ΤΙ ΣΧΕΣΗ ΕΧΕΙ Η ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΜΕ ΤΟ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ

Η παχυσαρκία φαίνεται ότι ανήκει στους κύριους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ισχύουν τα ίδια δεδομένα για την Ευρώπη;

Στην Ευρώπη το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί κατά πολύ τα τελευταία χρόνια. Για να καταλάβουμε τι ακριβώς σημαίνει αυτό, αρκεί να σκεφτούμε ότι κάποιος που έχει γεννηθεί το 2002 έχει προσδόκιμο ζωής τα 77,7 έτη ενώ κάποιος που γεννήθηκε το 2019 τα 81,3 έτη.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι αφού η ηλικία είναι ο κύριος παράγοντας κινδύνου για την άνοια, η συνεχής αύξηση του προσδόκιμου ζωής και η γήρανση του πληθυσμού αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισή της. Υπολογίζεται μάλιστα ότι ο αριθμός των ατόμων με άνοια στην Ευρώπη σχεδόν θα διπλασιαστεί μέχρι το 2050 και θα ανέλθει σε 14.298.671 στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε 18.846.286 στην ευρύτερη ευρωπαϊκή περιοχή.

Ειδικότερα, στην Ελλάδα ενώ το 2018 το 1.99% του πληθυσμού είχε άνοια, το ποσοστό αυτό εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 3.95% του πληθυσμού το 2050.

Σε συμπτώματα άνοιας οδηγεί και το Αλτσχάιμερ, μια εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου που ευθύνεται για το 50-60% των περιπτώσεων άνοιας της τρίτης ηλικίας.

Ποιος είναι ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου για το Αλτσχάιμερ;

Οι επιστήμονες, μέσω ερευνών που διεξάγουν, έχουν καταλήξει σε μια σειρά τροποποιητικών παραγόντων επικινδυνότητας για το Αλτσχάιμερ. Ενδιαφέρον είναι το στοιχείο ότι ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ στις Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται να έχει μετατοπιστεί την τελευταία δεκαετία.

Το 2011, ο κυριότερος τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου ήταν η σωματική αδράνεια, ακολουθούμενη από την κατάθλιψη και το κάπνισμα. Σήμερα η παχυσαρκία έρχεται πρώτη όσον αφορά την εμφάνιση άνοιας.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι υπάρχουν πολυάριθμοι άλλοι παράγοντες που μπορεί να συμβάλουν στην εμφάνιση της νόσου, όπως είναι η κακή διατροφή. Ωστόσο, οι συνέπειες αυτών των παραγόντων κινδύνου φαίνεται να αλλάζουν συνεχώς.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Πώς επηρεάζει η παχυσαρκία

Ειδικότερα, πρόσφατη μελέτη στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξε ότι ο πιο κοινός παράγοντας κινδύνου που εντοπίστηκε σε εθνικό επίπεδο ήταν η παχυσαρκία μέσης ηλικίας, ακολουθούμενη από τη σωματική αδράνεια και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο.

Όπως σημειώνεται, αυτό δεν σημαίνει ότι η παχυσαρκία στη μέση ηλικία αποτελεί άμεση αιτία της νόσου Αλτσχάιμερ, αλλά υποδηλώνει ότι η διατήρηση υγιούς βάρους μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό.

• Ορισμένοι ερευνητές υποψιάζονται ότι η παχυσαρκία μπορεί να επηρεάσει την κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο, στέλνοντας μειωμένο οξυγόνο σε ορισμένες περιοχές.
• Άλλοι ερευνητές υποθέτουν ότι η παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια φλεγμονή στον εγκέφαλο, η οποία μπορεί να υποβαθμίσει τη λευκή ουσία και να βλάψει τις νευρικές συνδέσεις.

Τι ισχύει στην Ευρώπη;

Συνολικά, τα ευρήματα της παραπάνω έρευνας υποδηλώνουν ότι ορισμένες ομάδες ανθρώπων κινδυνεύουν περισσότερο από άλλες να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ, ίσως λόγω κοινωνικοοικονομικών, πολιτιστικών ή περιβαλλοντικών παραγόντων. Ρόλο παίζουν επίσης το φύλο, η φυλή και η εθνικότητα.

Στην Ευρώπη, αν και τα ποσοστά παχυσαρκίας είναι υψηλά, δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ή έστω να δείχνουν ότι αυτή αποτελεί τον κύριο παράγοντα κινδύνου.

Υπάρχουν τρόποι προστασίας από το Αλτσχάιμερ;

Σήμερα υπάρχει μεγάλη ελπίδα για τη θεραπεία της νόσου. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι επιστήμονες έχουν φτάσει πιο κοντά σε ένα νέο φάρμακο αλλά και σε μερικά εμβόλια που βρίσκονται σε φάση δοκιμών. Επιπλέον, έχουν επιτύχει ως ένα βαθμό την αποκωδικοποίηση της νόσου, γεγονός που μας έχει επιτρέψει να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας έτσι, ώστε να αποφύγουμε το Αλτσχάιμερ ή να καθυστερήσουμε την έλευσή του.

Τέλος, όσον αφορά τους τρόπους προστασίας από τη νόσο, συνοπτικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ένταξη της φυσικής δραστηριότητας στην καθημερινότητά μας αλλά και η υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής (ιδιαίτερα πλούσιας σε καροτενοειδή) συμβάλλουν μεταξύ άλλων στη διατήρηση της μνήμης.