Ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλάζει τον Κόσμο;

Το νέο βιβλίο του Σταύρου Λυγερού και του Σωτήρη Δημόπουλου εξηγεί πώς ο πόλεμος στην Ουκρανία θα αλλάξει ποιοτικά τον κόσμο.

Είχα πέσει με τα μούτρα στο βιβλίο του Πασκάλ Μπρυκνέρ «Ένας σχεδόν τέλειος ένοχος», όταν μου χτύπησε την πόρτα ακόμη ένα φρέσκο πόνημα. Τίτλος: «Γιατί ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλάζει τον Κόσμο». Και από κάτω, στο εξώφυλλο: «Οι περίπλοκες σχέσεις Ουκρανών-Ρώσων στην Ιστορία».

Δεν είχα καμία διάθεση να αφήσω τον χειμαρρώδη Μπρυκνέρ στην άκρη και να διαβάσω χρονιάρες μέρες για το αιματόεν έλκος της Ουκρανίας. Όμως ήθελα –από περιέργεια– να δω πώς τεκμηριώνεται το απόλυτον του τίτλου περί αλλαγής του Κόσμου, αλλά και να ενισχύσω τις –υποφωτισμένες μέσα μου– σχέσεις των Ουκρανών με τους Ρώσους.

Ζήτησα συγγνώμη από τον Μπρυκνέρ και ρίχτηκα στο διάβασμα του βιβλίου που συνέγραψαν ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Σταύρος Λυγερός και ο πανεπιστημιακός Σωτήρης Δημόπουλος (εκδ. Πατάκη).

Ουσιαστικά πρόκειται για δύο βιβλία σε ένα, που αλληλοσυμπληρώνονται, καθώς τα σημερινά αιματηρά γεγονότα μετά τη ρωσική εισβολή «αποκτούν ερμηνευτική πληρότητα, εντασσόμενα στο ιστορικό πλαίσιό τους». Ναι, αυτό αναφέρεται προλογικώς. Και επιβεβαιώνεται πλήρως από την ανάγνωση του καλογραμμένου βιβλίου.

ΓΙΑΤΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Εκδόσεις Πατάκη

Αγόρασέ το

Public.gr

Το διάβασα απνευστί. Και συμφώνησα πλήρως με το συμπέρασμα της πρώτης μελέτης, γραμμένης από τον εξαιρετικό συνάδελφο και φίλο, Σταύρο Λυγερό. Πάρτε μια γεύση:

«Αυτός ο πόλεμος, όποια κι αν είναι η κατάληξη, θα αλλάξει ποιοτικά το διεθνές σύστημα. Ο Κόσμος θα είναι γεωπολιτικά και γεωοικονομικά διαφορετικός. Είναι ορατή διά γυμνού οφθαλμού η διαδικασία μετάβασης από τη σημερινή παγκοσμιοποίηση σε έναν νέο διπολισμό, όπου στη μία πλευρά θα είναι η Δύση και στην άλλη το αναδυόμενο ευρασιατικό πλαίσιο».

iStock

Εννοείται ότι στη μελέτη του Λυγερού παρατίθεται πληθύς στοιχείων και σχολίων για το πεδίο των μαχών, τις σχέσεις της Ρωσίας με τις ΗΠΑ και την Κίνα, τις κυρώσεις, την εμπλοκή της χώρας μας, τη στάση των δυτικών συστημικών ΜΜΕ κ.ά.

Οι περίπλοκες σχέσεις

Στη δεύτερη, εξίσου ενδιαφέρουσα μελέτη, που μιλάει για τις σχέσεις Ουκρανών-Ρώσων, ο Σωτήρης Δημόπουλος σημειώνει εισαγωγικώς:

«Όπως κανένας πόλεμος δεν πρέπει να δικαιολογείται για ιστορικούς λόγους, έτσι και το ιστορικό παρελθόν δεν επιτρέπεται να διαστρεβλώνεται λόγω ενός πολέμου».

Παράγραφος-κλειδί ετούτη που μόλις παραθέσαμε, καθώς ο ποταμός ιστορικών στοιχείων για την ακανθώδη σχέση Ρώσων-Ουκρανών υπηρετεί πλήρως αυτό που η επιστήμη της ιστορίας καλείται να διαφυλάξει: την αντικειμενικότητα.

iStock

Διαβάζοντας τον Δημόπουλο διαπίστωσα ότι ξέρω πολύ λίγα για την Ουκρανία, τους Ρώσους, τους Σλάβους, τον Ελληνισμό της Αζοφικής, τις συγκρούσεις κρατών, εθνοτήτων και εθνικισμών στην ευρύτερη περιοχή.

Κι αυτά που ήξερα, με εξαίρεση τον μεγάλο λιμό το 1932 και τις σύγχρονες εξελίξεις στην Ουκρανία (από την «Πορτοκαλί Επανάσταση» μέχρι την προσάρτηση της Κριμαίας και τη ρώσικη εισβολή) δεν έφταναν για να κατανοήσω τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα σ’ αυτό το πυρακτωμένο σημείο του πλανήτη.

Πήρα, λοιπόν, το νήμα και από τον 9ο αιώνα, στον οποίο αναδύθηκε το κράτος των Ρως του Κιέβου, έφτασα στα σημερινά. Ήταν ένας λουτήρας πολύτιμης γνώσης, που μου επέτρεψε να συνθέσω δημιουργικά το ρωσο-ουκρανικό παζλ.

Το βιβλίο, και στα δύο μέρη του, πέραν του ότι είναι καλογραμμένο, συντίθεται από ενότητες και μικρά κεφάλαια που διευκολύνουν πολύ την ανάγνωση.

Όταν ολοκλήρωσα το διάβασμα και επέστρεψα στο ζόρικο βιβλίο του Μπρυκνέρ, ένιωσα πλουσιότερος. Είμαι βέβαιος ότι το ίδιο θα αισθανθείτε κι εσείς κολυμπώντας στα ταραγμένα νερά του σήμερα και των αιώνων…

ΥΓ.: Παραλίγο να το ξεχάσω: Το βιβλίο του Μπρυκνέρ «Ένας σχεδόν τέλειος ένοχος» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση του Ανδρέα Παππά.