ΠΩΣ ΘΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙΣ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΟΥ ΝΑ ΒΓΑΛΕΙ ΤΟΝ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ

Όταν τα παιδιά δυσκολεύονται, οι εξουθενωμένοι γονείς συχνά αρχίζουν να κατηγορούν τον εαυτό τους ή να αναρωτιούνται τι κάνουν λάθος. Αλλά οι έρευνες δείχνουν ότι η συμπεριφορά των παιδιών ελέγχεται λιγότερο από τους γονείς τους και περισσότερο από τον εσωτερικό τους κόσμο.

Αν κρατούσατε τώρα στα χέρια σας το βιβλίο «Κάθε παιδί είναι μοναδικό … και χρειάζεται την ανατροφή που του ταιριάζει», θα σας πρότεινα να το ανοίξετε σε μια τυχαία σελίδα και να διαβάσετε το πρώτο απόσπασμα στο οποίο θα πέσει το μάτι σας. Αν μεγαλώνετε παιδιά, οι πιθανότητες να «σκοντάψετε» σε κάτι που θα μπορούσε να είναι βγαλμένο από τη δική σας ζωή είναι νομίζω πολλές!

Το έχει γράψει η Danielle Dick, Ph.D., διακεκριμένη καθηγήτρια Ψυχολογίας και Ανθρώπινης και Μοριακής Γενετικής στο Virginia Commonwealth University, όπου διευθύνει ένα ερευνητικό εργαστήριο για την υγεία της συμπεριφοράς και των συναισθημάτων. «Είμαι μια επιστήμονας που μελετάει τη γενετική και τη συμπεριφορά των παιδιών, και, πράγμα πιο σημαντικό, είμαι γονιός», σημειώνει η ίδια. «Έχω βρεθεί στα χαρακώματα και είναι οι γνώσεις μου για τις έρευνες πίσω από αυτό που επηρεάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά που έσωσαν την ψυχική μου υγεία».

Εκείνο που έχει πετύχει η συγγραφέας είναι να εξισορροπήσει στο βιβλίο της την επιστημονική ακρίβεια και γνώση με την ευκολία για ανάγνωση και τη δυνατότητα εφαρμογής στην πράξη. Ακολουθούν δύο μέρη από την εισαγωγή του, που δείχνουν ότι εκτός από ρεαλισμό έχει ένα ακόμη προσόν: το χιούμορ.

Η ψευδαίσθηση του ιδανικού γονιού

Ποτέ στην πορεία της ανθρώπινης ιστορίας δεν έχουμε ξοδέψει τόσο πολύ χρόνο στην προσπάθεια να διαμορφώσουμε αποτελεσματικά τα παιδιά μας. Και αυτή η υπερβολική επένδυση στην ανατροφή των παιδιών έχει ένα τεράστιο κόστος, με μειωμένο επίπεδο ικανοποίησης για τα ζευγάρια και αυξανόμενα επίπεδα άγχους για τα παιδιά, που στην καλύτερη περίπτωση αισθάνονται ότι πιέζονται και στη χειρότερη ότι δέχονται επίθεση. Οι μέρες που τα παιδιά εξερευνούσαν το δάσος ή τριγύριζαν ελεύθερα στη γειτονιά, με μοναδική οδηγία να γυρίσουν σπίτι πριν σκοτεινιάσει, έχουν περάσει προ πολλού. Σήμερα, αν στείλετε το παιδί σας στο πάρκο χωρίς επίβλεψη, η κατάληξη μπορεί να είναι ένας αστυνομικός στην πόρτα σας. Σε ορισμένους κύκλους, η ιδέα ότι ένα παιδί θα μπορούσε να κάνει μόνο του τα μαθήματά του ή να συμπληρώσει ένα τυποποιημένο τεστ χωρίς ειδική προετοιμασία θα θεωρούνταν αμέλεια.

Έχουμε επιτρέψει στον κόσμο να έχει απίστευτες απαιτήσεις από τους γονείς, και έχουμε εσωτερικεύσει τις απαιτήσεις αυτές: Οι αποφάσεις σας είναι τρομερά κρίσιμες! Η κάθε πράξη σας είναι καθοριστική για το αν το παιδί σας μεγαλώνοντας θα γίνει ένα κοινωνικό και ψυχικά ανθεκτικό άτομο ή ένας δυστυχισμένος τύραννος! Αν αγαπάτε το παιδί σας, θα το διαμορφώσετε σε έναν επιτυχημένο ενήλικα με το να είστε πάντα εκεί, μαμά/προπονήτρια στο ποδόσφαιρο, πρόεδρος στον σύλλογο γονέων, δάσκαλος στο κατηχητικό (και αν αγαπάτε πολύ το παιδί σας, ιδανικά θα είστε όλα αυτά τα πράγματα ταυτόχρονα).

iStock

Μερικές φορές, ακόμα και εμείς οι γονείς το κάνουμε δύσκολο ο ένας στον άλλο. Ομολογώ ότι είμαι ένοχη για αυτό. Είναι κάτι που βάζω στοίχημα ότι όλοι έχουμε κάνει κάποια στιγμή: Έχουμε δει το νήπιο να παθαίνει κρίση οργής στο σούπερ μάρκετ, το παιδάκι να τρέχει πάνω κάτω στην εκκλησία, τον αυθάδη έφηβο να αντιμιλάει στον γονιό του. Έχουμε κοιτάξει μια τα παιδιά αυτά και μια τους γονείς τους και τους έχουμε κρίνει.  Έχουμε πει στον εαυτό μας: Αυτός ο γονιός πρέπει να ελέγξει αυτό το παιδί! Αυτοί οι γονείς πρέπει να [βάλτε την αγαπημένη σας συμβουλή προς τους άλλους γονείς εδώ].

ΔΕΝ ΗΤΑΝ Ο ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΠΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣΑ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΟ ΧΑΡΟΥΜΕΝΟ ΜΩΡΟ ΜΟΥ ΠΟΥ ΚΟΙΜΟΤΑΝ ΠΟΛΛΕΣ ΩΡΕΣ. ΗΜΟΥΝ ΑΠΛΩΣ ΤΥΧΕΡΗ.

Τους πρώτους δεκαπέντε μήνες της ζωής του γιου μου, ήμουν πεπεισμένη ότι τα κατάφερνα περίφημα ως μητέρα. Το μωρό μου κοιμόταν πολλές ώρες. Έκλαιγε μόνο όταν χρειαζόταν κάτι και ηρεμούσε εύκολα. Θυμάμαι που αναρωτιόμουν γιατί οι άνθρωποι λένε ότι είναι πολύ δύσκολο να έχεις ένα νεογέννητο. Ασφαλώς, ως άνθρωπος που είχε εμμονή με τον ύπνο, έβρισκα ενοχλητικό που έπρεπε να σηκώνομαι μία φορά μέσα στη νύχτα για να το ταΐσω. Αλλά αυτό δεν μου φαινόταν πως άξιζε όλη την γκρίνια που άκουγα για την έλλειψη ύπνου των νέων γονιών. Είχα διαβάσει βιβλία, είχα παρακολουθήσει μαθήματα, και ο γιος μου ήταν σκέτη απόλαυση. Γιατί το θεω­ρούσαν τόσο δύσκολο να είσαι μητέρα;

Αυτό που δεν καταλάβαινα εκείνη την εποχή ήταν ότι δεν ήταν ο εκπληκτικός τρόπος που λειτουργούσα που οδήγησε στο χαρούμενο μωρό μου που κοιμόταν πολλές ώρες. Ήμουν απλώς τυχερή. Αυτό που πραγματικά υποκινούσε τη βολική συμπεριφορά του παιδιού μου όταν ήταν νήπιο ήταν το ίδιο το παιδί μου. Παρότι ήμουν μια επιστήμων που μελετάει τη γενετική και τη συμπεριφορά των παιδιών, είχα πέσει θύμα του μύθου ότι η ανατροφή των παιδιών –είτε για καλό είτε για κακό– έχει να κάνει με τον γονιό. Πράγμα που είναι μια ισχυρή ψευδαίσθηση, ειδικά όταν το παιδί σας τα πάει καλά. Είναι εύκολο να πάρετε τα εύσημα. Είναι εύκολο να πιστέψετε ότι το παιδί σας είναι υπέροχο χάρη στην καταπληκτική προσπάθειά σας. Αλλά τι γίνεται αν το μωρό σας δεν κοιμάται και σας βασανίζει μέσα στη νύχτα; Ή αν τα «terrible twos» της κόρης σας αρχίζουν στους έξι μήνες (και διαρκούν μέχρι να γίνει δεκαέξι χρονών); Είστε εσείς υπεύθυνοι και γι’ αυτό; Πρέπει να διαβάσετε περισσότερα βιβλία ή να πάρετε περισσότερες συμβουλές από την πεθερά σας; Όταν τα παιδιά δυσκολεύονται, οι εξουθενωμένοι γονείς συχνά αρχίζουν να κατηγορούν τον εαυτό τους ή να αναρωτιούνται τι κάνουν λάθος. Αλλά οι έρευνες δείχνουν ότι η συμπεριφορά των παιδιών ελέγχεται λιγότερο από τους γονείς τους και περισσότερο από τον εσωτερικό τους κόσμο.

iStock

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, μια ερευνήτρια ονόματι Mary Shirley παρατήρησε είκοσι πέντε νήπια τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής τους. Στην αρχή της μελέτης της, την ενδιέφερε η κινητική και γνωστική ανάπτυξη των νηπίων, αλλά αυτό που της έκανε μεγαλύτερη εντύπωση όταν παρακολούθησε τα νήπια ήταν αυτό που αποκάλεσε «ο πυρήνας της προσωπικότητας». Βασισμένη στις παρατηρήσεις της για τα μωρά στο πέρασμα του χρόνου, πρόσεξε ότι οι διαφορές στην προσωπικότητα εμφανίζονταν νωρίς μετά τη γέννηση, με τα μωρά να διαφέρουν συστηματικά σε πράγματα όπως η ευερεθιστότητα, το κλάμα, τα επίπεδα της ενεργητικότητας και οι αντιδράσεις απέναντι σε νέα άτομα και νέες καταστάσεις.

Επιπλέον, οι διαφορές αυτές φαίνεται πως παρέμεναν σταθερές σε διαφορετικά πλαίσια και διαφορετικές χρονικές περιόδους. Τα παιδιά που έκλαιγαν πολύ, έκλαιγαν είτε τα παρατηρούσαν στο σπίτι είτε στο εργαστήριο. Τα παιδιά που ήταν πολύ ενεργητικά, ήταν ενεργητικά είτε βρίσκονταν σπίτι είτε στο μη οικείο περιβάλλον του εργαστηρίου. Το πιο αξιοσημείωτο είναι ότι οι διαφορές που παρατηρούνταν στη συμπεριφορά των παιδιών δεν φαίνεται να επηρεάζονταν πολύ από οτιδήποτε έκανε ο γονιός (εκείνη την εποχή, κυρίως η μητέρα).

ΒΙΒΛΙΟ, ΚΑΘΕ ΠΑΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟ

Εκδόσεις Διόπτρα

Αγόρασέ το

Dioptra.gr

Αναθρέψτε το παιδί σας σύµφωνα µε τη φύση του

Μετά από εκατοντάδες χρόνια διαφωνιών σχετικά με τη σημασία της φύσης και της ανατροφής, τώρα ξέρουμε ότι το δίλημμα «φύση ή ανατροφή» είναι ψευδές. Το ζήτημα δεν είναι «ή αυτό ή εκείνο» αλλά «και αυτό και εκείνο» – μια ανάμειξη των επιρροών, όπου τόσο η γενετική όσο και το περιβάλλον παίζουν και τα δύο ρόλο σε σχεδόν όλες τις συμπεριφορές. Το πρόβλημα για τους γονείς είναι ότι η έμφαση έχει μείνει στο κομμάτι της ανατροφής, και η πλευρά της φύσης δεν έχει λάβει την προσοχή που της αξίζει. Αντ’ αυτού, πιέζουμε τον εαυτό μας άνευ προηγουμένου, θεωρώντας ότι αυτό που απαιτείται είναι περισσότερη εμπλοκή, ενώ αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι πιο έξυπνη εμπλοκή.

Η πρόκληση (και η ευκαιρία) αυτή συνοψίστηκε πολύ ωραία από τον Ε. Ο. Wilson, έναν αναπτυξιακό βιολόγο ο οποίος είπε ότι τα γονίδια θέτουν ένα όριο στην επίδραση του περιβάλλοντος, αλλά αυτό είναι ένα ελαστικό όριο. Με άλλα λόγια, η γενετική δεν είναι πεπρωμένο, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει κάτι που μπορούν να κάνουν εδώ οι γονείς, αλλά ούτε και είναι κάτι που μπορούν να το αγνοήσουν. Τα παιδιά δεν είναι ένα λευκό χαρτί πάνω στο οποίο θα γράψουν οι καλοπροαίρετοι γονείς τους. Αν αναγνωρίσετε ποιο είναι πραγματικά το παιδί σας –τον μοναδικό κώδικα με τον οποίο γεννήθηκε–, μπορείτε να χρησιμοποιήστε την επιρροή σας με τρόπους που θα ταιριάζουν στις φυσικές του τάσεις, ώστε να το βοηθήσετε να αναπτυχθεί και να γίνει ο καλύτερος εαυτός του.