ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Η ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Την ανατομία της διαδικασίας της ψυχοθεραπείας επιδιώκει να μας δείξει το βιβλίο μιας διακεκριμένης Βρετανίδας ψυχοθεραπεύτριας. Αν σκέφτεσαι να ξεκινήσεις και δεν το αποφασίζεις, ίσως σε βοηθήσει να πάρεις την απόφαση.

Πώς λειτουργεί η ψυχοθεραπεία; Είναι πάντα ίδια η διαδικασία ή κάθε θεραπευτής έχει το δικό του μοντέλο; Μήπως η εποχή μας είναι τόσο δύσκολη, που τελικά όλοι χρειαζόμαστε ψυχολόγο; Ποιο είδος θεραπείας είναι κατάλληλο για σένα; Είναι η συστημική ή η γνωστική;

Αν σκέφτεσαι να ξεκινήσεις ψυχοθεραπεία, κάποια από τα παραπάνω ερωτήματα θα σε έχουν απασχολήσει. Ίσως και να έχεις ξεκινήσει την έρευνά σου ήδη. Αν όμως δυσκολεύεσαι να καταλήξεις κάπου ή αν έχεις ακόμη τις αμφιβολίες σου, υπάρχει ένα βιβλίο που θα μπορούσε να σε βοηθήσει. Γραμμένο σαν κόμικ, το Στον καναπέ: η ιστορία μιας θεραπείας δείχνει με απλό και διασκεδαστικό τρόπο πώς λειτουργεί η ψυχοθεραπεία.

Η συγγραφέας του, Philippa Perry, είναι ψυχοθεραπεύτρια τα τελευταία 20 χρόνια, συγγραφέας και παρουσιάστρια τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών εκπομπών. Ίσως τη γνωρίζεις από το best seller της Το βιβλίο που θα ήθελες να είχαν διαβάσει οι γονείς σου. «Ήθελα να περιγράψω πώς μπορεί να είναι η ζωή ενός ψυχοθεραπευτή και θεραπευόμενου», γράφει η ίδια για τον σκοπό και το περιεχόμενο του έργου της.

Unsplash Brooke Cagle

«Η συνήθεια να αποφεύγουμε τα συναισθήματά μας αποτελεί συχνά μια ευρηματική προσαρμογή στο περιβάλλον που βιώσαμε ως παιδιά, προκειμένου να καταφέρουμε να επιβιώσουμε και να πετύχουμε στη ζωή μας, παρά τις όχι και τόσο τέλειες συνθήκες. Ακόμη όμως κι όταν οι συνθήκες αλλάζουν, εμείς παραμένουμε προσκολλημένοι στις παλιές μας συνήθειες, παρότι αυτό μπορεί να μην εξυπηρετεί ούτε εμάς, ούτε τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό είναι και το βαθύτερο νόημα της ιστορίας που ακολουθεί», σημειώνει η ίδια στον πρόλογο του βιβλίου της.

Εμείς, παίρνοντας ορισμένα αποσπάσματα, θα προσπαθήσουμε να φωτίσουμε ορισμένα σημαντικά σημεία της διαδικασίας και να δώσουμε απαντήσεις σε πιθανά ερωτήματα.

Γιατί ορισμένοι ψυχοθεραπευτές δεν κάνουν ερωτήσεις;

Η απουσία ερωτήσεων ήταν μια συνηθισμένη πρακτική παλιότερα. Οι ψυχοθεραπευτές που δεν έκαναν ερωτήσεις ήθελαν να γίνουν οι ίδιοι μια κενή οθόνη πάνω στην οποία ο θεραπευόμενος να προβάλλει συνεχώς τον εαυτό του. Προβολή είναι όταν, αντί να έχουμε απευθείας επαφή με τον άλλο, προβάλλουμε πάνω του ένα κομμάτι του εαυτού μας  και σχετιζόμαστε τόσο με αυτό το προβαλλόμενο κομμάτι μας, όσο και με τον άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας. Είναι πλέον ευρέως αποδεκτό ότι ένας ψυχοθεραπευτής που δεν λέει κουβέντα δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση κενή οθόνη.

Unsplash Bekah Russom

Πώς μπορώ να ξέρω αν θα πετύχει η θεραπεία;

Δεν μπορείς μάλλον. Μπορείς όμως να σχηματίσεις μια εκτίμηση ή να έχεις κάποιες πιθανότητες βάσει των παρακάτω στοιχείων: Οι βασικότεροι δείκτες για την επιτυχή έκβαση μιας ψυχοθεραπείας είναι οι προσδοκίες, η προθυμία και η ελπίδα του θεραπευόμενου. Ο αμέσως επόμενος είναι η σχέση θεραπευτή και θεραπευόμενου.

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να αποτύχει αν θεραπευτής και θεραπευόμενος δεν έχουν συμφωνημένους στόχους. Ρωτώντας σε ένας ψυχοθεραπευτής τι θέλεις να πετύχεις με τη θεραπεία, αρχίζει να διαπραγματεύεται ένα ενδεχόμενο θεραπευτικό συμβόλαιο. Ταυτόχρονα θέλει να διαπιστώσει αν κι εκείνος είναι διατεθειμένος να δουλέψει μαζί σου. Είναι ελάχιστοι οι ψυχοθεραπευτές που θέλουν να λειτουργούν ως εξομολογητές και μόνο.

Γιατί οι περισσότεροι ψυχοθεραπευτές ρωτούν για την παιδική ηλικία;

Αν οι συνθήκες των παιδικών χρόνων δεν είναι οι βέλτιστες, το δημιουργικό κομμάτι του παιδιού αναπτύσσει ένα στρατηγικό πρότυπο συμπεριφοράς προκειμένου να τις παρακάμψει. Όταν και αν αλλάξουν οι συνθήκες στη ζωή ενός ανθρώπου, αλλά όχι οι συνήθειές του, οι στρατηγικές αυτοπροστασίας συχνά μετατρέπονται σε στρατηγικές αυτοκαταστροφής.

Ορισμένοι θεωρητικοί υποστηρίζουν ότι είναι άσκοπο να σκαλίζεις το παρελθόν. Αν όμως εστιάσεις μονάχα στο παρόν, συνήθως ξεπερνιέται το σύμπτωμα, αλλά δεν θεραπεύεται το βαθύτερο ψυχικό τραύμα. Κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα μετά από κάποιο διάστημα να προκύπτει άλλο σύμπτωμα.

ΣΤΟΝ ΚΑΝΑΠΕ: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Εκδόσεις Διόπτρα

Αγόρασέ το

Dioptra.gr

Πότε μπορεί μια θεραπεία να φτάσει σε αδιέξοδο;

Είναι σημαντικό ο ψυχοθεραπευτής να μην επιμένει στη δική του ατζέντα. Σύμφωνα με τη θεωρία της διυποκειμενικότητας, οι υποκειμενικές απόψεις του θεραπευτή και του θεραπευόμενου είναι ίσες και καμία δεν είναι σωστή ή λανθασμένη. Σε αντίθετη περίπτωση, η διαδικασία μπορεί να φτάσει σε αδιέξοδο.

Πώς θα καταλάβουμε ότι αρνούμαστε τα συναισθήματά μας;

Το κράτημα της αναπνοής είναι πλέον μια ακούσια αντίδραση που έχουμε συχνά όταν φοβόμαστε. Στην ψυχοθεραπεία αυτό μπορεί να γίνει όταν φοβόμαστε να αντικρίσουμε τα συναισθήματά μας. Η αντίδραση ξεκινάει από την αρχέγονη αντίδραση «μάχης ή φυγής» απέναντι σε μια απειλή. Ασυνείδητα έχει καταχωρηθεί στα αρμόδια τμήματα του εγκεφάλου μας πως αν μείνουμε όσο το δυνατόν περισσότερο ασάλευτοι, χωρίς να αναπνέουμε, τότε είναι λιγότερες οι πιθανότητες να μας δει ή να μας ακούσει κάποιο αρπακτικό.

Ποιο απροσδόκητο καλό μπορεί να συμβεί αν αφεθούμε στη θλίψη;

Ένα πρόσθετο όφελος όταν αφηνόμαστε να νιώσουμε τη θλίψη, τον πόνο ή τα υπαρξιακά κενά μας είναι το γεγονός ότι στη συνέχεια αποκτούμε μεγαλύτερη πρόσβαση και στην αίσθηση του χιούμορ. Στα γραφεία των ψυχοθεραπευτών το γέλιο συνυπάρχει με τα δάκρυα.