ΟΣΑ ΜΟΥ ΕΜΑΘΕ ΤΟ STRANGER THINGS ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Λένε ότι η κατάθλιψη και το μετατραυματικό στρες παίρνουν τη μορφή ενός τέρατος σε μια από τις πιο δημοφιλείς σειρές του Netflix, το Stranger Things. Η must-see σειρά μού έμαθε ότι ο πόνος μπορεί να μείνει κρυμμένος για καιρό, αλλά αν δεν τον μοιραστείς θα σε κατασπαράξει.

Ξεκίνησα το Stranger Things πριν από πολύ καιρό, με μέτριες προσδοκίες αλλά αρκετή όρεξη. Αρκεί να πω ότι σήμερα βάζω το «Running up that hill» της Kate Bush στο repeat μέχρι να το βαρεθώ. Αυτό μάλλον σημαίνει ότι μετά από μία διακοπή (κάπου στη δεύτερη σεζόν), πολλές ώρες binge-watching και μερικά «γουγκλαρίσματα», τα πράγματα εξελίχθηκαν αρκετά διαφορετικά από ό,τι περίμενα.

«Είναι δύσκολο να συζητήσουμε για το Stranger Things χωρίς να συζητήσουμε ταυτόχρονα για την ψυχική υγεία», αναφέρει στη φοιτητική εφημερίδα Rutgers Today, ο καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Rutgers, Anthony Tobia. Ερωτώμενος εάν στοιχεία της σειράς μπορεί να αποτελούν μια μεταφορά για τις σκοτεινές σκέψεις που τείνουν να κάνουν όσοι υποφέρουν από κατάθλιψη, άγχος ή μετατραυματικό στρες, ο Tobia απαντάει πως «ναι».

«Υπάρχουν πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια για όσους παλεύουν με αυτές τις ψυχικές ασθένειες. Όταν βλέπετε τα πράγματα να "σκοτεινιάζουν", μην αγνοήσετε αυτό το προειδοποιητικό σημάδι. Αυτή η ιδέα του "λοιπόν, αν δεν δώσω προσοχή, απλώς θα φύγει" δεν λειτουργεί. Όταν τα πράγματα σκοτεινιάζουν, μεταφορικά ή κυριολεκτικά, δεν είναι η ώρα να αγνοήσεις το περιβάλλον σου, είναι η ώρα να αναλάβεις δράση», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Σκεπτόμενη τον καθηγητή Tobia, ο οποίος μάλιστα θα βασίσει ένα μάθημά του για τις ψυχικές διαταραχές γύρω από το Stranger Things, άρχισα να ξετυλίγω το κουβάρι της ψυχοσύνθεσης και της ψυχολογίας των πρωταγωνιστών της σειράς.

Η μαζική απήχηση του Stranger Things

Το Stranger Things δεν είναι άλλη μια σειρά επιστημονικής φαντασίας και θρίλερ. Παρ' όλες τις υπερφυσικές δυνάμεις και τα ανατριχιαστικά τέρατα, το Stranger Things διατηρεί έναν ψυχολογικό και θεματικό πυρήνα που επικεντρώνεται στις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές των χαρακτήρων του, εξηγεί ο William Sharp, καθηγητής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο Northeastern.

Νομίζω ότι η συναισθηματική φόρτιση που σου προκαλεί είναι κλιμακούμενη, με αποκορύφωμα τον τέταρτο κύκλο. Πρόκειται για τον πιο έντονο συναισθηματικά κύκλο, (τουλάχιστον) για εμένα, ο οποίος σε βοηθάει να «βουτήξεις» όχι μόνο στον ψυχικό κόσμο των ηρώων αλλά και στον δικό σου.

Netflix

Spoiler alert: Ένας χαρακτήρας, ο Βέκνα, χρησιμοποιεί ευάλωτους εφήβους ως θύματά του. Τους εντοπίζει κυρίως μέσα από τα υπάρχοντα συναισθήματα μοναξιάς, ανεπάρκειας ή τραύματος και τους απομονώνει περαιτέρω μέσα από οράματα στα οποία ζουν τις πιο σκοτεινές τους στιγμές.

Οι ήρωες παλεύουν με τα προσωπικά τους δράματα και την ενοχή, απομονώνονται, κρύβουν τις επιθυμίες τους ή καταφεύγουν στα ναρκωτικά για να αντιμετωπίσουν καταστάσεις. Μια ηρωίδα βάζει το αγαπημένο της κομμάτι στα ακουστικά για να γλιτώσει από τον θάνατο. Και κάπου εκεί αρχίζει «το μάθημά μου».

4 πράγματα που συνειδητοποίησα για την ψυχική υγεία

- Η μουσική μπορεί να θεραπεύσει

«Η μουσική μπορεί να προσεγγίσει μέρη του εγκεφάλου που οι λέξεις δεν μπορούν», ακούγεται σε ένα επεισόδιο του τέταρτου κύκλου. Δεκάδες έρευνες έχουν τονίσει τις θεραπευτικές και ευεργετικές ιδιότητες της μουσικής και των ήχων, ενώ μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι το να διαλέγουμε ποιο κομμάτι θα ακούσουμε, μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο.

Unsplash Xingye Jiang

- Η κατάθλιψη δεν είναι πάντα εμφανής

Η άτυπη κατάθλιψη είναι μια κατάσταση, η οποία δεν αναγνωρίζεται εύκολα, κυρίως γιατί όσοι πάσχουν από αυτή καταφέρνουν να κρύψουν τα συμπτώματα προωθώντας την εικόνα ενός ευτυχισμένου ανθρώπου. Όπως συμβαίνει και με ορισμένους ήρωες της ταινίας, μοιάζουν να έχουν μια φυσιολογική ζωή, ενώ στην πραγματικότητα υποφέρουν.

«Το στίγμα κρατά τον πόνο κρυφό», διαβάζω σε ένα άρθρο που αναλύει την ψυχική υγεία των πρωταγωνιστών. Και ίσως είναι αυτό που δεν αφήνει τους ανθρώπους να απελευθερωθούν και να θεραπευτούν, σκέφτομαι. Μπορεί η κατανόηση και η αποδοχή της ψυχικής ασθένειας από την κοινωνία να έχει κάνει άλματα προόδου, αλλά το στίγμα της ψυχικής νόσου ίσως δεν έχει εκλείψει πλήρως ακόμη και σήμερα.

Netflix

- Δεν πρέπει να σου αρέσουν τα πράγματα που σου λένε ότι πρέπει να σου αρέσουν

Η σειρά έχει ξεχωρίσει για τη διερεύνηση θεμάτων όπως η ψυχική υγεία, η κατάθλιψη, το μετατραυματικό στρες, αλλά και ζητήματα όπως η ταυτότητα και η σεξουαλικότητα.

Η συμβουλή του μεγάλου αδερφού Τζόναθαν στον μικρότερο αδερφό του Γουίλ, όταν καταλαβαίνει ότι ο δεύτερος ίσως του κρύβει ορισμένα πράγματα, συνοψίζει ένα νόημα που συχνά ξεχνάμε, χάνουμε ή αρνούμαστε να αποδεχθούμε. «Δεν πρέπει να σου αρέσουν τα πράγματα επειδή έτσι σου λένε», συμβουλεύει ο Τζόναθαν τον Γουίλ, φράση-κλειδί για την ψυχική μας ευημερία.

Σε μια άλλη σκηνή, ο Τζόναθαν αφήνει τον Γουίλ να καταλάβει ότι τον αγαπάει ό,τι κι αν συμβεί, λέγοντάς του ουσιαστικά, με σαφήνεια, πως ξέρει ότι ο Γουίλ είναι ομοφυλόφιλος και ότι αυτό δεν αλλάζει τίποτα. Και το κάνει με τέτοιο τρόπο που δεν αναγκάζει τον μικρό του αδερφό να μιλήσει γι' αυτό αν δεν νιώθει έτοιμος.

Unsplash Laura Vinck

- Ποτέ δεν είναι αργά

Κλείνοντας, μετά από ώρες ανάγνωσης κριτικών από ειδικούς, σχόλια από fans και spoilers για το τι πρόκειται να γίνει στον 5ο και τελευταίο κύκλο της σειράς, συνειδητοποίησα ότι ένα από τα κυριότερα μηνύματα που έλαβα είναι ότι «δεν είναι ποτέ αργά να ζητήσεις βοήθεια». Όπως αναφέρει ο καθηγητής Tobia, η σειρά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει τους ανθρώπους να αναγνωρίσουν τα σημάδια της ψυχικής ασθένειας και να αναζητήσουν επαγγελματική βοήθεια.