ΞΕΡΕΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ DIVERSITY;

Στον νέο κύκλο του τηλεοπτικού GNTM, η λέξη diversity έχει την τιμητική της. Ποιος όμως ξέρει ακριβώς τι σημαίνει και πότε πρέπει να χρησιμοποιείται;

Αν έδινε η Βίκυ Καγιά ένα ευρώ κάθε φορά που έλεγε –πάντα στα αγγλικά– την πιο άκυρη λέξη, την πιο άκυρη στιγμή κάθε επεισοδίου του GNTM, το ριάλιτι θα είχε βγάλει τα έξοδά του από την πρώτη εβδομάδα προβολής της 5ης σεζόν. Αν έβαζαν στον κουμπαρά από ένα ευρώ και οι άλλοι κριτές για κάθε λάθος χρήση της λέξης diversity, που είναι το moto της σύγχρονης μόδας, θα είχε βγει και το έπαθλο της νικήτριας.

Η εξαίρεση του κανόνα είναι η Σοφία Χατζηπαντελή. Προφανώς εξαντλημένη από τα «φάσκω και αντιφάσκω», διευκρίνισε πως το diversity και το unique δεν είναι ένα και το αυτό, τονίζοντας ότι η ποικιλομορφία περιλαμβάνει όλα τα φύλα, όλες τις σεξουαλικές προτιμήσεις, τα ύψη, τα βάρη, τις εθνικότητες, τα πάντα, γι’ αυτό και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται άκριτα».

Από πού ξεκίνησε η κουβέντα περί diversity

Σε μια από τις πρώτες διαφημίσεις περί diversity –της Goldman Sachs, το 2000– αναφέρθηκε πως «είναι δύσκολο να ορίσουμε τι είναι diversity, γιατί ο καθένας έχει τη γνώμη του». Δυο δεκαετίες αργότερα, δεν έχουν αλλάξει πολλά. Και είναι λογικό, αφού, παρά το «παράθυρο» που μας έδωσαν τα social media σε όλο τον πλανήτη, παρά την πραγματικότητα που βλέπουμε στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη (όπου υπάρχει πολυπολιτισμικότητα), εξακολουθούν να υπάρχουν άτομα που αρνούνται πεισματικά να δεχθούν την αλήθεια.

Δείξε κατανόηση. Σκέψου πού θα οδηγηθούν, αν γκρεμιστεί το μύθευμα του ανώτερου πάνω στο οποίο έχουν δομήσει την ύπαρξη τους όσοι χρησιμοποιούν το «διαφορετικός» ως «κατώτερος».

Παρεμπιπτόντως, diversity δεν σημαίνει διαφορετικότητα, αλλά ετερογένεια, ποικιλία, ποικιλομορφία και πολυπολιτισμικότητα. Συνήθως πάει σετάκι με το inclusion. Δηλαδή, την συμπερίληψη – ή, αν προτιμάς, την ενσωμάτωση. Επί της ουσίας, inclusion είναι οι ίσες ευκαιρίες πρόσβασης στην εκπαίδευση, σε πόρους, σε ευκαιρίες και ό,τι άλλο κάνει κάθε άτομο μοναδικό.

Illustration: Χριστίνα Αβδίκου

Δεν χρειάζεται να σπαταλήσεις περιττά megabytes από τον αποθηκευτικό χώρο του εγκεφάλου σου για να τα θυμάσαι όλα αυτά. Αρκεί να έχεις πρόχειρο πως είμαστε όλοι άνθρωποι. Άρα, έχουμε όλοι τα ίδια δικαιώματα. Ανεξάρτητα από το χρώμα του δέρματός μας, τον τόπο γεννήσεως, το έτος γεννήσεως, το gender που έχουμε επιλέξει για πάρτη μας και όποια άλλη προσωπική επιλογή νιώθουμε πως καλύπτει τη ψυχή μας – για την οποία δεν χρωστάμε εξήγηση σε κανέναν.

Οι τέσσερις τύποι του diversity

Πολλοί έχουν δοκιμάσει να προσδιορίσουν με σαφήνεια το diversity. Για παράδειγμα, το University of Maryland κατέληξε στο ότι είναι «η εκπροσώπηση πολλών διαφορετικών ομάδων ανθρώπων, μέσα σε ένα προδιαγεγραμμένο περιβάλλον, όπως ο χώρος εργασίας. Για παράδειγμα, οι διαφορετικές πολιτισμικές ομάδες, με σεβασμό στις πολιτισμικές διαφορές και αναγνώριση ότι κανένας πολιτισμός δεν είναι εγγενώς καλύτερος από άλλον».

Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν αναγνωρίσει πάνω από 30 χαρακτηριστικά που ανήκουν στη λίστα του diversity. Ενδεχομένως να είναι ακόμα περισσότερα. Δεν είναι όλα ορατά. Είναι, όμως, αναπόσπαστα μέλη του ποιοι είμαστε.

Οι τέσσερις βασικοί τύποι είναι:

1. Εσωτερική ποικιλομορφία. Αναφέρεται σε οποιοδήποτε χαρακτηριστικό με το οποίο γεννιέται ένα άτομο – φύλο, φυλή, εθνικότητα, φύλο, σεξουαλικό προσανατολισμό, φυσικές ικανότητες.
2. Εξωτερική ποικιλομορφία. Περιλαμβάνει χαρακτηριστικά, εμπειρίες και συνθήκες που βοηθούν στον προσδιορισμό της ταυτότητας ενός ατόμου. Δεν είναι πράγματα με τα οποία γεννιόμαστε και μπορούν να αλλάξουν με τα χρόνια, π.χ. κοινωνικοοικονομική κατάσταση, εκπαίδευση, οικογενειακή κατάσταση, θρησκεία, εμφάνιση ή τοποθεσία.
3. Οργανωτική ποικιλομορφία. Διαφορές στη θέση εργασίας, την εργασιακή εμπειρία, την προϋπηρεσία, το τμήμα ή το επίπεδο διοίκησης – συχνά ολόκληρα τμήματα συγκροτούνται από άτομα ομοιογενή.
4. Ποικιλομορφία του τρόπου σκέψης. Πρόκειται για το ευρύ φάσμα των «πιστεύω», των πολιτικών δεσμών, του πολιτισμού και των ταξιδιωτικών εμπειριών. Οτιδήποτε επηρεάζει τον τρόπο που ερμηνεύουμε και βλέπουμε τον κόσμο είναι μέρος της κοσμοθεωρητικής διαφορετικότητας.

ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΥΝ ΠΩΣ Η ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ ΔΙΝΕΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΧΩΡΟ ΑΥΞΑΝΟΝΤΑΙ ΣΥΝΕΧΩΣ.

Το diversity «εμφανίστηκε» ως έννοια στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

Η ποικιλομορφία τέθηκε στο εργασιακό προσκήνιο από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν άρχισαν να εργάζονται γυναίκες. Ήταν ο μόνος τρόπος να καλυφθούν οι τεράστιες ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό, καθώς οι άντρες ήταν στον πόλεμο.

To 1948, στις ΗΠΑ, ο Αμερικανός πρόεδρος Truman υπέγραψε στις ΗΠΑ το Εκτελεστικό Διάταγμα 9981. Με αυτό καταργούνταν οι φυλετικές, θρησκευτικές και άλλες διακρίσεις στον στρατό. Πιστεύεται πως αυτός ήταν ο πρώτος νόμος της ιστορίας που είχε σχέση με το diversity στον χώρο εργασίας.

Με τα χρόνια, ακολούθησαν οι επιχειρήσεις. Για την ακρίβεια, ακολούθησαν το ’60, μετά από τους νόμους για τα πολιτικά δικαιώματα που απαγόρευσαν τις διακρίσεις με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, το φύλο, την εθνική καταγωγή και, αργότερα, την ηλικία.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, οι γυναίκες είχαν κατακτήσει ένα σημαντικό ποσοστό στα εργατικά δυναμικά (39,49%), με το 60% του πληθυσμού να εργάζεται. Κάτι που συνέχισε να ισχύει τις επόμενες δεκαετίες.

Αυτό είχε να κάνει με διάφορες πρωτοβουλίες επί της ποικιλομορφίας (για παράδειγμα, την αλλαγή πρακτικών πρόσληψης) που εφαρμόστηκαν το ’80 και το ’90. Οι περισσότερες υποκινήθηκαν από το φεμινιστικό κίνημα του ’70. Το 2000, οι γυναίκες άρχισαν να κατακτούν και διοικητικές θέσεις. Εξακολούθησαν βέβαια, να είναι οι εξαιρέσεις του κανόνα.

Τη δεκαετία του 2010, η σεξουαλική παρενόχληση (έως και κακοποίηση) των γυναικών στους εργασιακούς χώρους έκανε θραύση – πράγμα που αποκαλύφθηκε χρόνια μετά.

Φαινομενικά οι γυναίκες τότε είχαν κατακτήσει την παρουσία τους στους εργασιακούς χώρους. Κάτι που δεν ίσχυε για όλες τις φυλές, τις ηλικίες, τις ταυτότητες φύλου, το κοινωνικοοικονομικό background, την ανατροφή, τη θρησκεία, την εκπαίδευση, τον σεξουαλικό προσανατολισμό κλπ, κλπ.

Πρώτα τονίστηκε η ανάγκη για εξομάλυνση των πολιτιστικών «εμποδίων».

Η ποικιλομορφία δίνει εξαιρετικά αποτελέσματα

Σύντομα διαπιστώθηκε πως η πολιτιστική ποικιλομορφία είχε ως συνέπεια μια από τις πιο παραγωγικές περιόδους στην ιστορία των ΗΠΑ, ειδικά σε ό,τι αφορούσε την τεχνολογία και την καινοτομία. Γι’ αυτό και τροποποιήθηκαν εκ νέου οι πρακτικές πρόσληψης, ώστε να καλύπτουν μεγαλύτερη «δεξαμενή» ταλέντων.

Όπως εξελισσόταν η κατάσταση στις ΗΠΑ, εξελισσόταν και στην Ευρώπη, με τους εργοδότες να μη στέκονται πια σε ηλικίες, φύλα ή εξωτερική εμφάνιση. Το κύριο μέλημα ήταν αν κάποιος μπορούσε να κάνει τη δουλειά σωστά.

Τα στοιχεία που αποδεικνύουν πως η ποικιλομορφία δίνει καλύτερα αποτελέσματα στον εργασιακό χώρο αυξάνονται διαρκώς. Βασική προϋπόθεση είναι οι εταιρίες να αγκαλιάσουν το diversity, να το αξιολογήσουν σωστά και να το χρησιμοποιήσουν κατάλληλα.

Μελέτες έχουν δείξει ότι ομάδες ανθρώπων που διαφέρουν ως προς το φύλο, τη φυλή και την ηλικία έχουν καλύτερες επιδόσεις, λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις και έχουν μεγαλύτερη κερδοφορία.

Μια μεγάλη έρευνα που έγινε σε ευρωπαϊκές εταιρίες έδειξε ότι εκείνες με μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών σε ανώτερες θέσεις είχαν σημαντικά υψηλότερες οικονομικές επιδόσεις – ειδικά στην υψηλή τεχνολογία και σε άλλους τομείς όπου η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα και η γνώση παίζουν ρόλο.

Διαπιστώθηκε επίσης ότι οι οργανισμοί που λειτουργούν συμπεριληπτικά, παράγουν καλύτερους ηγέτες.