Η ΒΙΤΑΜΙΝΗ Κ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΦΑΝΗΣ ΗΡΩΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ

Έχετε ακούσει ότι η βιταμίνη D δεν κάνει τίποτε χωρίς την Κ, μια άγνωστη μέχρι πρότινος βιταμίνη; Αληθεύει; Ποιος είναι ο πραγματικός ρόλος της Κ στην υγεία μας; Απαντάμε με τη βοήθεια μιας κλινικής διαιτολόγου.

Η βιταμίνη Κ αποτελεί μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που βρίσκεται σε αρκετά τρόφιμα. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια οικογένεια ενώσεων με κοινή χημική δομή, για την οποία χρησιμοποιείται ο όρος «βιταμίνη Κ».

Η ονομασία της προήλθε από το αρχικό γράμμα της γερμανικής λέξης Koagulation που σημαίνει πήξη. Κι αυτό γιατί χωρίς τη βιταμίνη Κ η πήξη του αίματος επηρεάζεται σοβαρά και μπορεί να προκληθεί ανεξέλεγκτη αιμορραγία.

Ποια είναι η βιταμίνη Κ

Η βιταμίνη Κ έχει 3 τύπους, εκ των οποίων οι δύο πρώτοι είναι οι πιο σημαντικοί και αυτοί που μας απασχολούν σε διατροφικό επίπεδο. Πρόκειται για τις:

• Βιταμίνη Κ1 ή φυλοκινόνη που βρίσκεται στα φυτά, ιδιαίτερα τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Πηγαίνει απευθείας στο ήπαρ και συμβάλλει στη σωστή πήξη του αίματος.
• Βιταμίνη Κ2, που ονομάζεται επίσης μενακινόνη, και παράγεται από τα βακτήρια που βρίσκονται στον γαστρεντερικό σωλήνα. Η K2 κατευθύνεται στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων, στα οστά και σε ορισμένους άλλους ιστούς.

Unsplash Louis Hansel

Τι προσφέρει στον οργανισμό

Η βιταμίνη Κ1 έχει έναν και μοναδικό σκοπό: την πήξη του αίματος. Η Κ2 έχει άλλον ρόλο: βοηθά στη μεταφορά του ασβεστίου στις περιοχές του σώματος που το έχουν ανάγκη, όπως τα οστά και τα δόντια. Κάνει όμως και το «αντίθετο»: απομακρύνει το ασβέστιο από περιοχές όπου δεν θα πρέπει να είναι, όπως οι αρτηρίες, οι αρθρώσεις και οι μαλακοί ιστοί (τένοντες και μύες).

Συνεπώς, η ανεπάρκεια της βιταμίνης Κ μπορεί να εξασθενήσει τα οστά, ενδεχομένως να οδηγήσει σε οστεοπόρωση και ασβεστοποίηση των αρτηριών και άλλων μαλακών ιστών.

Η βιταμίνη Κ2 είναι υπεύθυνη και για κάτι ακόμη: την ενεργοποίηση των πρωτεϊνών που ελέγχουν την κυτταρική ανάπτυξη, πράγμα που σημαίνει ότι η K2 μπορεί να λειτουργεί προστατευτικά και στην καρκινογένεση.

Τα τελευταία χρόνια, ορισμένες έρευνες κάνουν λόγο για τη σημασία της στην εμφάνιση νόσων όπως ο καρκίνος και οι καρδιαγγειακές παθήσεις, δεδομένου ότι η διατροφή μας αλλά και η περιεκτικότητα των τροφών σε βιταμίνες και χρήσιμα συστατικά έχουν διαφοροποιηθεί πολύ μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

iStock

Τροφές που περιέχουν Βιταμίνη Κ

Οι διατροφικές πηγές της βιταμίνης Κ1 περιλαμβάνουν τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, μαρούλι, λάχανο, μαϊντανό, σπανάκι, χόρτα, μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, κουνουπίδι και λαχανίδα (kale).

Η Κ2 βρίσκεται στο κρέας, τα ψάρια, ορισμένα είδη τυριών όπως το γκούντα, το συκώτι, τα αβγά και τα δημητριακά ολικής άλεσης. Επιπλέον, καθώς συντίθεται από τα βακτήρια, τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση μπορεί επίσης να είναι ωφέλιμες.

Bιταμίνη Κ και οστική υγεία

Η βιταμίνη Κ εμπλέκεται στον οστικό μεταβολισμό και στην εναπόθεση ασβεστίου στα οστά, μέσω της σύνθεσης της οστεοκαλσίνης, μιας πρωτεΐνης, η οποία λειτουργεί προστατευτικά για τα οστά, βελτιώνοντας την οστική μάζα και μειώνοντας τον κίνδυνο για κατάγματα και άλλες φθορές.

Παράλληλα, δεν είναι αμελητέο το γεγονός ότι προλαμβάνει τη φθορά των χόνδρων μεταξύ των αρθρώσεων, προάγοντας έτσι την καλή υγεία των αρθρώσεων και μειώνοντας τις φλεγμονές.

Πώς σχετίζεται η βιταμίνη Κ με τη βιταμίνη D

H βιταμίνη D3 και η Κ2 συνεργάζονται για να ενισχύσουν τα οστά, γι' αυτό και έχει υποστηριχτεί ότι οι δυο τους πρέπει να λαμβάνονται μαζί, αν στόχος είναι η μη απώλεια οστικής μάζας.

Unsplash Kateryna Hliznitsova

Συγκεκριμένα, η Κ2 ενώνεται με την D3 για να αυξήσει την παραγωγή της οστεοκαλσίνης στα κύτταρα που δημιουργούν τα οστά (οστεοβλάστες), αναστέλλοντας παράλληλα την παραγωγή των κυττάρων που αποδομούν το οστό (οστεοκλάστες). Ο συνδυασμός της Κ2 και της D3 είναι πιο αποτελεσματικός στην πρόληψη της οστικής απώλειας από την κάθε βιταμίνη ξεχωριστά.

Να πάρω συμπλήρωμα;

Η έλλειψη βιταμίνης Κ δεν είναι συχνή και μπορεί να συμβεί μόνο σε άτομα που έχουν προβλήματα δυσαπορρόφησης ή κάποια ηπατική νόσο. Σε υγιείς ανθρώπους, η διατροφή των οποίων έχει ποικιλία, είναι σχεδόν αδύνατο να παρουσιαστεί χαμηλή πρόσληψη βιταμίνης Κ, ώστε να επηρεαστεί η πήξη του αίματος.

Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα

H συνιστώμενη δόση για τους ενήλικες είναι 90 μικρογραμμάρια την ημέρα για τις γυναίκες και 120 μικρογραμμάρια για τους άντρες. Η χορήγησή της σε αυτές τις δόσεις δεν ενέχει κινδύνους, πλην όμως η Κ2 αλληλεπιδρά με διάφορα φάρμακα, ακόμη και κοινά, όπως η ασπιρίνη, ορισμένα αντιβιοτικά, αντιπηκτικά και φάρμακα για τη χοληστερίνη, οπότε είναι απαραίτητο όχι μόνο να τη συστήσει ένας γιατρός, αλλά και να παρακολουθεί τη χρήση της.

Η πιο βασική κατηγορία φαρμάκων με τα οποία αλληλεπιδρά η Κ είναι τα αντιπηκτικά (π.χ. βαρφαρίνη). Τα φάρμακα αυτά ανταγωνίζονται τη δραστηριότητα της βιταμίνης Κ και την προθρομβίνη. Για το λόγο αυτό, τα άτομα που ακολουθούν τη συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να διατηρούν σταθερή πρόσληψη της βιταμίνης Κ με την επίβλεψη του γιατρού τους.

Συμβουλευτείτε, επίσης, το γιατρό σας πριν πάρετε συνδυαστικά με την Κ συμπληρώματα υψηλής περιεκτικότητας σε βιταμίνη Ε ή συμπληρώματα βοτάνων όπως τζίνγκο μπιλόμπα, τζίντζερ, βότανο του Αγίου Ιωάννη, ginseng και σκόρδο, καθώς μπορεί επίσης να επηρεάσουν την πήξη του αίματος.

Η Μαρία Μεντζέλου είναι κλινική διαιτολόγος.