7 ΜΕΡΕΣ ΣΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ ΑΡΚΟΥΝ ΓΙΑ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΠΟΥ ΣΚΕΦΤΕΣΑΙ

Ένα 7ήμερο ταξίδι στη Σενεγάλη της Αφρικής είναι αρκετό για να σε κάνει να αλλάξεις οπτική. Ένα κείμενο όμως δεν αρκεί για να περιγράψει την πραγματική εμπειρία όσων ζεις εκεί. Η Ιωάννα Σιώτη, μετά την επιστροφή της στην Ελλάδα, προσπαθεί να περιγράψει αυτά που νιώθει. Για να το κάνει χρειάστηκε να βρει νέες λέξεις.

Πάνε λίγοι μήνες που γύρισα από την Αφρική. Πάνε βδομάδες που τυχαία πέτυχα τη Μυρτώ, τη διευθύντρια του OW, στην Αθήνα μια Κυριακή. Tα είπαμε στο πόδι και λίγο πριν χωριστούμε με ρωτάει «Θες να μου γράψεις για την εμπειρία σου εκεί;». Πάει καιρός, λοιπόν, που (λέω ότι) γύρισα από αυτό το ταξίδι ζωής.

Οι αρχές Οκτώβρη του 2022 με βρίσκουν στη Σενεγάλη της Αφρικής. Για 7 μέρες θα βρίσκομαι εκεί μαζί με άλλους 46 ανθρώπους που δεν γνώριζα και από χτες και την ομάδα της ActionAid.

Φτάσαμε ως εδώ για να προσφέρουμε χέρια στην ανάπτυξη ενός Κέντρου πολλαπλών χρήσεων στην κοινότητα της Τζιλόρ, όπου κυρίως παιδιά, μα και ενήλικες, θα περνάνε δημιουργικά τον χρόνο τους, θα παίζουν, θα γυμνάζονται, θα διαβάζουν, θα ενημερώνονται, θα μαθαίνουν, θα ανταλλάζουν απόψεις, ιδέες, θα ανακαλύπτουν πράγματα και τους εαυτούς τους, θα εξελίσσονται, θα ονειρεύονται.

Μέρος της ομάδας των εθελοντών της ActionAid που βρεθήκαμε στη Σενεγάλη.

Δουλέψαμε σε ομάδες υπό ιδιαίτερες καιρικές συνθήκες – έπρεπε να ενυδατώνεσαι συχνά και να προφυλάσσεσαι από τον δυνατό ήλιο της Αφρικής. Η πιο ευχάριστη «κούραση» της ζωής μου. Συνεργαστήκαμε με ντόπιους, μας μαγείρεψαν μαζί με εθελοντές και φάγαμε κάτω από τα δέντρα.

Στο έργο που είχαμε να φέρουμε εις πέρας, η δική μου ομάδα θα έβαφε. Έτσι, βρέθηκα δίπλα σε μια κοπέλα από την κοινότητα, να ξύνουμε και να βάφουμε μια μάντρα. Ήταν γελαστή, είχε φωτεινά μάτια και μας έδινε δύναμη να δουλέψουμε κάτω από τη ζέστη και την υγρασία των 40°C.

Η Αμί, η κοπέλα με τα λαμπερά μάτια που γνώρισε η Ιωάννα στη Σενεγάλη.

Προσπαθούσαμε να συνεννοηθούμε στα γαλλικά. Σπουδάζει φιλοσοφία στο Ντακάρ και της αρέσει πολύ. Ήξερε τον Σωκράτη, τον Αριστοτέλη και τον Πλάτωνα. Αναπτύξαμε τη φιλοσοφία του βαψίματος ενός γαλάζιου τοίχου. Γελάσαμε πολύ. Στο τέλος είδαμε το έργο μας να παίρνει χρώματα. Οι επιμέρους ομάδες εντωμεταξύ είχαν ενωθεί –ο ένας βοηθούσε τον άλλον–, πιο πέρα κάποιοι χόρευαν και έπαιζαν με τα Σενεγαλάκια, άλλοι τραγουδούσαν. Η κοπέλα μάς έμαθε wolof (τοπική διάλεκτος) κι εμείς σ’ εκείνη ελληνικά.

-No του ντου;

-Μαν Ιωάννα ελ του ντου. Κι;

-Αμί. 

Κι έτσι μπήκε στη ζωή μου η Αμί και ο κόσμος της Σενεγάλης. Κι από τότε, όλα είναι αλλιώς.

Επισκεφθήκαμε με κάτι βάρκες σαν πιρόγες 2-3 νησιά και ενημερωθήκαμε για τα περιβαλλοντικά προβλήματα του πλανήτη με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι οι κάτοικοι, περπατήσαμε πάνω σε κοχύλια και κελύφη από στρείδια, είδαμε φλαμίνγκο, γιγάντια μπαομπάμπ βουτηγμένα στο νερό – θέαμα εντυπωσιακό, μα δείγμα υπερθέρμανσης.

Στιγμές από το ταξίδι στη Σενεγάλη.

Τα νησιά αυτά κινδυνεύουν να εξαφανιστούν λόγω της αύξησης της στάθμης της θάλασσας. Παιδιά αναδοχής της ActionAid που ενηλικιώθηκαν μάς καλωσόρισαν με έξαλλη χαρά, επιδείξεις στο νερό, κραυγές και φυσικά χορό. Χωρίς ρεύμα και με έλλειψη νερού, όλοι εκείνοι οι άνθρωποι έστησαν μια τεράστια γιορτή για εμάς που δεν θα ξεχάσω.

Φωτογραφία από την επίσκεψη της ομάδας των εθελοντών της ActionAid στα νησιά.

Στο ταξίδι αυτό κάποιοι από εμάς συναντήσαμε τα ανάδοχα παιδιά μας. Εγώ συνάντησα τα «δίδυμα αδέρφια» μου και τον «θείο» μου, ετών 8-11 (που έχουν ανάδοχους τη μαμά και τη γιαγιά μου αντίστοιχα). Παίξαμε μπάλα, βγάλαμε φωτογραφίες, είδαμε τα γράμματα και τις ζωγραφιές που ως τώρα έστελναν στην Ελλάδα, γελάσαμε, μιλήσαμε για τις οικογένειές μας, για τα όνειρά μας. Η φωτογραφία τους είναι από τότε στο ψυγείο μου, τους βλέπω κάθε μέρα και τους σκέφτομαι.

Η Ιωάννα Σιώτη ανάμεσα σε παιδιά της Σενεγάλης.

Γνωρίσαμε γυναίκες, δυνατές, δυναμικές και έξυπνες. Μας οδήγησαν στα χωράφια τους, μάθαμε πως έχουν δημιουργήσει την ωραιότερη τράπεζα που υπάρχει στη γη: τράπεζα σπόρων και σιτηρών. Κάθε οικογένεια δανείζεται σπόρους για να ξεκινήσει μια καλλιέργεια και μόλις το χωράφι ευδοκιμήσει επιστρέφουν τους δανεικούς και λίγους περισσότερους σπόρους στην τράπεζα. Έτσι, έχει σχεδόν εξαλειφθεί το επισιτιστικό ζήτημα ανά οικογένεια στις συγκεκριμένες περιοχές και η τράπεζα έχει ασφαλές απόθεμα.

Οι δυναμικές γυναίκες της Σενεγάλης.

Μάθαμε επίσης πώς φτιάχνουν οικολογικό κάρβουνο. Τέλεια διαδικασία! Επίσης, στις κοινότητες αυτές έχουν γίνει τεράστια άλματα για την εξάλειψη της ενδοοικογενειακής βίας και δεν γίνονται πλέον γάμοι ανηλίκων μέσω των προγραμμάτων αφύπνισης.

Από το πούλμαν, κάθε εικόνα που έβλεπες έξω από το παράθυρο και μια άλλη ιστορία. Πληθωρικό μέρος, πολλή πληροφορία, πανύψηλοι άνθρωποι, πανέμορφος λαός, ψηλά κατσίκια, κοντά γαϊδούρια, οργιώδης φύση. Όλα σε υπερθετικό βαθμό, καλά και κακά.

Εικόνες από τη Σενεγάλη.

Στο τέλος του ταξιδιού ο αποχωρισμός απρόσμενα δύσκολος, συγκίνηση με τους ντόπιους και τους εθελοντές που μοιραστήκαμε αυτή την εμπειρία. Πώς γίνεται να τους νιώθεις δικούς σου ανθρώπους; Πριν μια βδομάδα αγνοούσες την ύπαρξη τους. Δεν ξέρω, αλλά γίνεται.

Η ομάδα του βαψίματος. Ντόπιοι και εθελοντές. Ανάμεσά τους η Αμί.

Πριν τη Σενεγάλη, είχα ταξιδέψει παλιότερα στην Τανζανία. Σκεφτόμουν πως η δεύτερη φορά μου στην Αφρική θα είναι δυνατή, αλλά δεν θα εμπεριέχει το σοκ της πρώτης. Καμιά φορά έχω πλάκα...

Στην Αφρική έμαθα ότι όσο καλή διάθεση κι αν έχεις να δώσεις, στο τέλος θα πάρεις περισσότερα. Επέστρεψα πιο πλούσια, με την ουσιαστική έννοια του πλούτου, με 46+ ανθρώπους στην καρδιά μου. Πιο δυνατή. Με πείσμα ότι ο κόσμος μπορεί να αλλάξει, γιατί τον είδα να αλλάζει στις κοινότητες που επισκέφθηκα. Έχει δρόμο ακόμα, αλλά επιμονή να έχεις, όπως έχουν και οι άνθρωποι που συναντήσαμε.

Στιγμές από τη Σενεγάλη.

Η Αφρική σού θυμίζει πώς είναι να ονειρεύεσαι χρωματιστά. Είναι μια γροθιά στο στομάχι που χρειάζεσαι ενίοτε για να σταματήσεις να γκρινιάζεις, για να δεις τα πράγματα καθαρά. Ο δυτικός κόσμος μας θεωρητικά έχει τα πάντα, αλλά δεν έχει τα βασικά. Στην Αφρική είδα τα πιο ζεστά χαμόγελα, τα πιο καθαρά μάτια, καλούς, ικανούς και πανέξυπνους ανθρώπους που αξίζουν ευτυχία και που τελικά… ίσως να είναι και πιο ευτυχισμένοι από εμάς. Και κάπως έτσι, η Αφρική σε νικάει πάντα στο τέλος, χωρίς καν να το προσπαθήσει.

Στιγμές από τη Σενεγάλη.

Αγαπημένη μου Μυρτώ, μου πήρε καιρό να σου ετοιμάσω το κείμενο αυτό. Όποτε το διάβαζα, ένιωθα πως «υποτιμάει την πραγματική εμπειρία που ζήσαμε εκεί» όπως έχει πει εύστοχα μια καλή συνταξιδιώτισσα. Μερικές φορές για να περιγράψεις αυτά που νιώθεις πρέπει να βρεις νέες λέξεις. 2,5 μήνες μετά δεν τις έχω βρει ακόμα και μάλλον δεν έχει νόημα να τις ψάξω. Το ταξίδι αυτό το παίρνω μαζί μου και θα το έχω μέσα μου για μια ζωή. Μακάρι ο καθένας να μπορέσει να το κάνει δώρο στον εαυτό του κάποια στιγμή.

Στιγμές από το ταξίδι στη Σενεγάλη.

Αντί επιλόγου:
Γυρνώντας από το ταξίδι, υποσχεθήκαμε στους κατοίκους ότι θα βάλουμε τα δυνατά μας για να γίνει το Κέντρο πολλαπλών χρήσεων πλήρως λειτουργικό και να προσφέρει ένα καλύτερο μέλλον στην κοινότητα της Τζιλόρ, η οποία εξυπηρετεί 1500 άτομα από 17 χωριά. Αυτή τη στιγμή χρειάζονται τραπέζια και καρέκλες, εκπαιδευτικό υλικό και βιβλία για τη βιβλιοθήκη.

Στο παρακάτω link η ActionAid δημιούργησε μια καμπάνια crowd funding προκειμένου να συγκεντρωθούν οι απαραίτητες δωρεές. «Δεν χρειάζονται πολλά από λίγους, αλλά λίγα από πολλούς και έτσι πετυχαίνουμε τις αλλαγές στις ζωές των ανθρώπων που το χρειάζονται πιο πολύ!» – αυτό λέει η ActionAid κι εμένα μου αρέσει να το ακούω. Αν θέλεις να συμμετέχεις στην προσπάθεια πάτα εδώ. Όπως και να’ χει, σ’ ευχαριστώ που έφτασες ως εδώ.

Το φωτογραφικό υλικό είναι της Ιωάννας Σιώτη και φίλων της από το ταξίδι.