ΕΤΣΙ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ ΑΡΗ

Το πρώτο σπίτι για τον Άρη δεν χτίστηκε στον «Κόκκινο Πλανήτη» αλλά στο Μπρίστολ, για να μας κάνει να στοχαστούμε για τη ζωή μας πάνω στη Γη.

Ας το ξεκαθαρίσουμε από την αρχή: Η εποίκηση στον πλανήτη Άρη δεν είναι ένα κοντινό ενδεχόμενο. Για την ακρίβεια, οι επιστήμονες έχουν περισσότερες απορίες παρά απαντήσεις για το πώς θα γίνει εφικτή η διαβίωση ανθρώπων στον «Κόκκινο Πλανήτη».

Σίγουρα είναι ένας από τους τέσσερις πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος που θεωρούνται «γήινοι» ή «τελλουρικοί» (από τη λατινική λέξη «tellus», που σημαίνει «Γη»), έχουν δηλαδή παρόμοια δομή με τον δικό μας. Υπάρχουν όμως και πολλές διαφορές, που οι επιστήμονες δεν είναι (ακόμα) σε θέση να αντιμετωπίσουν.

Η NASA έχει ομαδοποιήσεις τα προβλήματα για ένα πιθανό ταξίδι στον Άρη σε πέντε κατηγορίες:

1. Ακτινοβολία: Η διαστημική ακτινοβολία είναι αόρατη στο ανθρώπινο μάτι, αλλά θεωρείται ο μεγαλύτερος κίνδυνος, αφού τα επίπεδα στον Άρη μπορεί να προκαλέσουν από καρκίνο και κινητικά προβλήματα, μέχρι αλλαγές στη συμπεριφορά και τις γνωστικές λειτουργίες.
2. Απομόνωση και εγκλεισμός: Όσο καλά εκπαιδευμένα κι αν είναι τα πληρώματα μιας πιθανής επανδρωμένης αποστολής, η διαβίωση σε μικρούς χώρους για μεγάλα διαστήματα αλλά και η απομόνωση από πολλές επαφές μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το όλο εγχείρημα.
3. Απόσταση από τη Γη: Δεδομένου ότι ο Άρης απέχει από τη Γη σχεδόν 140 εκατομμύρια μίλια, η μικρότερη διάρκεια μια αποστολής θα ήταν τουλάχιστον τρία χρόνια, δεν θα υπάρχει δυνατότητα ανεφοδιασμού και οποιαδήποτε σήμα προς τη βάση θα κάνει 20 λεπτά για να φτάσει.
4. Βαρύτητα: Οι αστροναύτες στον Άρη θα κληθούν να ζήσουν τουλάχιστον δύο χρόνια σε συνθήκες βαρύτητας που δεν υπερβαίνει τα 3/8 εκείνης της Γης, ενώ στο πήγαιν’ έλα θα είναι περίπου έναν χρόνο σε μηδενική βαρύτητα – με σημαντικές επιπτώσεις στα οστά, τους μυς και το καρδιοαναπνευστικό.
5. Εχθρικό/κλειστό περιβάλλον διαβίωσης: Οποιοδήποτε «σπίτι» στο διάστημα θα είναι ουσιαστικά μια μηχανή, που θα προσπαθεί να δημιουργήσει βιώσιμες συνθήκες μέσω της τεχνολογίας – και να λύσει ζητήματα χρήσης (και ανακύκλωσης) αέρα, νερού, διοξειδίου του άνθρακα και απορριμμάτων.

© Jack Offord

Ένα σπίτι για τον Άρη στο… Μπρίστολ!

Αν λοιπόν έλεγε κανείς ότι αυτή τη στιγμή είναι αδύνατον να φτιαχτεί ένα σπίτι για τον Άρη, μάλλον θα είχε δίκιο. Εδώ όμως μπαίνουν στο παιχνίδι οι Ella Good και Nicki Kent, δυο γυναίκες εικαστικοί με βάση το Μπρίστολ της Αγγλίας, που επιχειρούν με τα έργα τους να φέρνουν κοντά ανθρώπους ώστε να δημιουργήσουν από κοινού κάτι που διαφορετικά θα ήταν ανέφικτο.

Κάπως έτσι, «προσγειώθηκε» στο Μπρίστολ ένα σπίτι για τον Άρη, μετά από επτά χρόνια συνεργασίας όχι μόνο με ειδήμονες του διαστήματος, φημισμένους αρχιτέκτονες, μηχανικούς και σχεδιαστές, αλλά και με το ευρύ κοινό – ακόμη και με παιδιά.

© Luke O'Donovan

Το ζητούμενο του «Building a Martian House» ήταν να προκύψουν ιδέες για ένα σπίτι στον Άρη με βάση τα όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για τον πλανήτη. Παράλληλα, όμως, να αναλογιστούμε για το πώς θα μπορούσαμε να βελτιώσουμε τη ζωή μας εδώ, στη Γη.

© Luke O'Donovan

«Το μέλλον δεν είναι προδιαγεγραμμένο και μπορούμε όλοι να σκεφτούμε μαζί πώς θα θέλαμε να είναι», λένε οι δημιουργοί. «Ελπίζουμε να γεννηθούν στον κόσμο ιδέες τις οποίες θα μεταφέρουν στην καθημερινότητά τους».

© Hugh Broughton Architects and Pearce+

Εφαρμοσμένη φαντασία

Στο πρότζεκτ συνεργάστηκαν μεταξύ άλλων το αρχιτεκτονικό γραφείο Hugh Broughton Architects, ειδικευμένο στη δημιουργία εγκαταστάσεων διαβίωσης σε ακραίες συνθήκες (όπως η Ανταρκτική) και το design studio Pearce+.

Το σπίτι για τον Άρη αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα, με συνολικό εμβαδό 53 τ.μ., και μπορεί να φιλοξενήσει δύο άτομα. Οι ενεργειακές του ανάγκες καλύπτονται με φωτοβολταϊκά και είναι σχεδιασμένο για να μπορεί να αντέξει στο περιβάλλον του Άρη, που σημαίνει μέση θερμοκρασία -63 βαθμούς Κελσίου και γαλαξιακή-κοσμική ακτινοβολία.

© Luke O'Donovan

Το επίπεδο που θα βρίσκεται πάνω από την επιφάνεια του εδάφους είναι φτιαγμένο από φουσκωτό υλικό με χρυσή επίστρωση, το οποίο στον Άρη θα είναι γεμάτο με έδαφος από εκεί (στη Γη είναι απλώς φουσκωτό, ώστε να μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί). Περιλαμβάνει έναν υδροπονικό κήπο, με φυτά που θα επιδρούν θετικά στη διάθεση των ενοίκων, αλλά θα αξιοποιούνται και διατροφικά.

© Luke O'Donovan

Το κάτω επίπεδο θα είναι υπόγειο, για προστασία από την ακτινοβολία. Στο πρωτότυπο που έχει στηθεί στο Μπρίστολ και είναι επισκέψιμο μέχρι τις 16 Οκτωβρίου 2022, η βάση έχει τοποθετηθεί υπέργεια και η επιφάνειά της έχει ζωγραφιστεί με σχέδια που εξηγούν την εσωτερική διαρρύθμιση.

© Andy Council

Σε αναζήτηση απαντήσεων

«Στόχος είναι να προκαλέσουμε συζητήσεις που υπερβαίνουν αυτό το πρότζεκτ, παρά να προσφέρουμε όλες τις απαντήσεις», διευκρινίζουν οι Good και Kent, που πήγαν στην έρημο της Γιούτα να πάρουν μια ιδέα αν μη τι άλλο για το τοπίο του Άρη. Όπως τονίζουν, οι περιορισμένοι φυσκοί πόροι που έχει ο Άρης θα βοηθήσουν να εστιάσουμε «στο τι χρειαζόμαστε και πώς θέλουμε να ζήσουμε». Μήπως αυτό δεν είναι το ερώτημα με το οποίο μας φέρνει αντιμέτωπους η κλιματική κρίση και όσα κάνουμε στον πλανήτη Γη;

Ο Hugh Broughton, διευθυντής του επώνυμου αρχιτεκτονικού γραφείου, δίνει μια επιπλέον διάσταση: «Το πρότζεκτ αυτό προσφέρει μια εναλλακτική προσέγγιση στον διαστημικό σχεδιασμό εκπροσωπώντας τα ενδιαφέροντα του καθενός, όχι μόνο των κυβερνήσεων και των κροίσων».

Κι αν δεν μπορείτε να πάτε μέχρι το Μπρίστολ για να το δείτε από κοντά, μπορείτε να κάνετε μια virtual περιήγηση.