ΜΠΟΡΕΙ ΤΟ «FITSPIRATION» ΝΑ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΣΟΥ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ;

Fitspiration είναι η τάση για αναρτήσεις στα social media που θέλουν να εμπνέουν –και καλά– όποιον τις βλέπει να είναι fit. Λειτουργεί όμως αυτό, ή προκαλείται το αντίθετο;

Με ένα απλό σκρολάρισμα στο feed μας, ιδίως στο Instagram, θα βρεθούμε μπροστά σε εκατοντάδες φωτογραφίες και βίντεο αντρών και γυναικών με καλογυμνασμένα σώματα, που επιδίδονται σε αθλητικές δραστηριότητες, δείχνουν πώς να κάνουμε σωστά ασκήσεις γυμναστικής (δυστυχώς, δεν είναι όλοι γνώστες, οπότε προσοχή), αναπαράγουν ενθαρρυντικά τσιτάτα και γενικά προβάλλουν τα σωματικά οφέλη της άσκησης. Αυτή η τάση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει όνομα και λέγεται «fitspiration» ( προφανώς από το fit και inspiration) ή αλλιώς «fitspo».

Μάλιστα, δημοσίευση με τίτλο «Young People’s Experiences of Engaging With Fitspiration on Instagram: Gendered Perspective» έδειξε ότι οι νεαρές γυναίκες ασχολούνται περισσότερο με περιεχόμενο που ενισχύει το αδύνατο, αλλά καλλίγραμμο πρότυπο ομορφιάς, ενώ οι άντρες αναζητούν αυτό που ενισχύει το μυώδες ανδρικό πρότυπο.

Όταν ξεκίνησε η δική μου ενασχόληση με την άσκηση (για λόγους υγείας), έπαιρνα ιδέες από τους δεκάδες influencer, προκειμένου να προσθέσω ποικιλία στη γυμναστική μου ρουτίνα. Η ενασχόλησή αυτή δεν κράτησε πολύ για διάφορους λόγους: την ενοχλητική από ένα σημείο και μετά προώθηση προϊόντων, τα πολλά post χωρίς ουσία –πέρα από την προβολή ενός καλογυμνασμένου σώματος– και το γεγονός ότι ελάχιστοι πραγματικά ενδιαφέρονταν για την προώθηση ενός πιο δραστήριου τρόπου ζωης. Το αποτέλεσμα ήταν να διαγράψω από το προφίλ μου όλους τους λογαριασμούς που ακολουθούσα, μιας και αντί να με ενθαρρύνουν να κινούμαι περισσότερο, μου έριχναν την ψυχολογία στα τάρταρα.

Η αρνητική πλευρά του fitspiration

«Η έρευνα έχει δείξει ότι η συγκεκριμένη τάση, που σκοπό έχει να εμπνεύσει και να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να ακολουθήσουν έναν δραστήριο τρόπο ζωής, συχνά προάγει την σεξουαλική αντικειμενοποίηση του γυναικείου σώματος. Το fitspiration μπορεί να ενισχύσει τα συχνά μη ρεαλιστικά πρότυπα που έχουμε για το σώμα, με το πρόσχημα της προώθησης της υγείας και της καλύτερης φυσικής κατάστασης», τονίζουν σε κείμενό τους οι Eva Pila, Επίκουρη Καθηγήτρια Κινησιολογίας στο Πανεπιστήμιο Western, και Madeline Wood, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Ινστιτούτο Επιστημών Αποκατάστασης του Πανεπιστημίου του Τορόντο.

iStock

Τις αρνητικές ψυχολογικές επιπτώσεις της έκθεσης σε ανάλογο περιεχόμενο αναδεικνύουν σταθερά οι σχετικές έρευνες. Για παράδειγμα, έρευνα του 2017 στην οποία συμμετείχαν 152 Αυστραλές, ηλικίας 17–30 ετών, έδειξε ότι η έκθεση σε εικόνες fitspiration μείωσε την ικανοποίηση που ένιωθαν για το σώμα τους και αύξησε την αρνητική διάθεση.

Πιο πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Emerging Trends in Drugs, Addictions, and Health (2021), αναφέρει ότι διάφοροι παράγοντες που σχετίζονται με ψυχοπαθολογικούς κινδύνους έχουν συσχετιστεί με την έκθεση σε περιεχόμενο fitspiration. Οι επιστήμονες, μάλιστα, ομαδοποίησαν τους παράγοντες αυτούς ως εξής:

1. εθισμός στην άσκηση και γυμναστική βουλιμία,
2. σωματική δυσαρέσκεια και αντικειμενοποίηση,
3. άγχος που σχετίζεται με την εμφάνιση, συμπτώματα κατάθλιψης, αυτοεκτίμηση,
4. υπερβολικός έλεγχος διατροφικών συνηθειών,
5. χρήση φαρμάκων για βελτίωση επιδόσεων και εμφάνισης,
6. ποιότητα ζωής.

«Στις λίγες δημοσιευμένες μελέτες δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν τον ισχυρισμό ότι η παρακολούθηση fitspiration περιεχομένου αυξάνει την ενασχόληση με την άσκηση. Στην πραγματικότητα, ορισμένα στοιχεία δείχνουν μείωσή της. Αλλά ακόμα κι αν το περιεχόμενο αυτό μπορούσε να εμπνεύσει τους ανθρώπους να ασκηθούν, η άσκηση με κύριο σκοπό την αλλαγή της εμφάνισης μπορεί να έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στην ψυχική υγεία», συμπληρώνουν οι Pila και Wood.

Μεγαλύτερη αντιπροσώπευση

Αυτό που θα μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με το fitspiration είναι το περιεχόμενο που παρουσιάζει θετικά την ποικιλομορφία των ανθρώπινων σωματότυπων. Οι θετικές αναπαραστάσεις ατόμων με μεγαλύτερο βάρος μπορεί να φέρουν θετικά αποτελέσματα όσον αφορά την ψυχική υγεία και τα επίπεδα άσκησης.

iStock

Σε μελέτη που διεξήγαγαν οι παραπάνω ερευνήτριες, βρήκαν ότι το περιεχόμενο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που συμπεριλαμβάνει σωματότυπους πέραν του αδύνατου και καλογυμνασμένου σώματος θα μπορούσε να καλλιεργήσει θετικά κίνητρα για την άσκηση, τα οποία θα είχαν ως στόχο τη βελτίωση της υγείας, την απόλαυση και θα προήγαγαν την ψυχολογική ευεξία.

«Διαπιστώσαμε ότι οι γυναίκες που ασχολούνταν με περιεχόμενο κοινωνικής δικτύωσης που περιελάμβανε διαφορετικούς σωματότυπους είχαν περισσότερα κίνητρα για άσκηση. Οι γυναίκες που είδαν τυπικές εικόνες fitspiration δεν ανέφεραν υψηλότερες προθέσεις για άσκηση. Αντιθέτως, ανέφεραν περισσότερα αρνητικά κίνητρα για άσκηση, όπως η απώλεια βάρους ή η βελτίωση της εμφάνισής τους», εξηγούν οι ερευνήτριες.

Το περιεχόμενο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που περιλαμβάνει διαφορετικά σωματικά βάρη έχει τη δυνατότητα να καταπολεμήσει το στίγμα των παραπανισιων κιλών και να προωθήσει τη συμμετοχή σε χώρους γυμναστικής κι άθλησης.