Γιατί πρέπει να εκτεθείς στον φόβο για να τον αντιμετωπίσεις

Αν ξέρεις γιατί η αποφυγή της κατάστασης που φοβάσαι επιδεινώνει τον φόβο σου, θα βρεθείς ένα βήμα πιο κοντά στο πώς να τον αντιμετωπίσεις. Μία πρακτική άσκηση, που θα διαβάσεις εδώ μπορεί να βοηθήσει.

Το ακούμε συχνά από τους ειδικούς, μερικές φορές το λέμε και στα παιδιά μας, πιέζοντάς τα να κάνουν αυτό που φοβούνται: το να εκτίθεσαι σε ό,τι σε φοβίζει σου κάνει καλό, σε αντίθεση με αυτό που σου λέει η παρόρμησή σου.

Μοιάζει να είναι ο φόβος σαν εμβόλιο που μπορεί να εκπαιδεύσει το μυαλό μας ή σαν θεραπεία σε κάποιου είδους αλλεργία. Η ήπια, σταδιακή έκθεση θεραπεύει. Ή έστω βελτιώνει. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Αντιμετωπίζοντας τον φόβο σου

Η δρ Brenda Hogan, κλινική ψυχολόγος, που έχει δημιουργήσει μια μέθοδο αυτοβοήθειας με στόχο την ανακούφιση από συνηθισμένα ψυχολογικά προβλήματα, αφιερώνει ένα μικρό βιβλίο με πρακτικές συμβουλές για την αντιμετώπιση του φόβου και των φοβιών. Να σημειώσουμε εδώ ότι αναφέρεται σε οτιδήποτε δεν είναι ο φυσιολογικός φόβος από ένα ερέθισμα, αλλά μια δυσανάλογη αντίδραση σε σχέση με έναν κίνδυνο που γίνεται προβληματική για το άτομο.

iStock

Σε αυτό το βιβλίο με τίτλο Αντιμετωπίζοντας τις φοβίες (εκδ. Διόπτρα), η Hogan αναφέρεται στις σκέψεις που κάνουμε σχετικά με το φοβικό αντικείμενο ή τη φοβική κατάσταση, οι οποίες μπορούν επίσης να προκαλέσουν προβλήματα. Πολύ συχνά οι σκέψεις αυτές αφορούν το τι θα συμβεί, αν το άτομο αντιμετωπίσει την κατάσταση που φοβάται. Για παράδειγμα, μπορεί να φοβάσαι ότι θα λιποθυμήσεις αν σε τσιμπήσει κάποιο έντομο.

Γιατί να μην αποφεύγεις αυτό που φοβάσαι

Αυτού του είδους οι σκέψεις δεν είναι ρεαλιστικές. Απλώς πυροδοτούν περιττό άγχος και μπορεί να σε οδηγήσουν στην αποφυγή. Η αποφυγή όχι μόνο συντηρεί το άγχος αλλά μπορεί και να το επιδεινώσει. Αν το καλοσκεφτείς, κάθε φορά που αποφεύγεις κάτι, διδάσκεις στον εαυτό σου ότι πραγματικά υπάρχει κάτι που θα έπρεπε να φοβάσαι.

Αυτό πιθανώς θα σε κάνει να νιώθεις περισσότερο άγχος. Οπότε ενδέχεται να αρχίσεις να αποφεύγεις περισσότερες καταστάσεις, πράγμα που στη συνέχεια θα αυξήσει ακόμη περισσότερο το άγχος σου. Τελικά, γίνεται ένας φαύλος κύκλος: όσο πιο αγχωμένος είσαι, τόσο περισσότερο αποφεύγεις, κι όσο περισσότερο αποφεύγεις, τόσο περισσότερο άγχος νιώθεις. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν πρέπει να αποφεύγεις το φοβικό σου αντικείμενο.

iStock

Μία άσκηση για να περιορίσεις τους φόβους σου

Ένας τρόπος για να καταφέρεις να μειώσεις τον φόβο σου είναι η σταδιακή έκθεση σε αυτόν με συγκεκριμένη μέθοδο.

Φτιάξτε μια λίστα με καταστάσεις που σε φοβίζουν και αξιολόγησέ τις βαθμολογώντας τις από το 1 έως το 10. Για να ξεκινήσεις να αντιμετωπίζεις τους φόβους σου, διάλεξε κάτι που φοβάσαι σε ήπιο βαθμό, δηλαδή από το 1 έως το 3.
Ξεκίνα να εκτίθεσαι σε αυτή την κατάσταση, μένοντας σε αυτήν όσο περισσότερο μπορείς. Για παράδειγμα, αν σε φοβίζει ο πολύς κόσμος, πήγαινε σε ένα εμπορικό κέντρο και μείνε εκεί για όση περισσότερη ώρα αντέχεις.
Να είσαι προετοιμασμένος ότι θα νιώσεις δυσάρεστα, όταν αντιμετωπίσεις την τρομακτική κατάσταση. Το επίπεδο του άγχους σου θα αυξάνεται όσο περισσότερο παραμένεις στην τρομακτική κατάσταση. Αυτό όμως θα σε βοηθήσει να αποφασίσεις ποιος είναι ο στόχος σου εκ των προτέρων. Για παράδειγμα, να προσπαθήσεις να αντέξεις τον φόβο μέχρι να τον βαθμολογήσεις με μικρότερο βαθμό.
Επανάλαβε κάθε έκθεση στο φοβικό αντικείμενο μέχρι να νιώσεις άνετα. Αν μπορείς, επανάλαβε μερικές μέρες στη σειρά ή χωρίς να μεσολαβήσει μεγάλο χρονικό διάστημα. Στόχος είναι η κατάσταση να σε κάνει να φοβάσαι όχι περισσότερο από τον βαθμό 3.
Καθώς προχωράς σε καταστάσεις που σε φοβίζουν περισσότερο, ίσως χρειαστεί περισσότερος χρόνος και περισσότερες φορές έκθεσης για να μειωθεί ο φόβος στο 2-3.
Να θυμάσαι πάντα ότι τα φοβικά συναισθήματα θα μειωθούν, καθώς θα εκτίθεσαι σταδιακά στον φόβο σου.