ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΤΡΑΥΜΑΤΑ ΤΡΙΠΛΑΣΙΑΖΟΥΝ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ

Μελέτη επιβεβαιώνει ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ του ψυχολογικού τραύματος σε παιδική ηλικία και του κινδύνου ανάπτυξης ψυχικής παθολογίας αργότερα στη ζωή ενός ατόμου.

Ομολογουμένως το εύρημα της μελέτης που έκανε το ερευνητικό κέντρο του Hospital del Mar Medical της Βαρκελώνης δεν προκαλεί έκπληξη: το να έχει υποστεί κάποιο άτομο μια τραυματική εμπειρία κατά την παιδική ηλικία –αυτό που λέμε παιδικά τραύματα– τριπλασιάζει τον κίνδυνο να εμφανίσει σοβαρή ψυχική διαταραχή στην ενήλικη ζωή του. Έχει, ωστόσο, ενδιαφέρον να δούμε πώς οι επιστήμονες κατέληξαν εκεί.

Πριν πούμε τα πώς και τα γιατί, θα ήθελα να κάνω μια αναφορά σε παλαιότερη έρευνα. Είχε δείξει ότι τα ευτυχισμένα και ασφαλή παιδικά χρόνια δεν εγγυώνται την καλή ψυχική υγεία.

Η ευτυχία κρύβεται στην προσαρμοστικότητά μας ως παιδιά

Ερευνητές από την Αυστραλία είχαν εξετάσει τον τρόπο που οι εμπειρίες της πρώιμης παιδικής ηλικίας σχετίζονται με διαφορετικές αναπτυξιακές οδούς και πώς αυτές μπορεί να επηρεάζουν την κακή ψυχική υγεία.

Δεδομένου ότι οι θετικές αλλά και αρνητικές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας μπορεί να εκδηλώνονται ως άγχος ή άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας στην ενήλικη ζωή, οι επιστήμονες έγραψαν πως όλα εξαρτώνται από την προσαρμοστική μας ικανότητα σε απροσδόκητα σενάρια που ενδεχομένως να επηρεάζουν την ψυχική υγεία. Ή, για την ακρίβεια, στην ανικανότητά μας να προσαρμοστούμε.

iStock

Ενώ η μελέτη επιβεβαίωσε ότι άτομα που είχαν δυσμενείς και απρόβλεπτες εμπειρίες πρώιμης ζωής είχαν αυξημένα συμπτώματα κακής ψυχικής υγείας (εμφάνισαν π.χ. κατάθλιψη και παράνοια), διαπίστωσε επίσης ότι τα παιδιά που μεγάλωσαν σε σταθερά και υποστηρικτικά περιβάλλοντα κινδύνευαν επίσης να εμφανίσουν συμπτώματα άγχους στην ενήλικη ζωή τους.

«Η μελέτη υπογραμμίζει την αδιάκριτη φύση της ψυχικής ασθένειας», είχε δηλώσει η Bianca Kahl, επικεφαλής ερευνήτρια και διδάκτορας στο UniSA, προσθέτοντας ότι «καθώς ο επιπολασμός των παθήσεων ψυχικής υγείας αυξάνεται, είναι επιτακτική ανάγκη να επεκτείνουμε και τις γνώσεις μας. Η έρευνά μας δείχνει ότι οι συνθήκες ψυχικής υγείας δεν καθορίζονται αποκλειστικά από τα πρώτα γεγονότα της ζωής. Όπως και ότι ένα παιδί που μεγαλώνει σε ένα ευτυχισμένο σπίτι, θα μπορούσε επίσης, να έχει διαταραχή ψυχικής υγείας, όταν μεγαλώσει.

»Σίγουρα υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που λείπουν, ώστε να κατανοήσουμε πώς το περιβάλλον της παιδικής μας ηλικίας και οι πρώιμες εμπειρίες της ζωής μας μπορεί να μεταφραστούν σε αποτελέσματα ψυχικής υγείας στην ενήλικη ζωή. Υποψιαζόμαστε ότι είναι οι προσδοκίες που έχουμε σχετικά με τα περιβάλλοντα μας και η ικανότητα μας να προσαρμοζόμαστε στα σενάρια –όταν οι προσδοκίες μας δεν ικανοποιούνται– που ενδέχεται να επηρεάζουν τις εμπειρίες της δυσφορίας.

»Εάν ως παιδιά μάθουμε πώς να προσαρμοζόμαστε στην αλλαγή και πώς να ανταπεξερχόμαστε όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως θα θέλαμε, μπορεί να έχουμε τη δυνατότητα να ανταποκριθούμε στο άγχος και σε άλλους παράγοντες κινδύνου κακής ψυχικής υγεία».

Adrian Swancar

Τα παιδικά τραύματα αφήνουν σημάδια στον εγκέφαλο

Ας δούμε λοιπόν τι διαπίστωσαν οι ερευνητές από τη Βαρκελώνη, σε σχέση με το πώς επηρεάζουν τη ζωές μας τα παιδικά τραύματα. Τα πιο συνηθισμένα παιδικά τραύματα είναι η συναισθηματική, η σωματική και η σεξουαλική κακοποίηση, καθώς και η συναισθηματική ή η σωματική παραμέληση και ο εκφοβισμός. Προφανώς υπάρχουν πολλά περισσότερα.

Η μελέτη ανέλυσε 14 έρευνες και μετα-αναλύσεις επί του θέματος που είχαν ήδη δημοσιευθεί σε εξειδικευμένα περιοδικά. Ήταν η πρώτη φορά που ελήφθη υπ’ όψιν όλο το φάσμα των ψυχικών διαταραχών. Συνολικά αναλύθηκαν περισσότερες από 93.000 περιπτώσεις που αποκάλυψαν μια άμεση σχέση μεταξύ του ψυχολογικού τραύματος σε παιδική ηλικία και του κινδύνου ανάπτυξης ψυχικής παθολογίας αργότερα στη ζωή.

Φάνηκε πως η ταλαιπωρία που ζούμε όταν βιώνουμε ένα παιδικό τραύμα βλάπτει τον εγκέφαλο, προκαλώντας σωματικές και ψυχολογικές συνέπειες, που εκδηλώνονται με τη μορφή διαφόρων διαταραχών.

• Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, στην περίπτωση της συναισθηματικής κακοποίησης, το πιο συχνό τραύμα συνδέεται με την πιο διαδεδομένη διαταραχή στον πληθυσμό: αυτή του άγχους.
• Διαπιστώθηκε, ωστόσο, ότι υπάρχει σχέση μεταξύ του παιδικού τραύματος και άλλων παθολογιών – όπως η ψύχωση, που συνδέεται με όλα τα τραύματα, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ή η διπολική διαταραχή.
• Ο κίνδυνος να πάσχουμε από οριακή διαταραχή προσωπικότητας αυξάνεται έως και 15 φορές, εάν έχουμε βιώσει τραύμα κατά την παιδική ηλικία.
• Το τραύμα στην ενήλικη ζωή συνδέεται με τετραπλάσια αύξηση του κινδύνου για μεταγενέστερη ψυχική διαταραχή.

Η ψυχολόγος Bridget Hogg, συγγραφέας επικεφαλής της μελέτης, δήλωσε ότι «οι ασθενείς χρειάζονται μια προσέγγιση που δεν λαμβάνει υπ’ όψιν μόνο τους φυσικούς παράγοντες, αλλά και το ιστορικό τους. Είναι απαραίτητο να καθοδηγηθεί ο ασθενής στο ιστορικό της ζωής του και να αναθεωρήσει πραγματικά τι του συνέβη. Επί του παρόντος, αμφισβητούμε όσα δεν “λειτουργούν”, αλλά όχι αυτά που έχουν συμβεί στη ζωή τους, γιατί αυτό προϋποθέτει το να ανοιχθούν σε δυνητικά επώδυνα θέματα και είναι κάτι που αποφεύγουμε».

Η μελέτη υπογραμμίζει ότι άλλα τραύματα, όπως καταστροφές, βίαιοι θάνατοι ή οικογενειακή κακοποίηση, μπορεί επίσης να επηρεάσουν τους ανθρώπους.

Πώς; Δημιουργώντας δομικές και λειτουργικές αλλαγές στον εγκέφαλο. Γεγονός που «ανοίγει την πόρτα» σε μελλοντικές ψυχικές διαταραχές.