Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΠΟΥ ΙΣΩΣ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΕΙ ΜΙΑ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Ξέρουμε διάφορες αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν εμετό, αλλά όχι τον μηχανισμό με τον οποίο γίνεται αυτό. Εκτός αν επαληθευτεί μια πρόσφατη ανακάλυψη, που μπορεί να βοηθήσει ακόμα και να μετριαστεί μια από τις συνηθισμένες παρενέργειες της χημειοθεραπείας.

Tρως κάτι που πολύ σύντομα διαπιστώνεις ότι ήταν χαλασμένο. Πώς το διαπιστώνεις; Σε πιάνει το στομάχι σου, ιδρώνεις, αυξάνεται το σάλιο στο στόμα και νιώθεις μια τάση προς έμετο. Όλο αυτό οφείλεται σε βακτήρια που απελευθερώνουν τοξίνες, οι οποίες κινούν τις διαδικασίες του σώματος για γρήγορη εκκένωση όσων έχουμε στο στομάχι μας.

Ο μηχανισμός αυτός θέλει το καλό μας: μας απαλλάσσει από τους κακοπροαίρετους εισβολείς και έτσι μας γλιτώνει από περαιτέρω προβλήματα. Ομολογουμένως, βέβαια, το κάνει με τρόπο που δεν είναι ιδιαίτερα ευχάριστος.

Σε κάθε περίπτωση, παρέμενε μυστήριο ο τρόπος που ο εγκέφαλος λαμβάνει το σήμα συναγερμού (της τροφικής δηλητηρίασης), ώστε να στείλει στο στομάχι το μήνυμα «εκκένωσε τώρα». Η αποκωδικοποίηση θα μπορούσε να βοηθήσει και στη διαχείριση της ναυτίας που νιώθουν τα άτομα που κάνουν χημειοθεραπείες ή/και λαμβάνουν φάρμακα που αναστατώνουν το στομάχι τους και κάνουν επίσης δύσκολη τη διατήρηση βάρους.

Γιατί προκαλούν ναυτία τα φάρμακα για χημειοθεραπεία;

Το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση του «εύρηκα» έγινε μέσω μελέτης που δημοσιεύτηκε στο Cell. Οι ερευνητές ανέφεραν ότι τα βακτήρια και τα φάρμακα για χημειοθεραπεία φαίνεται πως ενεργοποιούν τις ίδιες μοριακές οδούς στο έντερο. Αυτό φάνηκε να συμβαίνει στα πειράματα που έγιναν σε ποντίκια. Για την ακρίβεια, οι δοκιμές έδειξαν ότι μια βακτηριακή τοξίνη και ένα φάρμακο χημειοθεραπείας κίνησαν ένα χείμαρρο παρόμοιων νευρικών μηνυμάτων, που προκαλούν ναυτία.

iStock

Διευκρινίστηκε πως η επιλογή ποντικιών για τη μελέτη ήταν ασυνήθιστη, καθώς δεν μπορούν να κάνουν εμετό, όπως και ότι είχαν προηγηθεί δοκιμές σε σκύλους και γάτες. «Εντούτοις, η βιολογία των ποντικιών είναι πολύ καλύτερα κατανοητή και οι επιστήμονες έχουν πολύ καλύτερα εργαλεία για να την ερευνήσουν», εξήγησαν οι Νew York Times.

Ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Tsinghua του Πεκίνου, Cao Peng και οι συνάδελφοι του αναρωτήθηκαν εάν τα ποντίκια μπορούν να αισθανθούν άρρωστα με τον τρόπο που συμβαίνει στους ανθρώπους έπειτα από την κατάποση ενός χημειοθεραπευτικού φαρμάκου ή μιας χαλασμένης σαλάτας.

«Αυτό ήταν απαραίτητο, προκειμένου να βρούμε καλύτερα φάρμακα. Για να συμβεί αυτό, οφείλουμε να γνωρίζουμε τον λεπτομερή μηχανισμό», εξήγησε ο Dr. Cao.

Οι δοκιμές σε ποντίκια

Χορηγήθηκε στα ποντίκια μια βακτηριακή τοξίνη και οι ερευνητές παρακολούθησαν τη συνέχεια με κάμερες υψηλής ταχύτητας. Διαπίστωσαν ότι τα τρωκτικά άρχισαν να ανοίγουν το στόμα τους περίεργα. Περισσότερες δοκιμές έδειξαν ότι οι κοιλιακοί μύες τους κινούνταν έντονα, σαν το στομάχι των ανθρώπων όταν είναι προ της ασθένειας.

iStock

Παρεμπιπτόντως, τα ποντίκια αισθάνθηκαν άβολα για διάστημα μικρότερο των 24 ωρών. Μετά επέστρεψαν στις συνήθεις συμπεριφορές τους.

Ένα φάρμακο χημειοθεραπείας έκανε τα ποντίκια να συμπεριφέρονται όπως μετά τη χορήγηση βακτηριακής τοξίνης. Τότε, οι επιστήμονες αναζήτησαν βαθύτερα ποια κύτταρα αντιδρούσαν σε αυτούς τους ερεθισμούς, αλλά και τον τρόπο που αντιδρούσαν.

Ανίχνευσαν την επίδραση σε ορισμένους νευρώνες στον εγκέφαλο που απελευθέρωσαν νευροδιαβιβαστές, όταν το φάρμακο ή η τοξίνη έφτανε στο έντερο. Μετά από αυτά τα μηνύματα, ανακάλυψαν κύτταρα στο λεπτό έντερο που αντιδρούσαν στην παρουσία αυτών των επιβλαβών ουσιών.

Ένας κεντρικός παράγοντας στη «διαδρομή» προς τη ναυτία και τον εμετό ήταν ένα μόριο του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζεται ιντερλευκίνη 33 (IL33). Όταν οι επιστήμονες εμπόδιζαν τα ποντίκια από το να «φτιάξουν» IL33, αυτό μείωνε σημαντικά τα συμπτώματά τους.

Κατά τον Dr. Cao, «είναι πιθανό ότι φάρμακα που παρεμβαίνουν στην IL33 ή σε άλλους παράγοντες αυτού του “μονοπατιού” θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πόνου των ατόμων που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία».

Η δημοσιευμένη μελέτη μπορεί να γίνει το πρώτο βήμα για τη δυνητική βελτίωση της ποιότητας ζωής σε ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία, εφόσον διαπιστωθεί πως τα αποτελέσματα που εμφάνισαν τα ποντίκια, ισχύουν και στους ανθρώπους.