ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΜΗΝ ΝΙΩΘΕΙΣ ΑΣΧΗΜΑ ΑΝ ΕΧΕΙΣ ΑΔΙΑΒΑΣΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΣΟΥ

Οι Ιάπωνες το ονομάζουν «tsundoku», ενώ το φαινόμενο έχει επίσης χαρακτηριστεί και «αντιβιβλιοθήκη». Το να συγκεντρώνεις αδιάβαστα βιβλία στη βιβλιοθήκη σου δεν είναι τόσο κακό όσο ίσως πίστευες και σίγουρα δεν χρειάζεται να νιώθεις τύψεις γι' αυτό.

Πολλές φορές έχω σκεφτεί ότι θα έπρεπε να κάνω ένα ξεκαθάρισμα στη βιβλιοθήκη μου, διαχωρίζοντας τα βιβλία που έχω διαβάσει με εκείνα που δεν έχω προλάβει ακόμα να ξεφυλλίσω. Συχνά διαβάζω τα ίδια ξανά και ξανά. Πολλές φορές αναρωτιέμαι γιατί εξακολουθώ να αγοράζω καινούργια ενώ υπάρχουν αρκετά στα ράφια της βιβλιοθήκης μου που περιμένουν υπομονετικά τη σειρά τους.

Ανακουφίστηκα όταν διάβασα αυτό που ο στατιστικός Nassim Nicholas Taleb ονομάζει «αντιβιβλιοθήκη». Πρόκειται για όρο που αντιπροσωπεύει όλα τα αδιάβαστα βιβλία που έχουμε στα σπίτια μας και τα οποία, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν είναι σημάδια διανοητικής ανεπάρκειας, αλλά ακριβώς το αντίθετο!

Το παράδειγμα του Ουμπέρτο Έκο

Σύμφωνα με τον Taleb, ο συγγραφέας και μελετητής Ουμπέρτο Έκο είχε στην προσωπική του βιβλιοθήκη 30.000 βιβλία! Όπως διαβάζουμε, όταν ο Έκο φιλοξενούσε επισκέπτες, εκείνοι θαύμαζαν το μέγεθος της βιβλιοθήκης του και υπέθεταν ότι αντιπροσώπευε τις γνώσεις του Ιταλού φιλόσοφου, οι οποίες ήταν σαφώς αξιοθαύμαστες. Ωστόσο, σύμφωνα με τη θεωρία του Taleb, η βιβλιοθήκη του Έκο δεν ήταν ογκώδης επειδή εκείνος είχε διαβάσει όλα αυτά τα βιβλία, αλλά επειδή επιθυμούσε να διαβάσει πολύ περισσότερα.

Ο ίδιος ο Έκο έχει γράψει σε άρθρο του ότι ακόμη κι αν διαβάζαμε ένα βιβλίο την ημέρα, θα διαβάζαμε μόνο 365 το χρόνο, περίπου 3.600 σε δέκα χρόνια, και ανάμεσα στην ηλικία των 10 και των 80 ετών θα έχουμε διαβάσει μόνο (!) 25.200 βιβλία.

iStock

Τι είναι η «αντιβιβλιοθήκη»

Όπως διαβάζουμε σε σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα Big Think, ο Taleb αντλώντας έμπνευση από τον Έκο έγραψε για τα διαβασμένα βιβλία ότι «είναι πολύ λιγότερο πολύτιμα από τα αδιάβαστα». Καθώς μεγαλώνουμε, λέει ο Taleb, θα συγκεντρώνουμε περισσότερες γνώσεις και περισσότερα βιβλία και ο αυξανόμενος αριθμός των αδιάβαστων βιβλίων στα ράφια θα μας κοιτάζει «απειλητικά». «Όσο περισσότερα γνωρίζετε, τόσο μεγαλώνουν οι στοίβες των αδιάβαστων βιβλίων. Ας ονομάσουμε αυτή τη συλλογή αδιάβαστων βιβλίων "αντιβιβλιοθήκη"», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ουσιαστικά, η έννοια της αντιβιβλιοθήκης ανατρέπει την τάση που έχουμε ως άνθρωποι να υπερεκτιμούμε την αξία όσων γνωρίζουμε και να υποτιμούμε την αξία όσων δεν γνωρίζουμε. Επιπλέον, αυτές οι ανεξερεύνητες ιδέες είναι που μας ωθούν να συνεχίσουμε να διαβάζουμε και να μαθαίνουμε, αλλά και να μην εφησυχάζουμε ποτέ στην ιδέα ότι γνωρίζουμε αρκετά.

iStock

Οι Ιάπωνες το λένε «tsundoku»

Ορισμένοι έχουν εκφράσει τις αντιρρήσεις τους για τη χρήση της λέξης «αντιβιβλιοθήκη», δηλώνοντας την προτίμησή τους για τον ιαπωνικό όρο «tsundoku». Tsundoku είναι η ιαπωνική λέξη για τη στοίβα (ή τις στοίβες) βιβλίων που έχουμε αγοράσει αλλά δεν έχουμε διαβάσει. Η λέξη συνδυάζει στοιχεία από το tsunde-oku (=αφήνοντας τα πράγματα να συσσωρεύονται) και το dukosho (=διαβάζοντας βιβλία). Χρονολογείται στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν τη χρησιμοποιούσαν για δασκάλους που είχαν βιβλία αλλά δεν τα διάβαζαν. Ωστόσο, σήμερα ο όρος φαίνεται να μη φέρει κανένα στίγμα στην ιαπωνική κουλτούρα.

Μελέτες έχουν δείξει ότι η κατοχή βιβλίων και το διάβασμα συνήθως πάνε χέρι-χέρι. Μια μελέτη του 2018, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι τα παιδιά που μεγάλωσαν σε σπίτια με 80 έως 350 βιβλία παρουσίασαν ως ενήλικες βελτιωμένες δεξιότητες γραμματισμού, αριθμητικής και τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνίας. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι η έκθεση σε βιβλία ενισχύει τις γνωστικές ικανότητες αφού καθιστά την ανάγνωση μέρος της ρουτίνας και των πρακτικών της ζωής.

Όπως πολύ σωστά γράφει ο Kevin Dickinson στο άρθρο του στο Big Think, «είτε προτιμάτε τον όρο αντιβιβλιοθήκη, είτε tsundoku, είτε κάτι εντελώς διαφορετικό, η αξία ενός αδιάβαστου βιβλίου είναι η δύναμή του να σας κάνει να το διαβάσετε».