοπές, γι' αυτό και προέτρεπε: «κλείστε σήμερα τις διακοπές σας και διώξτε τη στενοχώρια»... των σκούρων ημερών της εποχής, θα συμπληρώσουμε.

Έκτοτε πολλοί έχουν κατηγορήσει τον Arnall. Άλλοι ότι εξυπηρετεί ένα μαρκετινίστικο κόλπο, άλλοι ότι δεν είναι επιστημονική η προσέγγισή του, διότι δεν μπορεί μια μέρα να φέρει τον χαρακτηρισμό μιας ψυχικής νόσου, άλλοι ότι προδιαθέτει τον κόσμο να έχει κακή διάθεση...

Ο ίδιος έχει απολογηθεί για την τελευταία κατηγορία, λέγοντας ότι ποτέ δεν είχε πρόθεση να «ρίξει» την ψυχολογία του κόσμου, αντιθέτως ήθελε να τους παρακινήσει να αναλάβουν δράση και να βρουν κίνητρα μέσα σε μια δύσκολη εποχή του χρόνου.

iStock

Η εποχική κατάθλιψη και τι θα μπορούσες να κάνεις

Η εποχική κατάθλιψη είναι φαινόμενο υπαρκτό και επιστημονικά αναγνωρισμένο. Είναι γνωστή διεθνώς ως SAD (Seasonal Affective Disorder) και εμφανίζεται κατά τις μεταπτώσεις του κλίματος, με τις αλλαγές στην ποσότητα του ηλιακού φωτός να διαφοροποιούν τις συγκεντρώσεις βασικών ορμονών, όπως η σεροτονίνη (πολύ σημαντική για τη διατήρηση της ισορροπημένης διάθεσης) και η μελατονίνη (η έκκρισή της προκαλεί την υπνηλία).

Συνεπώς οι χειμωνιάτικες μέρες ίσως να είναι πιο blue για αρκετούς, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο. Στην Ιατρική Σχολή του Yale, μάλιστα, υπάρχει η Winter Depression Research Clinic, που είναι επιφορτισμένη με τη μελέτη του φαινομένου.

Τη μία και μοναδική πιο γκρίζα ημέρα του χρόνου όμως είναι μάλλον δύσκολο να την εντοπίσεις. Και ακόμη κι αν τη βρεις, δύσκολα θα αποκτήσεις κίνητρα με αυτή την αφορμή.

Αν πάλι, σκέφτεσαι πώς να μην πέσεις ψυχολογικά αυτό το διάστημα, μπορείς να καλλιεργήσεις τα στοιχεία εκείνα στον χαρακτήρα σου τα οποία θεωρητικά σώζουν από την κατάθλιψη. Αν αυτό σου φαίνεται too much, ένας οδηγός για movie nights στο σπίτι, δεν αποκλείεται να σου φανεί χρήσιμος.