ΠΡΟΩΡΟ ΠΑΙΔΙ: ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΕΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΟΛΟΓΟΣ;

Με τα ποσοστά της προωρότητας να κυμαίνονται στο 10%, υπολογίζεται πως περίπου κάθε σχολική τάξη περιλαμβάνει 2 παιδιά γεννημένα πρόωρα. Έχουν άραγε ιδιαίτερες ανάγκες; Μαθαίνουν πιο δύσκολα; Μια νέα μελέτη απαντά.

Παλιότερα τα λέγανε εφταμηνίτικα ή εξαμηνίτικα, αλλά τώρα πια τα πρόωρα γεννημένα παιδιά προσδιορίζονται με βάση τις εβδομάδες κύησης που έχουν συμπληρώσει:

• Οποιοδήποτε μωρό γεννηθεί πριν από την 38η εβδομάδα κύησης θεωρείται πρόωρο.
• Εκείνα που έχουν γεννηθεί πριν από την 32η εβδομάδα θεωρούνται πολύ πρόωρα.
• Όσα δεν έχουν συμπληρώσει την 29η εβδομάδα κύησης αποκαλούνται εξαιρετικά πρόωρα βρέφη και αντιμετωπίζουν συνήθως τις σοβαρότερες επιπλοκές.

Υπολογίζεται ότι περίπου 1 στα 10 παιδιά γεννιέται πρόωρα σε παγκόσμιο επίπεδο. Η συχνότητα αυτή έχει ανοδική τάση, λόγω των αυξανόμενων κυήσεων που προέρχονται από εξωσωματική γονιμοποίηση και είναι συχνά πολύδυμες (οι πολύδυμες κυήσεις είναι εκ φύσεως δυσκολότερο να καταλήξουν τελειόμηνες). Επιπλέον, χάρη στην πρόοδο της ιατρικής επιστήμης, όλο και περισσότερα εξαιρετικά ή πολύ πρόωρα μωρά καταφέρνουν να επιβιώσουν, αν και με ορισμένα προβλήματα.

Πρόωρα παιδιά: Πότε να τα δει αναπτυξιολόγος;

Το θέμα που απασχολεί πολλούς γονείς τα πρόωρα παιδιά των οποίων δεν αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα υγείας είναι η αναπτυξιακή εκτίμηση. Είναι τα πρόωρα εξίσου ικανά όσον αφορά τις μαθησιακές επιδόσεις; Πρέπει να περάσουν από αναπτυξιολογικό έλεγχο;

Έχοντας η ίδια πρόωρο μωρό, θα πρέπει να σημειώσω ότι το κάθε παιδί –εννοείται ότι– έχει τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξης αλλά και το δικό του ιστορικό, το οποίο καθορίζει αν θα πρέπει ή όχι να εξεταστεί από ειδικούς πριν από την έναρξη του δημοτικού σχολείου ή σε οποιαδήποτε άλλη φάση της πορείας του. Με απλά λόγια, είναι ο δικός σας γιατρός που θα υποδείξει αν το παιδί πρέπει να το δει ειδικός.

iStock

Καθώς όμως τα στοιχεία στην ιατρική εξελίσσονται διαρκώς και νέα ευρήματα έρχονται στο φως, καλό είναι να γνωρίζετε τι λένε οι πρόσφατες μελέτες, για να μπορείτε να συζητήσετε τις όποιες απορίες με τον γιατρό σας και να λάβετε εγκαίρως τα μέτρα σας.

Ο πρόωρος τοκετός είναι ένας γνωστός παράγοντας κινδύνου για αναπτυξιακές δυσκολίες, χαμηλότερες εκπαιδευτικές επιδόσεις και χαμηλό ακαδημαϊκό επίπεδο, ανάλογα με τον βαθμό της προωρότητας. Δεν αντιμετωπίζουν όλα τα παιδιά που γεννιούνται πρόωρα μαθησιακές ή αναπτυξιακές δυσκολίες, αλλά εκείνα που γεννήθηκαν πριν από τις 34 εβδομάδες κύησης είναι πιο πιθανό να έχουν φτωχότερες δεξιότητες ανάγνωσης και μαθηματικών στο δημοτικό σχολείο και να χρειάζονται εκπαιδευτική υποστήριξη μέχρι το τέλος της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Αυτό σημαίνει ότι αν το παιδί σας έχει γεννηθεί πριν από τις 34 εβδομάδες, καλό είναι να εξεταστεί πριν από την έναρξη του δημοτικού και, αν διαπιστώνετε ότι δυσκολεύεται στο σχολείο, και κατά τη διάρκειά του (π.χ. στην τρίτη ή την τετάρτη δημοτικού) να το στηρίξετε με επιπλέον βοήθεια.

Τα ευρήματα μιας νέας μελέτης

Μια πολύ πρόσφατη μελέτη που έγινε σε πρόωρα παιδιά γεννημένα από την 1η Σεπτεμβρίου 2000 έως τις 31 Αυγούστου 2001 στο Ηνωμένο Βασίλειο έδειξε ότι τα περισσότερα αντιμετώπισαν δυσκολίες στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ μόνο τα πολύ πρόωρα δυσκολεύτηκαν και στη δευτεροβάθμια.

Η μελέτη περιέλαβε 11.695 παιδιά. Συγκεκριμένα, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση αναλύθηκαν στοιχεία σχετικά με το μορφωτικό επίπεδο 6.950 μαθητών στην ηλικία των 11 ετών, και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση 7.131 μαθητών στην ηλικία των 16 ετών.

Μέχρι τώρα, λίγες μελέτες έχουν παρακολουθήσει αυτά τα παιδιά μέχρι τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σκεφτείτε όμως ότι καθώς όλο και περισσότερα πρόωρα μωρά επιβιώνουν, υπολογίζεται ότι μια μέση πρωτοβάθμια τάξη στο Ηνωμένο Βασίλειο περιλαμβάνει τώρα 2 πρόωρα παιδιά – το ίδιο συμβαίνει και στην τάξη του δικού μου παιδιού στο ελληνικό σχολείο.

Η εν λόγω έρευνα έδειξε ότι μεταξύ των παιδιών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης το 17,7% δεν είχε κατακτήσει το αναμενόμενο επίπεδο στη Γλώσσα και τα Μαθηματικά στην ηλικία των 11 ετών. Τα παιδιά που γεννήθηκαν πολύ πρόωρα, πριν από τις 32 εβδομάδες είχαν υπερδιπλάσιες πιθανότητες σε σχέση με τα τελειόμηνα παιδιά, ενώ όσα γεννήθηκαν όψιμα πρόωρα, στις 34-36 εβδομάδες, διέτρεχαν μικρότερο κίνδυνο.

Μέχρι το τέλος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, το 45,2% των πρόωρων μαθητών δεν είχε επιτύχει τους επιθυμητούς στόχους σε τουλάχιστον 5 μαθήματα, συμπεριλαμβανομένων της Γλώσσας και των Μαθηματικών. Ωστόσο, τα παιδιά που γεννήθηκαν μεταξύ 32 και 38 εβδομάδων κύησης δεν διέτρεχαν τον ίδιο κίνδυνο σε σχέση με τα παιδιά που γεννήθηκαν πολύ πρόωρα.

iStock

Πιο «δύσκολο» το δημοτικό για τα περισσότερα πρόωρα

Έτσι, οι μελετητές κατέληξαν στο ότι ο κίνδυνος των χαμηλών επιδόσεων παραμένει και στο Γυμνάσιο και Λύκειο μόνο για τα πολύ πρόωρα παιδιά: «Όλα τα παιδιά που γεννιούνται πριν από την τελειόμενη κύηση είναι πιο πιθανό να έχουν χαμηλότερες επιδόσεις κατά τη διάρκεια του δημοτικού σχολείου σε σύγκριση με τα τελειόμηνα (38-41 εβδομάδες), αλλά μόνο τα παιδιά που γεννιούνται πολύ πρόωρα (πριν από τις 32 εβδομάδες) εξακολουθούν να διατρέχουν κίνδυνο κακών σχολικών επιδόσεων στο τέλος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης», σημείωσαν.

Φυσικά, σύμφωνα με τους ίδιους απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να επιβεβαιωθεί αυτό το αποτέλεσμα, το οποίο δεν είναι άσχετο και με το οικονομικο-κοινωνικό υπόβαθρο. Όπως και να ’χει, υποστηρίζουν ότι είναι απαραίτητη η αξιολόγηση των πρόωρων παιδιών πριν από την έναρξη του δημοτικού σχολείου και η μαθησιακή υποστήριξη σε ορισμένα από αυτά για όλη τη διάρκεια της μαθητικής ζωής.

Κλείνοντας, να υπενθυμίσουμε για μία ακόμη φορά ότι το κάθε παιδί έχει τους δικούς του χρόνους ανάπτυξης, πόσο μάλλον τα πρόωρα παιδιά. Τα όποια ευρήματα είναι χρήσιμα για να τα χρησιμοποιούμε προς όφελός μας, προσαρμόζοντάς τα στις ανάγκες του δικού μας παιδιού, πάντα σε συνεννόηση με τους αρμόδιους γιατρούς, και όχι για να συγκρίνουμε ή να γενικεύουμε.