ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ: ΠΟΣΟ ΒΟΗΘΑΕΙ Η ΑΣΚΗΣΗ

Μαγικές θεραπείες μπορεί να μην υπάρχουν, αλλά η άσκηση αποδεικνύεται εξαιρετικό όπλο στη μάχη κατά του καρκίνου του μαστού (και γενικά του καρκίνου).

«Ακόμη και ο κυκεώνας διαλύεται όταν δεν κινείται», έγραφε ο Ηράκλειτος. Λίγους αιώνες μετά, η επιστήμη έρχεται να υποστηρίξει τα λόγια του αρχαίου φιλοσόφου. Σήμερα γνωρίζουμε καλά πόσο σημαντική είναι η κίνηση. Υπάρχουν, μάλιστα, ισχυρές ενδείξεις ότι υψηλότερα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας συνδέονται με χαμηλότερο κίνδυνο εκδήλωσης διαφόρων τύπων καρκίνου. Ανάμεσά τους είναι και ο καρκίνος του μαστού.

Πριν από μερικές δεκαετίες, η κατάσταση ήταν κάπως διαφορετική. «Οι ειδικοί συνιστούσαν ξεκούραση στους ασθενείς με καρκίνο, ιδιαίτερα σε όσους υποβάλλονταν σε χημειοθεραπεία. Η συμβουλή τους ήταν να αποφεύγουν την έντονη δραστηριότητα, για να μην καταπονείται το σώμα και έτσι να βοηθήσουν στη θεραπεία. Η σωματική δραστηριότητα θεωρούσαν ότι θα μπορούσε να επιδεινώσει συμπτώματα, όπως η κόπωση και ο πόνος», γράφει η ιστοσελίδα της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ.

Η πεποίθηση αυτή άρχισε να αλλάζει το 1989, χάρη σε πείραμα που πραγματοποίησαν δυο νοσοκόμες του ογκολογικού τμήματος στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο. Θέλοντας να διαπιστώσουν την ορθότητα της σύστασης περί αποφυγής της άσκησης, χώρισαν σε δύο ομάδες 45 ασθενείς με καρκίνο του μαστού, που υποβάλλονταν σε χημειοθεραπεία. Η πρώτη ομάδα συμμετείχε για 10 εβδομάδες σε προγράμματα αερόβιας άσκησης, ενώ η άλλη αποτελούσε την ομάδα ελέγχου. Τα ευρήματα της μελέτης αυτής, που θεωρείται πλέον ορόσημο, έδειξαν ότι η άσκηση όχι μόνο ήταν ασφαλής και εφικτή κατά τη διάρκεια της θεραπείας, αλλά συνδέθηκε με βελτιώσεις στο βάρος, τη σύσταση του σώματος και τα συμπτώματα ναυτίας των ασθενών.

Άσκηση για καλύτερα ποσοστά θεραπείας

Το 2010, το Αμερικανικό Κολέγιο Αθλητικής Ιατρικής διοργάνωσε ένα στρογγυλό τραπέζι, προκειμένου ερευνητές και κλινικοί γιατροί να εξετάσουν τα υπάρχοντα στοιχεία σχετικά με την ασφάλεια της άσκησης σε άτομα που ζουν με καρκίνο. Η έκθεση που προέκυψε κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αποφυγή της ακινησίας, ακόμα και σε ασθενείς που νοσούν ή ακολουθούν κάποια δύσκολη θεραπεία, βοηθά.

Οκτώ χρόνια μετά, το Κολέγιο διοργάνωσε νέο διεθνές στρογγυλό τραπέζι για την άσκηση και τον καρκίνο. Οι ειδικοί εστίασαν τότε στον σημαντικό ρόλο που παίζει η σωματική δραστηριότητα όσον αφορά στην πρόληψη πολλών τύπων καρκίνου (συμπεριλαμβανομένου του μαστού, του παχέος εντέρου, του ενδομητρίου, των νεφρών, της ουροδόχου κύστης, του οισοφάγου και του στομάχου) και στη βελτίωση του προσδόκιμου ζωής των επιζώντων.

iStock

«Οι επαγγελματίες στον τομέα της άσκησης και της δημόσιας υγείας, καθώς και οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να διαδώσουν το μήνυμα», γράφουν χαρακτηριστικά οι συμμετέχοντες. Η ίδια ομάδα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η τακτική άσκηση πριν και μετά τη διάγνωση μπορεί να βελτιώσει τα ποσοστά επιβίωσης σε άτομα με καρκίνο του μαστού ή του παχέος εντέρου.

Σωματικό βάρος και καρκίνος του μαστού

Από τη «γέννησή» του, το πεδίο της άσκησης σε ογκολογικούς ασθενείς (exercise oncology) επικεντρώθηκε στον καρκίνο του μαστού, λόγω του υψηλού επιπολασμού της νόσου, δηλαδή της συχνότητας νέων κρουσμάτων στον πληθυσμό. Τα στοιχεία για το 2020 δείχνουν ότι εξακολουθεί να είναι ο συχνότερα διαγνωσμένος τύπος καρκίνου, με περισσότερες από 355.000 γυναίκες στην Ε.Ε. να έχουν διαγνωστεί εκείνη τη χρονιά (το 13,3% όλων των διαγνώσεων).

Τα παραπανίσια κιλά είναι ένας από τους παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, εξηγούν οι ειδικοί. Μετα-ανάλυση μελετών έδειξε ότι ο κίνδυνος θανάτου από τον συγκεκριμένο καρκίνο ήταν 35% υψηλότερος μεταξύ των γυναικών που είχαν πρόβλημα παχυσαρκίας τη στιγμή της διάγνωσής τους, σε σύγκριση με τις γυναίκες που το βάρος του ήταν μέσα σε φυσιολογικά πλαίσια.

Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙ ΤΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ Η΄ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ.

Αν και η σχέση μεταξύ βάρους και καρκίνου του μαστού απαιτεί περαιτέρω έρευνα, οι ορμόνες φαίνεται να αποτελούν συνδετικό κρίκο ανάμεσα στα δύο. Σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, τα λιποκύτταρα παίζουν σημαντικό ρόλο στην παραγωγή οιστρογόνων, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη του όγκου στις περιπτώσεις καρκίνου του μαστού που είναι θετικός στους ορμονικούς υποδοχείς, εξηγεί η Elizabeth O'Donnell, επίκουρη καθηγήτρια ιατρικής στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης. Το σωματικό λίπος μπορεί, επίσης, να προκαλέσει χαμηλού βαθμού φλεγμονή, μια κατάσταση που έχει φανεί ότι διεγείρει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων του μαστού σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Αυτές οι συνδέσεις καθιστούν την άσκηση σημαντική παρέμβαση για τη διαχείριση του βάρους και κατ’ επέκταση για τη μείωση του κινδύνου και τη βελτίωση των αποτελεσμάτων στις ασθενείς.

iStock

Πέρα, όμως, από τον καρκίνο του μαστού, η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία αναφέρει ότι το να είσαι υπέρβαρος ή παχύσαρκος συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο και άλλων τύπων καρκίνου, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου, του ενδομητρίου, του οισοφάγου, της χοληδόχου κύστης, του νεφρού, των ωοθηκών, του παγκρέατος, του στομάχου.

Συμπληρώνει, μάλιστα, ότι το πότε αυξάνεται το βάρος μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο εκδήλωσης ορισμένων τύπων της νόσου. Για παράδειγμα, οι γυναίκες που αντιμετώπιζαν πρόβλημα παχυσαρκίας κατά την εφηβεία (αλλά όχι εκείνες που πήραν βάρος μετά την ενηλικίωση) μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου των ωοθηκών πριν από την εμμηνόπαυση. Με άλλα λόγια, η φυσική δραστηριότητα οφείλει να είναι παρούσα σε κάθε στάδιο της ζωής μας.

Οι οδηγίες για τους ασθενείς

Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να μας ωφελήσει μόνο εφόσον τηρήσουμε ένα πρόγραμμα και δεν γυμναζόμαστε στη χάση και στη φέξη. Επομένως, οι επιστήμονες προτείνουν να βρει καθένας μας το είδος της άσκησης που του ταιριάζει, ώστε να μην το εγκαταλείψουμε, και συστήνουν:

• Αερόβια άσκηση μέτριας έντασης τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα, για τουλάχιστον 30 λεπτά τη φορά.
• Προπόνηση με αντιστάσεις τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα, από τουλάχιστον 2 σετ των 8-15 επαναλήψεων.