ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΑΡΙΣΤΕΡΟΧΕΙΡΑΣ;

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αριστεροχειρίας, αναρωτιόμαστε κατά πόσο ισχύουν ορισμένοι «μύθοι» για τους αριστερόχειρες. Τελικά είναι πιο δημιουργικοί ή απλώς πιο καταπιεσμένοι;

Προσπαθούσα τις προάλλες να χρησιμοποιήσω το ποντίκι με το αριστερό χέρι, για πειραματικούς λόγους. Ήταν αδύνατο. Ύστερα προσπάθησα να σκεφτώ πώς θα ήταν αν όλα όσα κάνω με το δεξί έπρεπε να τα κάνω με το αριστερό. Σχεδόν με έπιασε πονοκέφαλος. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των Αριστερόχειρων, στις 13 Αυγούστου, μίλησα με δύο πολύ δικούς μου ανθρώπους για να δω πώς τα κατάφεραν, όταν κάποτε πιέστηκαν να μάθουν να γράφουν με το δεξί όντας αριστερόχειρες. Και οι δύο θυμούνται με τις χειρότερες αναμνήσεις τις δασκάλες που τις μάλωναν, επειδή έκαναν αυτό που υπαγόρευε η φύση τους.

Πόσο άδικο να είσαι μικρό παιδί και η δασκάλα σου να σε πιέζει, κάνοντάς σε να νιώθεις μειονεκτικά. Η φίλη μου η Σάρα είχε μια τέτοια δασκάλα στην Α' δημοτικού και τελικά έμαθε να γράφει με το δεξί με το ζόρι. Δεν έκανε φυσικά ποτέ καλά γράμματα, ενώ τώρα πια έχει συνηθίσει να χρησιμοποιεί και τα δυο της χέρια για όλες τις δουλειές. Κάνω μια κρίσιμη ερώτηση: Όταν μαγειρεύεις και μιλάς στο τηλέφωνο, με ποιο χέρι κρατάς το τηλέφωνο και με ποιο ανακατεύεις; Μου απαντά ως γνήσια αριστερόχειρας: «Με το δεξί το τηλέφωνο, με το αριστερό την κουτάλα».

Αριστερόχειρας στο σχολείο

Η ξαδέλφη μου η Κατερίνα επικράτησε της επίμονης δασκάλας που επιχείρησε να της κάνει το ίδιο. Ένας από τους λόγους που το κατάφερε είναι ότι της έτυχε στην Γ' δημοτικού, όταν πλέον είχε συνηθίσει ότι ήταν φυσιολογικό να γράφει με το αριστερό. Επί της ουσίας, η «απαίσια δασκάλα» δεν την πιέζε να γράφει με το δεξί, αλλά την ανέβαζε στον πίνακα και την ειρωνευόταν μπροστά σε όλη την τάξη. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980, οι γονείς δεν αμφισβητούσαν επουδενί τους δασκάλους, εκτός αν μιλάμε για ελάχιστες εξαιρέσεις, οπότε φανταστείτε πόσα τραύματα δημιουργήθηκαν σε ορισμένα παιδιά, χωρίς απολύτως κανέναν λόγο.

iStock

Ιστορικά, αυτή η καταπιέση για γράψιμο με το δεξί –τη στιγμή που δεν παρατηρείται στις άλλες χειρωνακτικές εργασίες– έχει να κάνει με το υγρό μελάνι ή την πένα. Όταν ο κόσμος έγραφε με αυτά τα μέσα, το πλευρό της παλάμης του αριστερόχειρα μουτζούρωνε τα γραφόμενα καθώς περνούσε από πάνω τους αμέσως μετά τη γραφή, προτού το μελάνι στεγνώσει. Το φαινόμενο αυτό μειώθηκε πολύ με τη χρήση στιλό και μολυβιού, δεν εξαφανίστηκε όμως. Μια λύση που προτιμούν εμπειρικά οι αριστερόχειρες είναι η περιστροφή του χαρτιού κατά περίπου 20 μοίρες δεξιόστροφα.

Τι δυσκολεύει έναν αριστερόχειρα;

«Ένα πρόβλημα που πάντα είχα και εξακολουθώ να έχω είναι η χρήση του ψαλιδιού», μου λέει η ξαδέλφη μου. Το ψαλίδι είναι ένα πολύ κοινό εργαλείο, το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αντικειμένου που έχει σχεδιαστεί για χρήση από δεξιόχειρες. Καθώς οι λεπίδες είναι τοποθετημένες με τρόπο ώστε η γραμμή της κοπής να είναι ορατή από τον δεξιόχειρα χρήστη, αλλά αόρατη από τον αριστερόχειρα, οι αριστερόχειρες δεν μπορούν να κόψουν σε ευθεία και δυσκολεύονται εξαιρετικά στις χειροτεχνίες και αλλού.

iStock

Πλέον, υπάρχουν και αμφιδέξια και αριστερόχειρα ψαλίδια, ακόμη και μουσικά όργανα ειδικά για αριστερόχειρες. Παρ’ όλα αυτά, οι αριστερόχειρες βρίσκονται ακόμη και σήμερα μερικές φορές σε μειονεκτική θέση εξαιτίας της κυριαρχίας εργαλείων κατασκευασμένων για δεξιόχειρες. Γεγονός που μπορεί να καταστεί ακόμη και επικίνδυνο, αν πρόκειται για εξοπλισμό βαριάς χειρωνατικής εργασίας. Ορισμένα εργοστάσια αναγκάστηκαν να εφοδιαστούν με εξοπλισμό για αριστερόχειρες... εκ των υστέρων.

13 πράγματα που δεν ξέραμε για τους αριστερόχειρες

Πολλά έχουν ακουστεί κατά καιρούς και άλλα τόσα έχουν καταρριφθεί και καταρρίπτονται, καθώς οι ερευνητές συνεχίζουν τις επιστημονικές μελέτες τους. Με βάση τα πιο πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα, αυτά είναι μερικά από τα επικρατέστερα σενάρια που ισχύουν για την αριστεροχειρία. Παρ’ όλα αυτά, μην τα θεωρήσετε αιώνια. Ένα πράγμα είναι σίγουρο: Δεν πρέπει να υποθέτουμε πολλά για την προσωπικότητα ή την υγεία των ανθρώπων μόνο και μόνο λόγω του χεριού με το οποίο γράφουν. Και σίγουρα δεν πρέπει να ανησυχούμε για τις πιθανότητες επιτυχίας τους. Άλλωστε, 5 από τους τελευταίους προέδρους των ΗΠΑ ήταν είτε αριστερόχειρες είτε αμφιδέξιοι.

1. Δεν είναι μόνο θέμα γονιδίων

Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι γιατί μερικοί άνθρωποι είναι αριστερόχειρες, αλλά γνωρίζουν ότι τα γονίδια είναι υπεύθυνα στο περίπου 25% των περιπτώσεων.

2. Συνδέεται με το άγχος στην εγκυμοσύνη

Σε μια βρετανική μελέτη, τα έμβρυα των υπερβολικά αγχωμένων εγκύων ήταν πιο πιθανό να αγγίξουν το πρόσωπό τους περισσότερο με το αριστερό τους χέρι παρά με το δεξί. Αυτό θα μπορούσε να είναι από τα πρώτα σημάδια ενός αριστερόχειρα, λένε οι ερευνητές.

3. Είναι πιο συχνή στα δίδυμα

Η αριστεροχειρία είναι περίπου 2 φορές πιο συχνή στα δίδυμα από ό,τι στον γενικό πληθυσμό. Μια βελγική μελέτη του 1996 διαπίστωσε ότι περίπου το 21% των πανομοιότυπων διδύμων είναι αριστερόχειρες.

4. Δεν έχουν ανάποδο μυαλό

Οι περισσότεροι δεξιόχειρες χρησιμοποιούν το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου τους για να επεξεργαστούν τη γλώσσα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι περισσότεροι αριστερόχειρες χρησιμοποιούν το δεξί – είναι απλώς ένας μύθος.

5. Μπορεί να επηρεάσει τις σχολικές επιδόσεις

Σε μια μελέτη του 2009 σε παιδιά ηλικίας 11 ετών και κάτω, Αυστραλοί ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα αριστερόχειρα παιδιά είχαν χειρότερη απόδοση από τους δεξιόχειρες σε διάφορα αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένου του λεξιλογίου, της ανάγνωσης, της γραφής, της κοινωνικής ανάπτυξης και των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων.

iStock

Τα περισσότερα παιδιά όμως προλαβαίνουν τους συμμαθητές τους καθώς μεγαλώνουν, οπότε το να είσαι αριστερόχειρας δεν σημαίνει ότι δεν θα πετύχεις εξίσου καλά στις σπουδές ή στο επάγγελμά σου.

6. Συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο προβλημάτων ψυχικής υγείας

Οι άνθρωποι που είναι αριστερόχειρες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ψυχωσικών διαταραχών, όπως η σχιζοφρένεια, σύμφωνα με μια μελέτη του Πανεπιστημίου Yale του 2013.

7. Προσφέρει πλεονέκτημα σε ορισμένα σπορ

Οι αριστερόχειρες έχουν το πάνω χέρι, όταν πρόκειται για αθλήματα που παίζονται ένας προς έναν, όπως το τένις, η πυγμαχία, το πινγκ-πονγκ.

8. Δεν κάνει κάποιον πιο δημιουργικό

Οι αριστερόχειρες συχνά πιστώνονται με μεγαλύτερη δημιουργικότητα, αλλά αυτό είναι δύσκολο να υπολογιστεί με ακρίβεια. Αυτή η φήμη μπορεί να προέρχεται από μια μελέτη του 1995 που διαπίστωσε ότι οι αριστερόχειρες άντρες είχαν πιο «αποκλίνουσα σκέψη» από τους δεξιόχειρες, πράγμα που σημαίνει ότι διερευνούν περισσότερες επιλογές για την επίλυση ενός προβλήματος από αυτές που είναι άμεσα διαθέσιμες.

9. Συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του μαστού

Η αριστεροχειρία φαίνεται να συνδέεται με κάποια θέματα σωματικής υγείας. Σε μια μελέτη του 2007 που δημοσιεύθηκε στο British Journal of Cancer, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι αριστερόχειρες είχαν υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του μαστού από τους δεξιόχειρες, ειδικά για καρκίνο που εμφανίστηκε μετά την εμμηνόπαυση.

10. Δεν επηρεάζει τη γενική υγεία

Οι επιστήμονες υποψιάζονταν εδώ και καιρό ότι το να είσαι αριστερόχειρας σχετίζεται κατά κάποιο τρόπο με την ανοσολογική λειτουργία και ότι μπορεί να είναι παράγοντας κινδύνου για αυτοάνοση διαταραχή. Οι έρευνες δεν μπόρεσαν να υποστηρίξουν τους περισσότερους από αυτούς τους ισχυρισμούς.

Unsplash Kelly Sikkema

11. Δεν επηρεάζει τη μακροζωία

Κάποτε πιστευόταν ότι οι αριστερόχειρες ήταν καταδικασμένοι να πεθάνουν νωρίτερα από τους «κανονικούς» συνομηλίκους τους, εξαιτίας μελέτης του 1991 από το Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας. Αλλά αρκετές μελέτες από τότε έχουν καταρρίψει αυτούς τους ισχυρισμούς.

12. Μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μετατραυματικού στρες

Μια σκωτσέζικη μελέτη του 2007 διαπίστωσε ότι οι αριστερόχειρες ήταν πιο πιθανό να εμφανίσουν συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες αφού παρακολούθησαν αποσπάσματα από μια τρομακτική ταινία. Άλλες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι βιώνουν περισσότερα αρνητικά συναισθήματα. Και τα δύο ευρήματα θα μπορούσαν να οφείλονται στο γεγονός ότι οι αριστερόχειρες είναι πιο πιθανό να έχουν ασυνήθιστη πλευρίωση του εγκεφάλου, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός τους επεξεργάζεται τον φόβο και τον θυμό.

13. Μπορεί να έχουν χαμηλότερους μισθούς

Μια μελέτη του Harvard που έγινε το 2014 με επικεφαλής τον Joshua Goodman διαπίστωσε ότι οι μισθοί των αριστερόχειρων ήταν κατά μέσο όρο 9 έως 19% χαμηλότεροι από των δεξιόχειρων συνομηλίκων τους. Διαπίστωσε επίσης ότι οι αριστερόχειρες ήταν πιο πιθανό να μην φοιτήσουν ή να εγκαταλείψουν το κολέγιο και να εργαστούν σε θέσεις που δεν απαιτούν ακαδημαϊκές γνώσεις. Μήπως όμως αυτό έχει να κάνει με την αποθάρρυνση που εισέπραξαν ως παιδιά στο σχολείο;