ΧΡΕΙΑΖΕΣΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΤΑ LIGHT ΠΡΟΪΟΝΤΑ;

Τα light προϊόντα δεν είναι απαραίτητα πιο υγιεινά από τα πλήρη. Επιπλέον, σε κάνουν να τρως περισσότερο, αφού έχεις μπει στη λογική της δίαιτας και του αυτοπεριορισμού. Κάνε πραγματικά πιο ανάλαφρη τη ζωή σου και απαλλάξου από το βάρος τους.

Διαφωνώ συχνά με τους φίλους μου, όταν επιλέγω να φάω μια μικρή μερίδα από κάτι, όπως π.χ. μία μπάλα παγωτό, ένα γλυκό με στέβια ή ένα σοκολατάκι αντί για 5. Διαφωνώ και όταν δεν προτιμώ την έτοιμη καρμπονάρα με την κρέμα γάλακτος, αλλά τη σπιτική με το αβγό, ή μια δική μου εναλλακτική με γάλα καρύδας. «Άμα είναι να την κάνεις τη γουρουνιά, να την κάνεις σωστά, all the way», μου λένε.

Διαφωνώ κάθετα –και δεν έχω κάνει λίγες γουρουνιές στη ζωή μου–, επειδή ξέρω πλέον από πρώτο χέρι πως το να κάνεις τη γουρουνιά, με την έννοια της ποσότητας ή της κακής ποιότητας, γίνεται συνήθεια και από τις συνήθειες δύσκολα απαλλάσσεσαι. Δεν ζούμε άλλωστε σε εκείνους τους καιρούς που οι γουρουνιές εμφανίζονταν μία στις τόσες μπροστά μας. Σε κάθε κοινωική εκδήλωση, σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο, οι γουρουνιές δίνουν ηχηρό παρών, τραβώντας μας από τη μύτη.

Η κρητική διατροφή δεν είναι light

Διαφωνώ όμως και επί της ουσίας. Θυμάμαι πάντα τα λόγια της γιαγιάς μου, που ήταν λεπτή μέχρι τα 90+: «Να τρως από όλα, αλλά λίγο». Και ύστερα θυμάμαι την υγιεινή μεσογειακή διατροφή, που οι ειδικοί εξυμνούν και τοποθετούν στην πρώτη θέση των διατροφικών επιλογών ή ακόμη και την παραδοσιακή κρητική διατροφή.

Αναρωτιέμαι αν είναι light ή χαμηλών υδατανθράκων οι πατάτες, το ελαιόλαδο, τα αβγά, το βούτυρο, το γάλα της κατσίκας, η γραβιέρα, το κατσικάκι, το ψωμί, ακόμη και οι πίτες, εκείνες που φτιάχνονταν με κάθε λογής γέμιση και πλούσια ζύμη από αλεύρι, λάδι και νερό. Γιατί λοιπόν εκείνοι οι παλιότεροι, που τρέφονταν με όλα αυτά, δεν είχαν τα σημερινά προβλήματα υγείας; Ούτε την παχυσαρκία;

iStock

Οι απαντήσεις που μπόρεσα να σκεφτώ δεν ήταν λίγες. Επειδή τα προϊόντα ήταν αγνά. Επειδή ταυτόχρονα οι άνθρωποι κινούνταν. Δεν κάθονταν σε ένα γραφείο ή έναν καναπέ, τρώγοντας. Επειδή είχαν λιγότερο στρες, ζούσαν με ρυθμούς πιο φυσιολογικούς για το ανθρώπινο σώμα, που συνδύαζαν την επαφή με τη φύση και με λιγότερες ανάγκες. Επειδή το περιβάλλον ήταν πιο φιλικό προς τον χρήστη, τη στιγμή που εμείς καταστρέφουμε το δικό μας κι εκείνο αναγκαστικά καταστρέφει ό,τι μας δίνει πίσω. Όλα σωστά.

Ουκ εν τω πολλώ

Τι είναι όμως αυτό που κάνει τη μεγάλη διαφορά; Γιατί εμείς πρέπει να κόψουμε το αρνάκι, λόγω χοληστερίνης κι εκείνοι όχι; Γιατί εμείς πρέπει να κόψουμε μαχαίρι τη ζάχαρη, αλλά εκείνοι έτρωγαν κι ένα λουκουμάκι με τον καφέ τους; Γιατί πρέπει να έχουμε τόσα light προϊόντα στη διάθεσή μας και πάλι να μη γίνεται δουλειά; Όσο κι αν έψαξα, μία πιο δυνατή απ' όλες απάντηση βρήκα. Και έχει να κάνει με την ποσότητα: Το φαγητό τότε ήταν λίγο.

ΤΑ LIGHT ΒΑΣΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΗΣ «ΜΟΝΙΜΗΣ ΔΙΑΙΤΑΣ», ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΕΝΑΝ ΦΑΥΛΟ ΚΥΚΛΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ, ΕΝΟΧΩΝ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ.

Οι άνθρωποι ήταν φτωχοί –μόνο οι ευγενείς της Αναγέννησης εικονίζονται τροφαντοί στους πίνακες των μεγάλων μουσείων– και αδύνατοι. Οι άνθρωποι έτρωγαν μία φέτα ψωμί την ημέρα και μία μικρή μερίδα κατσικάκι, αραιά και πού. Οι οικογένειες ήταν μεγάλες και το φαγητό δεν έφτανε για όλους. Τα γλυκά δεν προσφέρονταν καθημερινά στο τραπέζι, αλλά στην ονομαστική γιορτή του πατέρα. Οι άνθρωποι έτρωγαν λίγο, γιατί δεν γινόταν αλλιώς. Έτρωγαν όμως από όλα.

Το πολύ φαγητό άρχισε να συγκεντρώνεται στα σπίτια των ευκατάστατων. Η ζαχαροπλαστική έγινε προνόμιο της αστικής τάξης. Τα πρότυπα της στρουμπουλής ομορφιάς ήταν δείγμα ευγενικής καταγωγής. Σήμερα, βέβαια, συμβαίνει το αντίθετο: οι οικονομικά ευκατάστατοι έχουν πρόσβαση στο υγιεινό φαγητό και στις καλές συνήθειες (άσκηση, ξεκούραση κ.λπ.), ενώ ολόκληροι λαοί, όπως οι κάτοικοι του Μεξικού, τρέφονται με φτηνά, κακής ποιότητας επεξεργασμένα τρόφιμα, με βάση το λευκό αλεύρι σίτου, τη ζάχαρη και τα σπορέλαια, ενώ τα παραπανίσια κιλά τους η μόδα τα έχει αποκυρήξει προ πολλού.

Θες να τρως πολύ και δεν μπορείς;

Για να γυρίσουμε όμως πίσω στην ιστορία, οι άνθρωποι άρχισαν να παχαίνουν, όταν απέκτησαν πρόσβαση στο πολύ φαγητό. Το φαγητό έγινε μαζικό, εξαιτίας της ζήτησης, αλλά ταυτόχρονα κακής ποιότητας λόγω της επεξεργασίας του. Μερικούς πολέμους αργότερα, το μέτρο είχε χαθεί οριστικά. Γιατί να φάει κανείς ένα μπιφτέκι την εβδομάδα, ενώ μπορεί να έχει 2 κάθε μέρα; Γιατί να φάει μισή σοκολάτα κάθε 15, ενώ μπορεί να τρώει μία ολόκληρη καθημερινά; Γιατί να «στερηθεί» το παιδί τις τηγανητές του πατάτες 4 φορές την εβδομάδα;

Απέναντι στην εγκαθιδρυμένη πλέον ακόρεστη ανάγκη μας για πολύ φαγητό, εμφανίζονται τα light προϊόντα. Τα οποία επί της ουσίας απαντάνε στο αίτημα: Θες να τρως πολύ και δεν μπορείς, επειδή ο γιατρός στο απαγορεύει; Με τα light θα μπορέσεις!

iStock

Πόσο αθώα είναι τα light;

Και είναι καλά τα light προϊόντα, γιατρέ μου; Αυτά που με τεχνική επεξεργασία τους έχουν αφαιρεθεί τα λιπαρά; Που είναι τυριά, αλλά δεν είναι κιόλας; Δίνουν, άραγε όσα χρειάζεται ο οργανισμός ή τον φορτώνουν με περισσότερα χημικά; Είναι οι γλυκαντικές ουσίες στα δήθεν sugar-free προϊόντα αθώες; Είναι προτιμητέα η μαργαρίνη με τα λιγότερα επί τοις 100 λιπαρά, τη στιγμή που αυτά τα λιπαρά προέρχονται από ραφιναρισμένα σπορέλαια, ή θα ήταν καλύτερο να τρώγαμε ελάχιστο αγνό βούτυρο και παρθένο ελαιόλαδο;

Oι θεωρητικά υγιεινές επιλογές δεν είναι πάντα τόσο αθώες (δεν είναι όμως και πάντα βλαβερές). Ας πάρουμε για παράδειγμα το γιαούρτι και το light επιδόρπιο γιαουρτιού με οποιαδήποτε γεύση. Το γιαούρτι έχει ευεργετικές ιδιότητες για τον ανθρώπινο οργανισμό. Σύμφωνα με μελέτες, μάλιστα, μπορεί να βοηθήσει ακόμη και στην απώλεια βάρους. Ωστόσο, οι μελέτες αυτές αφορούν τα παραδοσιακά γιαούρτια και όχι τα επιδόρπια γιαουρτιού με φρούτα, ακόμα κι αν αυτά είναι χαμηλά σε λιπαρά.

Τα συγκεκριμένα μάλιστα περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης – για παράδειγμα, 240 γρ. γιαούρτι με φρούτα περιέχει περίπου 18 γραμμάρια ζάχαρης. Έτσι μπορεί να καταναλώνουμε ένα light προϊόν σε λιπαρά, αλλά δεν είναι καθόλου light σε θερμίδες. Η κατανάλωση αυξημένων σακχάρων προκαλεί συχνότερα πείνα κι εμείς καταλήγουμε να τρώμε πάλι περισσότερο. Το παράδειγμα με το γιαούρτι είναι ένα από τα πολλά. Δεν είναι φυσικά κάθε light προϊόν κακό, χρειάζεται όμως μέτρο και προσεκτική ανάγνωση της ετικέτας του.

H απάντηση στη λογική του light

Σε κάθε περίπτωση, το είδος του λίπους έχει μεγαλύτερη σημασία από την ποσότητα. Στα «καλά» λίπη συγκαταλέγονται τα μονοακόρεστα και πολυακόρεστα. Τα μονοακόρεστα βρίσκονται σε τροφές όπως το ελαιόλαδο και μειώνουν την «κακή χοληστερίνη», βοηθούν στην κυκλοφορία του αίματος και αυξάνουν την καλή χοληστερίνη. Τα πολυακόρεστα βρίσκονται σε τροφές όπως τα λιπαρά ψάρια (τόνος, σολομός) και βοηθούν επίσης στη μείωση της κακής χοληστερίνης.

iStock

Είναι προτιμότερο να επιλέξετε τρόφιμα μη επεξεργασμένα, που από τη φύση τους είναι χαμηλά σε λιπαρά, όπως είναι τα δημητριακά ολικής άλεσης, οι σπόροι, τα λαχανικά, τα φρούτα και τα όσπρια. Να βάλετε στη διατροφή σας καλής ποιότητας λιπαρά, όπως ξηρούς καρπούς, ελαιόλαδο, ψάρια και αβοκάντο. Και να περιοριστείτε σε λίγα και καλά light προϊόντα, με την καθοδήγηση γιατρού και εφόσον είναι απαραίτητα.

Η λογική του light είναι μια λογική «μόνιμης δίαιτας», που δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο περιορισμών–ενοχών–ακόμη μεγαλύτερης κατανάλωσης τροφής. Αν την επιλέγετε για να χάσετε βάρος, σκεφτείτε το ξανά. Μήπως καταλαμβάνει υπερβολικό χώρο στη σκέψη και στον τρόπο που ζείτε;

Μήπως είναι κάτι ακόμη που, αντί να βελτιώνει την ουσία, διαιωνίζει τη συνήθεια; Μια συνολικά υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή είναι προτιμότερη. Η μικρή ποσότητα μιας «ολόκληρης» και πιο ωφέλιμης τροφής είναι αυτή που σπάει τον κύκλο και μπορεί να γίνει μια καλή συνήθεια, σύμμαχος στην υγεία και την ψυχολογία μας.